CDA: Europese eisen aan (handels)relatie met China

De wereld om ons heen is de afgelopen jaren een stuk onrustiger geworden. Wereldleiders als Trump, Poetin en Xi Jinping roeren zich om internationaal meer macht naar zich toe te trekken. Waar een land als de Verenigde Staten dat doet met veel kabaal (America first!) en importheffingen , is China al jarenlang in relatieve stilte bezig met een brede geopolitieke strategie om op termijn dé nieuwe wereldmacht te worden. Voor het CDA speelt Europa een centrale rol om onze economische belangen en veiligheid te beschermen tegenover China.

Nieuwe Zijderoute

Door middel van grote investeringen in buitenlandse bedrijven, havens, (spoor)wegen, landbouwgronden, onderwijsinstellingen en digitale projecten wil China de eigen economie de komende dertig jaar verder uitbouwen. Met het uitrollen van deze ‘Nieuwe Zijderoute’ worden landen die leningen aangaan steeds afhankelijker, en groeit de Chinese invloed op het wereldtoneel. Daarnaast zijn er steeds meer berichten spionageactiviteiten, zoals recent bij ASML of onze eigen inlichtingen, waar de MIVD deze week nog voor waarschuwde. 

Stevig Europees antwoord

Wat het CDA betreft vragen deze veranderingen om een stevig antwoord van Europa en een Europese agenda met maatregelen. Het is goed dat dit kabinet bezig is met een eigen strategie, maar de invloed van Nederland is te klein om zich alleen te verweren tegen deze nieuwe grootmacht.

Ook vindt het CDA dat we af moeten van het idee dat China vanzelf meer Westers wordt als in het land de welvaart stijgt. China houdt vast aan het eigen model van staatskapitalisme. Het toont een vriendelijk masker, maar is bezig met een uitgekiende strategie. Daar moet Europa meer slagkracht tegenover stellen om onze vitale sectoren beter te beschermen.

Bescherm Nederlandse handel en veiligheid

Nieuwe technologische ontwikkelingen bieden een handelsland als Nederland veel kansen. En ook voor mensen zelf geeft digitale innovatie heel veel mogelijkheden. Denk aan het digitaal bankieren, steeds ‘slimmere’ smartphones, het heel precies bijhouden van je eigen gezondheid en de ontwikkeling van zelfrijdende auto’s. Maar die kansen worden risico’s als je zelf geen zeggenschap of controle meer over hebt over de data en de systemen. Dat geldt net zo goed voor bedrijven, zowel groot als klein. Om die reden wil het CDA dat meer eisen gesteld moeten worden aan China en Chinese investeringen in de Europese economie.

Daarbij behoeven de volgende punten extra aandacht:

1. Verkoop geen landbouwgronden en-bedrijven aan Chinese investeerders.

Nederland moet met de productie van voedsel zeer voorzichtig omgaan. China heeft een structureel voedseltekort en investeert ook buiten het eigen land fors in landbouw en agrarische technologie. Via het nieuwe Europese Foreign Investment Screening kunnen de risico’s van dergelijke investeringen worden getoetst. Tot deze screening volledig is ingevoerd, verkopen we niet onze vitale sectoren aan China.

2. Eis wederkerigheid

China stelt zware eisen aan buitenlandse bedrijven die in China investeren. Dat kan bijvoorbeeld gaan om het verplicht delen van intellectuele eigendommen. Dergelijke eisen stellen Nederland en Europa nog niet aan Chinese bedrijven, die toegang willen tot de Europese markt. Een eerlijke handelsrelatie moet gebaseerd zijn op wederkerigheid. Daarom moet deze ongelijkheid verdwijnen.

3. Toezicht op informatie en onderwijs

Via zogeheten Confuciusinstituten verspreidt China haar gedachtegoed in het Westen. Dit kan botsen met de belangen van Nederland. Daarom moet er meer toezicht en transparantie komen over wat aan deze instituten wordt gedoceerd. Op strategische (technologische) studies kunnen Chinese studenten Nederlandse kennis doelbewust doorsluizen naar China. Hier zal Nederland bewuster moeten kiezen voor de Nederlandse student en het Nederlandse belang. Het is onwenselijk dat Nederlandse opleidingen te veel afhankelijk worden van Chinees collegegeld.

4. Schrap China van de WHO-lijst van Ontwikkelingslanden.

Doordat China door de WHO nog steeds wordt aangemerkt als ontwikkelingsland, geniet het grote voordelen ten opzichte van Europa en de Verenigde Staten. Hierdoor ontbreekt een ‘level playing field’. Daarom moet deze status ongedaan worden gemaakt.

5. Geen toegang tot kernsystemen

In verschillende Europese landen wordt gewaarschuwd voor de mogelijkheid van Chinese spionage bij het gebruik van Chinese onderdelen in datanetwerken. Ook Nederland moet hierop alert zijn. Het CDA wil dat een bedrijf als Huawei, evenals andere Chinese bedrijven, niet toe worden gelaten in de kernsystemen van het 5G-netwerk. Daarmee wordt voorkomen dat de Chinese overheid invloed kan hebben op de online communicatie in Nederland.

6. Versterk de Europese defensie

Europa zal in deze onrustige wereld meer moeten investeren in de eigen defensie, zowel binnen het NAVO-bondgenootschap als ook binnen de EU. In de verschuivende wereldorde naar Azië wordt de Atlantische regie niet meer de enige regio die van belang is. Daarbij speelt de Verenigde Staten niet meer vanzelfsprekend de politieagent van de wereld.

7. Investeer in andere (handels)relaties op het zuidelijk halfrond

Om tegenwicht te bieden aan de Chinese dominantie, is het verstandig om meer te investeren in relaties met omliggende landen als India, Indonesië en Australië. Met hen delen we de vraagstukken rondom China. Ook op het Afrikaanse continent kunnen we gelijkwaardige relaties aangaan.

8 Samenwerking onder Europese paraplu

De invloed van Nederland is te klein om het alleen op te nemen tegen China. Daarom is het ons belang dat contacten met China via de Europese Unie verlopen. De EU is na de VS de grootste economie ter wereld. Als China met elke lidstaat bilaterale afspraken blijft maken, dan is het land altijd spekkoper. Samen kunnen we meer bereiken. Zeker als we via de EU samenwerken met de VS en met grote spelers op het zuidelijk halfrond.

9. Investeer in innovatie

Om minder afhankelijk te zijn van de technologische ontwikkelingen in China moet Europa zelf meer investering in artificial Intelligence en andere technologische ontwikkelingen. We hebben veel kennis in Nederland en in Europa. Dit moeten we niet alleen zo houden, maar ook uitbreiden om de concurrentie met China aan te gaan.

10. Strategische inzet ontwikkelingssamenwerking

Als China een land helpt of ermee samenwerkt dan vragen zij harde toezeggingen over toegang tot (lucht)havens en delfstoffen in dat land. Zo vergroten zij hun invloed in andere landen. Nederland en Europa zijn in de ontwikkelingsrelaties nog steeds meer dominee als koopman. Dat biedt ruimte om ook onze eigen ontwikkelingssamenwerking strategischer in te zetten.