CDA-fractie in waterschap AGV stemt opnieuw tegen de Voorjaarsnota
Naar aanleiding van de Jaarstukken 2021 en de Voorjaarsnota 2022 werden in het Algemeen Bestuur van het waterschap Amstel, Gooi en Vecht op 7 juli de jaarlijkse algemene beschouwingen gehouden door de verschillende fracties. Door het negatieve resultaat over 2021 is het waterschap nagenoeg door de financiële reserves heen. De mogelijkheid om de begroting voor de jaren na 2021 nog rond te krijgen met de inzet van de tariefegalisatiereserve voor de Watersyteemheffing is daarmee zeer beperkt tot geheel afwezig.
In de algemene beschouwingen van de CDA-fractie benadrukte fractievoorzitter Wim Zwanenburg een goede uitvoering van de (kern)taken van het waterschap. De CDA-AGV-fractie waardeert de inspanningen van het Dagelijks Bestuur om door middel van besparingen en bezuinigingen grote tariefstijgingen te voorkomen. Dat het DB (met een coalitie van VVD, PvdA, WaterNatuurlijk en LTO) na de optimistische midterm review daarbij ook de ambities van het eigen Bestuursakkoord 2019-2023 en het uitvoeringsprogramma terugschroeft valt te prijzen, maar het voorstel om bepaalde uitgaven uit te stellen en aan de besluitvorming van een nieuw Algemeen Bestuur na de waterschapsverkiezingen van 2023 over te laten ‘om niet over het graf heen te regeren’, wekte grote verwondering bij de CDA-fractie. “Waterschappen zijn immers als ‘voorzorg organisaties’ voor waterbeheer per definitie gericht op de langere termijn, met lange termijn investeringen in activa zoals dijken en afvalwaterzuiveringsinstallaties. De daadwerkelijk uitgevoerde investeringen blijven bovendien al jaren achter bij de beleidsplannen ”, aldus Zwanenburg. “Dit is echt een zwaktebod van de coalitiepartijen en de problemen worden zo alleen maar groter”.
“Hogere tarieven waterschapsbelastingen onvermijdelijk”
Volgens de CDA-fractie valt door de verschillende forse tegenvallers aan hogere tarieven van de waterschap belastingen dan ook niet meer te ontkomen. “De CDA-fractie in dit AB is daarbij wel een wissel overgegaan, want in het verleden pleitte het CDA ook altijd voor een beperkte (en voor alle categorieën belastingplichtigen gelijkmatige) jaarlijkse stijging van de waterschapslasten. In principe eigenlijk niet meer dan de inflatie. Maar nu dreigt de uitvoering van de kerntaken van het waterschap, zoals waterveiligheid en een betere (oppervlakte)waterkwaliteit, zelfs in het geding te komen, om over het overige noodzakelijke beleid zoals klimaatadaptatie en verduurzaming nog maar niet te spreken”, stelde Zwanenburg.
Tegenstem
Omdat het DB de verschillende problemen onvoldoende en niet tijdig onderkent, stemde de CDA-fractie en een aantal andere fracties in het AB tegen de Voorjaarsnota, die desondanks toch werd aangenomen. Bij de stem tegen de VJN woog bij de CDA-fractie ook mee dat de fractie niet kon instemmen met de kunstgreep van het DB om het extra dividend van de Groengas BV (als gevolg van de gestegen gasprijzen) in te zetten bij de financiering van de sector Watersysteem (met een dotatie aan de Egalisatiereserve Watersysteemheffing) in plaats van bij de sector Zuiveringen om zo de begroting rond te krijgen. De CDA-fractie is van mening dat deze meevaller juist ten goede zou moeten komen aan de inwoners van het waterschap met een lager tarief van de Zuiveringsheffing. “Inspanning die resultaat opleveren, zoals de terugwinning van grondstoffen met een opbrengst, worden zo niet beloond”, stelde Zwanenburg in zijn algemene beschouwingen”. “Deze dotatie is een kunstgreep waarmee we onszelf een rad voor de ogen draaien; we verliezen de greep op onze geldstromen en de sturing op sectoren”. Een amendement, ingediend door o.a. de CDA-fractie, om dit recht te zetten werd verworpen. “Bovendien zoekt het DB besparingen op beleidsterreinen, zoals de exotenbestrijding, waar juist een intensivering op zijn plaats is”. Een motie, ingediend door o.a. de CDA-fractie, om de bestrijding van de Amerikaanse rode rivierkreeften nu eindelijk eens aan te pakken, werd verworpen. Daarnaast schetst de 4-maandsprognose ook nog eens een te gunstig (minder onvoordelig) beeld van de financiële status van AGV, omdat een aantal al vaststaande tegenvallers is verschoven naar de 9-maandsrapportage over de uitvoering van de Begroting 2022, in de hoop dat het dan meevalt. Het voorzichtigheidsprincipe wordt hier losgelaten en dat beperkt de mogelijkheden om tijdig bij te sturen.
De Voorjaarsnota (VJN) bevat de 4-maandsrapportage over de uitvoering van de Begroting 2022 en de Meerjarenbegroting 2023-2007. De VJN is indicatief voor het opstellen van de Begroting 2023 door het Dagelijks Bestuur. De Begroting wordt jaarlijks door het Algemeen Bestuur in november vastgesteld.
Een eerste behandeling van de Voorjaarsnota had al plaatsgevonden in de Commissievergadering op 22 juni, waarbij de AB-fracties vooraf in de gelegenheid waren gesteld om vragen in te dienen. Zie hier de memo met vragen en antwoorden van onder meer de CDA-fractie. N.a.v. de behandeling in de Commissievergadering paste het DB het bijgaande Bestuursvoorstel bij de VJN enigszins aan.
Zorgwekkende ontwikkelingen
In de Voorjaarsnota van het waterschap wordt een zeer zorgwekkend beeld geschetst. Een deel van de ontwikkelingen is extern van aard, zoals de oplopende inflatie en de onzekere economische situatie als gevolg van de oorlog in Oekraïne, maar een groot deel van de tegenvallers manifesteert zich nadrukkelijk bij het waterschap zelf. Naast de problemen met de governance (aansturing van Waternet) en de digitalisering is recent gebleken dat er ook sprake is van achterstallige onderhoud van de technische assets (sluizen, gemalen en dijken). In de commissievergadering van 25 mei werd hierop o.a. door de CDA-fractie al zeer kritisch en ontstemd op gereageerd bij monde van fractielid Ron Wever, omdat de financiële consequenties de komende jaren van enorme omvang zullen zijn.
Door het negatieve jaarrekeningresultaat 2021 van € 5,4 miljoen (€ 4 miljoen negatiever dan begroot), en de begrote onttrekking van € 9,4 miljoen in 2022 bereikt de tariefegalisatiereserve watersysteemheffing zonder extra bijsturing door het bestuur van het waterschap aan het eind van 2022 een negatieve stand. De tariefegalisatiereserve kan hierdoor beperkt tot niet worden ingezet om de voorziene forse stijging van de tarieven in 2023 te dempen.
Achterblijvende investeringen
De afgelopen twee jaar was de realisatiegraad van de investeringen bij waterschap AGV (zoals opgenomen in het Meerjareninvesteringsplan, in toelichting op bijlage 3 in de VJN, en de tabel zoals hier weergegeven) circa 50%. Daarbij speelde ook de beperking van contacten tijdens de corona-pandemie een rol, maar het realisatiepercentage lag ook al voordien onder het gewenste niveau. Het DB meent nu dat “om de belastingtarieven voor de burgers en bedrijven niet te belasten met kosten die volgens de ervaringscijfers niet worden gemaakt” dat de geschatte realisatiepercentages voor de komende jaren moesten worden aangepast. Van het voorgestelde investeringsniveau voor 2023 wordt voor de kapitaallasten rekening houdend met een realisatiegraad van 60% (2024 70%, 2025 80% en 2026 85%). Het realisatiepercentage waarmee normaal gesproken rekening wordt gehouden is 85%.De CDA-fractie vraagt zich af waarom er na de corona-pandemie geen inhaalslag zou kunnen worden gemaakt, mede omdat o.a. bij Technische Systemen sprake is van achterstallig onderhoud. Bovendien is er de noodzaak om aanvullend te investeren om de waterkwaliteitsdoelstellingen van de KRW in 2027 te kunnen behalen. De waterkwaliteit van bijvoorbeeld de Oostelijke Vechtplassen is de laatste jaren achteruitgegaan.
Problemen bij de inning van belastingen
Door de aanschaf van een nieuw IT-systeem zijn er ook grote vertragingen ontstaan bij de inning en heffing van de waterschap belastingen. Omdat de inkomsten zo later binnen komen heeft AGV voor de noodzakelijke reguliere uitgaven op 17 juni een kasgeldlening van € 35 miljoen opgenomen. Naar verwachting zal door AGV eind augustus ook nog een extra kortlopende kasgeldlening van € 55 á € 60 miljoen worden opgenomen bij de Nederlandse Waterschap bank. AGV loopt met de roodstanden bij de NWB en kortlopende leningen steeds vaker aan tegen de kasgeldlimiet. De financiering van AGV wordt daarmee ook duurder, want de rente op langlopende leningen ligt doorgaans hoger dan die op kortlopende leningen. Een motie van o.a. het CDA om een plan-B op te stellen voor de inning van de waterschapsbelastingen werd door het DB ontraden en werd door het AB verworpen.
Gebiedsgerichte aanpak van de stikstofproblematiek
In de Algemene Beschouwingen besteedde fractievoorzitter Zwanenburg ook kort aandacht aan de stikstofcrisis. “Er is op 28 juni in de Tweede Kamer een motie aangenomen die stelt dat de provincies maximale vrijheid krijgen om het reductiebeleid in te vullen. Gelukkig is het vermaledijde ‘kleurenkaartje’ van tafel, maar de Kritische Dispositie Waarden (KDW’s) blijven wel leidend en dat doet de vreugde teniet. Dan blijven bijna alle eerder voorgestelde reducties toch overeind en blijft de bom liggen. Een visie op de staat van de natuur kan in ons land niet absoluut zijn. Ook voor het CDA is herstel van de biodiversiteit van het grootste belang, maar ‘de natuur’ is geen statisch gegeven en ook voortdurend in ontwikkeling. Veel natuur is toch ook cultuurgebied, dat zich dynamisch ontwikkelt. Wij hopen dat de provinciale bestuurders in Noord-Holland en Utrecht komen met een goed plan, gericht op de staat van de natuur waar wel draagvlak voor is! In het werkgebied van ons waterschap zijn er veel agrarische bedrijven die al heel extensief zijn en actief zijn op het gebied van natuurbeheer. Wij roepen ons DB van het waterschap AGV op om zeer actief te participeren in het overleg van de provincies om gebiedsgericht te werk te gaan”.
Terug te zien
Zie hier de beleidsstukken van de vergadering van het Algemeen Bestuur op 7 juli, inclusief de videoregistratie. Onder agendapunt 6 vindt u de Algemene Beschouwingen met de bijdragen van de verschillende fracties. De bijdrage van Wim Zwanenburg ziet u op de videoband na 38:45 minuten. De spreektijd van de fracties bij de Algemene Beschouwingen was beperkt tot 5 minuten. Hier ziet u de uitgebreidere versie (die dus slechts deels werd uitgesproken).
Meer nieuws over het waterschap Amstel, Gooi en Vecht is te volgen op de website van AGV.