Deze opinie is gepubliceerd in het AD van 5-2-2020
Het kabinet heeft afgelopen vrijdag besloten tot een verbod op knalvuurwerk, losse vuurpijlen en singleshots. En het is maar de vraag of het daar bij zal blijven. Duurzaamheidsaspecten zullen er aan bijdragen dat over 5 à 10 jaar onze jaarwisseling een totaal andere uitstraling heeft. Maar het verbieden van vuurwerk raakt niet de kern van het probleem. Waar het écht om gaat, is ons gedragen in de openbare ruimte. Waarden en normen gelden ook tijdens oudejaarsnacht.
Voor het CDA is het van belang dat onze hulpverleners veilig kunnen werken. En dat gezinnen, ouderen, mensen met huisdieren en kwetsbare mensen óók een leuke oudjaarsavond hebben. Dat bereik je niet met alleen een verbod op vuurwerk. Kern van het probleem is het wangedrag, de anarchie van een groep Nederlanders die het voor de grote groep verpest.
We zien de ‘verhuftering van de samenleving’ ook op andere plekken en momenten, zoals bij voetbalwedstrijden en trouwstoeten, maar ook bij geweld tegen hulpverleners. Misschien zijn niet de pijlen, maar de pillen en de alcohol het probleem. Kennelijk heeft een groot aantal Nederlanders moeite om zich in het publieke domein te gedragen. Dat is het werkelijke, onderliggende probleem.
Om dit te keren is een veel strakkere handhaving nodig. Vorige week schreef een groot aantal burgemeesters een open brief aan minister Grapperhaus met exact die boodschap. Nu al is het zware vuurwerk verboden en nu al geldt tot oudejaarsavond een afsteekverbod. Maar zoals we allemaal kunnen constateren kan dat nauwelijks gehandhaafd worden. Dát moet veranderen. Zwaar vuurwerk moet onder de Wet Wapens en Munitie worden gebracht. Hierdoor kan er preventief gefouilleerd worden, iets wat in bepaalde wijken en buurten hard nodig is. Verder willen wij dat de richtlijnen van het Openbaar Ministerie strenger worden, zodat mensen die zwaar, illegaal vuurwerk voorhanden hebben vastgezet worden tot en met nieuwjaarsdag. En het CDA wil een handhavingsplan zien: hoe gaan wij met onze open grenzen ervoor zorgen dat de komende jaren met name het zware vuurwerk in het hele land terug gedrongen wordt. Want daar zit het grootste gevaar.
Een intensivering van de handhaving is hard nodig, al was het maar om te voorkomen dat degene die zich wel aan de regels houdt moet toezien hoe een kleine groep het mooie feest verpest door huftergedrag. Maar evenzeer zullen we met elkaar in gesprek moeten over onze collectieve mentaliteit. In landen om ons heen is vuurwerk in ruime mate te koop, maar de Belgen en de Duitsers weten er beter mee om te gaan. Hetzelfde vuurwerk, maar een andere cultuur. De Hollandse ziekte van drugs, drank en ikke ikke is het werkelijke probleem. We hebben elkaar hard nodig om daar verandering in te brengen.
Chris van Dam
Tweede Kamerlid voor het CDA in de Tweede Kamer
