AGV denkt na over de rol van het waterschap bij Energietransitie
Grote kansen bij thermische energie uit oppervlaktewater (TEO).
Nederland staat voor een grote uitdaging als het gaat om de transitie van een fossiele naar een energie- en klimaat neutrale samenleving. Provincies, gemeenten en waterschappen trekken hierin samen op. Waterschap AGV wil verkennen welke rol zij hierin kan spelen. Tijdens een beeldvormende bijeenkomst op 18 oktober werd het Algemeen bestuur geïnformeerd over de ontwikkelingen rond energie en water en wat dat vraagt en kan betekenen voor AGV.
Voor de energietransitie is lokaal en regionaal maatwerk nodig, samenwerking tussen overheden, maatschappelijke organisaties, bedrijven en inwoners en lokale en regionale uitvoeringskracht om te komen tot een effectieve aanpak. In juli 2018 hebben vele partijen de hoofdlijnen voor het nieuwe nationale klimaatakkoord onderschreven. Energietransitie is uiteindelijk een verzameling van verschillende ontwikkelingen, projecten en besluiten.
Klimaatakkoord - over klimaatneutraal, energie en de opgave.
In het Klimaatakkoord is veel aandacht voor de reductie van CO2. In de beeldvormende bijeenkomst werd bekeken welke invloed overheden en waterschappen zoals AGV daarop kunnen uitoefenen. Er was aandacht voor de koppeling met het klimaatakkoord van Parijs en de stap van energieneutraal naar CO2-neutraal, de doorvertaling van de landelijke ambities naar de lagere overheden. Gemeenten, provincies, waterschappen en energienetbeheerders werken samen in Energieregio’s en de Regionale Energie Strategieën (RES) zijn input voor ruimtelijke planvorming op provinciaal en gemeentelijk niveau en waterbeleidsprogramma’s van waterschappen.
Thermische energie uit water
Een deel van de beeldvormende bijeenkomst ging over lage temperatuur warmte- en koude-netten als belangrijke nieuwe taak voor de overheid. Lage temperatuur verwarming en –koeling kunnen (naast het hergebruik van hoge temperatuur verwarming, zoals koelwater van energiecentrales) een flinke bijdrage leveren aan de energietransitie. Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) is namelijk bij uitstek geschikt voor het verwarmen en koelen van gebouwen en woningen. Van onze huidige energievraag is ongeveer 30% nodig voor het verwarmen en koelen van de bebouwde omgeving. Momenteel gebeurt dat vrijwel uitsluitend met aardgas, maar dat zal in de toekomst niet meer mogelijk zijn. Een conservatieve inschatting is dat deze bron kan voorzien in ongeveer 12% van de nationale warmtevraag en 54% van de koude vraag. Daarmee vormt deze bron een bijdrage in het streven van gemeenten naar aardgas loze wijken.
Er zijn overheidsinitiatieven nodig om warmte en kou uit water ten volle te benutten. Daar is een publieke open infrastructuur voor nodig, lange-termijn beheer en een governance (toezicht) structuur. Voor de exploitatie van publieke open lage-temperatuur-netten zijn nieuwe samenwerkingsvormen nodig tussen gemeenten, waterschappen, projectontwikkelaars, energiebedrijven en bewonersgroepen. Bij waterschap AGV wordt nagedacht over de vraag hoe we dat kunnen gaan organiseren? Welke rol heeft het waterschap en in het algemeen de overheid t.a.v. thermische energie uit water?
Koppelkansen ‘ondergrond’: co-creatie met andere partijen
Dit deel van de beeldvormende bijeenkomst ging over opgaven en inzichten in samenwerking met woningbouwcorporatie Alliander en de gemeente Amsterdam. Doen wat we altijd doen is niet vanzelfsprekend. Het AGV-gebied kent grote stedelijke (nuts)opgaven. Deze uitdagingen zijn te groot en te complex om mono-sectoraal op te kunnen lossen. De integrale watercyclus-aanpak is een voorbeeld van hoe het slim kan. Vanuit het perspectief ‘ondergrond’ loopt een traject met alle Amsterdamse partijen en Alliander. Er zijn verschillende urgenties en belangen zoals vervangingsopgaven (riolering) en uitdagingen om te komen tot een circulair Amsterdam in 2050, het uit faseren aardgas, warmtenetten, de woningbouwopgave, vervangingsopgave kademuren, regie op de ondergrond. De bestuurders worden meegenomen in het traject en uitgedaagd in verschillende governance vraagstukken die uit de projecten Amstelstad, Havenstad en de 9 straatjes komen.
Zie hier de link naar documentatie in het dossier Energietransitie en waterschap AGV.
Op het gebied van Thermische Energie uit Oppervlaktewater werkt Rijkswaterstaat samen met Unie van Waterschappen, STOWA en Deltares. Kijk voor meer informatie over TEO op de website van STOWA of download de brochure Thermische Energie uit Oppervlaktewater.
Zie ook de site van de Unie van Waterschappen.
Zie een artikel van Wim Zwanenburg over de waterschappen en de energietransitie in het CDA-bestuurdersblad Bestuursforum.