Jan Jacob van Dijk: Laat hele gemeenschap profiteren van hernieuwbare energie

Door Jan Jacob van Dijk - Laat niet alleen de direct aanwonenden maar de hele gemeenschap profiteren van hernieuwbare energie. Zo neemt niet alleen het draagvlak voor hernieuwbare energie toe maar 'verduurzaamt' ook de samenleving. Dat is mijn stellige overtuiging.

Parijs heeft ons duidelijk gemaakt dat we snel over moeten gaan tot actie om de invloed van klimaatverandering tegen te gaan. Hoe later we ingrijpen, des te drastischer de maatregelen, gepaard gaand met steeds hogere kosten. Daarom moeten we nu actie ondernemen. En we weten wat ons te doen staat.

Als eerste het besparen van energie door betere isolatie van woningen en bedrijven. We zien dat huurwoningen van woningbouwcorporaties aangepakt worden. Natuurlijk wil iedereen dat het sneller gaat. Het zou helpen als de maatregelen vooral goedkoper worden. Ook moeten bedrijven zelf meer energie besparen.

Gemeenten, bedrijfsleven en provincies gaan hiermee aan de slag. Om te beginnen met het besparen van energie in hun eigen overheidsgebouwen. Daar zetten we in Gelderland ook stappen in.

Als tweede het opwekken van hernieuwbare energie. Geen gas en olie, maar wind, zon en water. We zijn er al achter dat niet iedereen automatisch achter het opwekken van hernieuwbare energie staat. Het is sommige mensen een gruwel dat de horizon vervuilt door een windmolen. We zijn in Nederland dan ook wel erg verwend omdat op dit moment elke vorm van energievoorziening onder de grond ligt. Niemand die er last van heeft, behalve dat ze in Groningen letterlijk op hun voetstuk staan te beven. Als we willen verduurzamen kunnen we dat niet langer volhouden. We zullen dus accepteren dat het ruimtelijk beeld van Nederland gaat veranderen. Dat zal leiden tot meer en dus ook zichtbare zonnepanelen en zonneparken, meer windmolens en biovergisters. Daar komt bij dat we afscheid gaan nemen van de grote centrale energieopwekking en overgaan naar decentrale opwekking. Dichtbij mensen, meer verspreid, minder geconcentreerd. Iedereen zal er mee in aanraking komen, niemand uitgezonderd.

Die veranderingen leiden niet automatisch tot meer draagvlak voor de plaatsing van windmolens of de aanleg van zonneparken of bouw van een biomassacentrale. Daar is meer voor nodig en daarin zijn de verkeerde stappen gezet.

Zo zoeken we vaak eerst locaties en pas als we die hebben gevonden gaan we het gesprek aan met de omwonenden over de komst en hun eventuele deelname aan het opwekken van duurzame energie. Dan is vaak de weerstand al gemobiliseerd en stellingen betrokken. En vervolgens geven we direct omwonenden schadevergoeding voor het plaatsen van windmolens. Waarom doen we dat? Veelal leidt deze aanpak tot tweespalt in de omgeving tussen hen die wél en hen die geen schadevergoeding hebben. Met alle gevolgen van dien voor de lokale gemeenschap.

Ik vind dan ook dat het anders moet. Niet alleen moeten we gemeenschappen betrekken bij de zoektocht naar geschikte locaties. Ook vind ik dat het veel beter is om (een deel van) de opbrengsten van duurzame energieopwekking ten goede te laten komen aan de lokale gemeenschap. Wat is nou mooier dan de opbrengsten van het opwekken van hernieuwbare energie te investeren in activiteiten die de gemeenschap versterken? Bijvoorbeeld opbrengsten (deels) bestemmen voor de restauratie van het buurthuis, voor de plaatselijke sport- of toneelvereniging of het landschap in de omgeving van de nieuwe energiebron? Betrek de gemeenschap niet alleen bij de locatiekeuze maar óók bij het bestemmen van de opbrengsten hiervan. Want daarmee profiteren we niet alleen van duurzame opwekking van energie, maar investeren we ook in een duurzame samenleving voor iedereen.

Jan Jacob van Dijk is gedeputeerde namens het CDA in de provincie Gelderland.