Suggestieve uitzending van NOS Nieuwsuur, discussie over lastenverschuiving
Iedereen in Nederland betaalt elk jaar belasting voor de waterschappen. In de uitzending van NOS Nieuwsuur op 9 februari 2014 werd echter gesteld dat de rekening voor de waterschappen steeds meer op het bordje van de burger komt te liggen. Nieuwsuur had berekeningen laten maken door het onderzoeksinstituut Coelo uit Groningen. Mevrouw Corine Hoeben van Coelo stelde zelfs dat de verschuiving tussen de categorieën belastingbetalers ten gunste van de agrariërs het gevolg zou zijn van ‘een succesvolle lobby van de LTO’.
Voor Wim Zwanenburg, voorzitter van de CDA-fractie in het bestuur van het waterschap Amstel, Gooi en Vecht, vormde de uitzending aanleiding om in de pen te klimmen en per email te reageren op de scheve voorstelling van zaken. Zie hier voor de verschillende email uitwisselingen van Wim Zwanenburg in dit verband.
(Zie hier de uitzending van Nieuwuur: http://nieuwsuur.nl/onderwerp/608569-burger-krijgt-rekening-waterschappen.html)
Verschuiving naar natuur
Zwanenburg stelt in zijn e-mails dat de tarieven van Ongebouwd ('boeren') in sommige waterschappen in de loop van de jaren zelfs zeer fors zijn gestegen. Daarbij hebben de 'boeren', de categorie Ongebouwd als geheel echter wel minder betaald, minder waterschapsbelasting opgebracht. Dat komt omdat er in een aantal waterschappen, eigenlijk in het algemeen, steeds minder boeren zijn en dat er een verschuiving heeft plaatsgevonden naar Natuur-bestemmingen. Het agrarisch areaal is in ons waterschap de afgelopen 5 à 6 jaar met meer dan 30% is afgenomen! Bij het waterschap Amstel, Gooi en Vecht is voor 2014 een tarief voor de watersysteemheffing aan de categorie Ongebouwd opgelegd die meer dan 20% hoger is (!). Indien er geen tariefdifferentiatie (een hogere belasting voor de deelcategorie wegen en infrastructuur) was ingevoerd, dan hadden de (agrarische) landeigenaren een nog hoger tarief moeten betalen. De CDA-fractie vindt dat er gegronde redenen zijn om tariefdifferentiatie in te voeren.
Waardeontwikkeling
In ons waterschap is die problematiek temeer nijpend, vanwege het feit dat er behoorlijk veel nieuwe wegen zijn aangelegd, en er veel uitbreidingen zijn geweest sinds 2009, het moment van vaststelling van de vorige Kostentoedelingsverordening. (Denk bijv. aan de verbreding van A2, Amsterdam-Utrecht). De waterschapsbelastingen worden vastgesteld op basis van het kostenaandeel van de verschillende categorieën (door het vaststellen van een Kostentoedelingsverordening). Daarbij moet gekeken worden naar de waarde. De waarde van ‘Ongebouwd’ wordt voor een zeer groot gedeelte bepaald door de waarde van wegen; wegen die in het algemeen vijf keer zoveel waard zijn als ongebouwd agrarisch terrein. In de heffing wordt echter weer naar de oppervlakte gekeken en niet naar waarde; en in oppervlakte maken wegen een veel kleiner deel uit van ongebouwd. Juist om deze reden heeft de wetgever indertijd de waterschappen de mogelijkheid gegeven tot het invoeren van een differentiatie voor wegen.
Om dan te spreken van een succesvolle lobby van de 'boeren', of de LTO (en een daaruit resulterende lastenverzwaring van de burgers), vind ik te ver gaan. We moeten gewoon constateren dat het draagvlak van de categorie (overige) Ongebouwd was uitgehold. Dat belangenvertegenwoordigers van de LTO daar ook op wijzen vindt ik redelijk en betreft ook informatie-uitwisseling. Je mag in onze (functionele) democratie elkaar toch overtuigen op basis van argumenten? Wij mogen toch de door LTO aangedragen feiten onder ogen zien?
Lastenverzwaring door het Rijk
In het bestuur van ons waterschap wordt de discussie over de lastenontwikkeling voortgezet. Het Dagelijks Bestuur heeft op zich genomen nog eens te verduidelijken hoe de lastenontwikkeling zich sinds 2000 voor de verschillende categorieën heeft ontwikkeld en dit met cijfers te onderbouwen. Wij blijven overigens van mening dat het takenpakket van de waterschappen, en dus ook van AGV, zich zodanig heeft ontwikkeld dat je niet zonder meer de lastenverdeling van 2000 en 2014 met elkaar kunt vergelijken. Dit aspect kwam in de uitzending van Nieuwsuur onvoldoende aan de orde, terwijl het Hoogwaterbeschermingsprogramma toch wel een zeer forse lastenverzwaring voor de waterschappen betekent, omdat het Rijk de financieringslast naar de waterschappen verschuift.
De waterschappen mogen die hogere last terugverdienen door meer efficiency te bereiken in de afvalwaterketen in de samenwerking met de gemeenten. In Amsterdam was er altijd al een samenwerking met de gemeenten op het gebied van riolering door de DWR en later Waternet, hetgeen betekent dat de terugverdiencapaciteit in AGV-gebied relatief beperkter is, omdat die efficiency er deels al was. Desalniettemin trachten we er nog een schepje boven op te doen.
De waarde van de waterschappen
De waterschappen worden door velen gewaardeerd, maar de bestuursvorm is helaas niet populair. Ik meen echter dat ons land zeer gediend is met het voortbestaan van de functionele democratie, om het beleid van het integraal waterbeheer te kunnen voortzetten en de grootst mogelijke veiligheid te kunnen waarborgen. Het is van groot belang om dat ook publicitair op een goede, zorgvuldige wijze over het voetlicht te brengen.
We zien in de landen om ons heen de laatste jaren helaas met de overstromingen meer dan genoeg waar een onzorgvuldig beleid, onvoldoende voorzorg en beheer toe kan leiden. Het waterschap is een belangengroependemocratie. De bijdragen aan ons bestuur van de verschillende categorieën geborgde zetels (niet alleen de LTO!) wordt door onze fractie zeer gewaardeerd en wij achten deze vertegenwoordiging gezien de achterliggende belangen legitiem.
Kijk en luister naar de opmerkingen van DB-lid Peer Rooijmans en AB-lid Wim Zwanenburg in de bestuursvergadering van het waterschap op 13 februari 2014, bij het agendapunt Mededelingen over de uitzending van NOS Nieuwsuur. http://agv.notubiz.nl/vergadering/archief/38419/Algemeen+bestuur_13-02-2014