Basisbegrippen

Voor het CDA begint politiek met de erkenning van maatschappelijk initiatief: Vanuit het beginsel van gespreide verantwoordelijkheid wordt eerst de verantwoordelijkheid gelegd bij de samenleving en pas daarna bij de overheid. De samenleving kan vaak beter het probleem bij de hand nemen dan de overheid. Mensen, buurten, sportclubs, scholen, kerken, moskeeën, zorginstellingen, bedrijven: ze leveren allemaal een unieke bijdrage aan de samenleving. Volgens de christendemocratische ideologie kan een goed functioneren de samenleving niet zonder maatschappelijke organisaties. Het maatschappelijk middenveld zorg voor binding en verbinding, het vormt het cement van de samenleving en voorkomt dat zij uiteen valt. De overheid geeft al die verschillende mensen en organisaties het vertrouwen en ruimte dat ze doen wat ze kunnen, de burger gunt de overheid de ruimte om te doen wat zij moet doen. 

Het CDA staat pal voor de rechtsstaat als onmisbare voorwaarde voor de bescherming van menselijke waardigheid: De overheid is er om samenleven mogelijk te maken voor ons allemaal. Een strenge en betrouwbare overheid die grenzen stelt en onrecht bestrijdt is nodig om ruimte te scheppen voor al het goede dat mensen in de samenleving tot stand kunnen brengen. De overheid moet rechtvaardig zijn. Ze moet in haar optreden recht doen aan alle facetten van het mens-zijn, en op die verantwoordelijkheid aanspreekbaar zijn. De overheid heeft een bijzondere verantwoordelijkheid als het gaat om de zorg voor wie kwetsbaar en afhankelijk zijn.

Solidariteit is het bewustzijn van saamhorigheid en bereidheid om de consequenties daarvan te dragen. Eens mens mag op steun rekenen als hij een noodzakelijke levensopgave moet ondernemen, maar deze niet alleen kan. Als gemeenschap zijn wij verplicht om alle mensen die voor een belangrijke levensopgave staan, die ze niet alleen kunnen vervullen, te steunen on die opgave te vervullen. Het CDA zet in op betrokken burgers om de onderlinge verbondenheid te versterken: Wie geraakt is door het lot van de ander, kan niet anders dan in beweging komen. Persoonlijke geraaktheid gaat daarom vooraf aan de bereidheid tot financiële of andere hulp. Ook in door de overheid georganiseerde hulp moet die persoonlijke factor weer zichtbaar en voelbaar worden gemaakt. Vanwege het belang van onderlinge verbondenheid waardeert het CDA gezin en familie als de eerste en belangrijke oefenplaatsen voor moraliteit.

De term rentmeesterschap verwijst naar het woord rentmeester. Een rentmeester is iemand die voor de eigenaar een goed beheert en er de administratie over voert, om het uiteindelijk weer in de handen van de eigenaar over te geven en verantwoording af te leggen over het beheer. Een rentmeester jaagt het bezit er niet door, maar beheert het zorgvuldig om het, zo mogelijk aangevuld, terug te geven aan de eigenaar of door te geven aan de volgende rentmeester. Vanuit een besef van verbondenheid tussen de generaties voelt het CDA zich geroepen tot zorg voor natuur en cultuur: We hebben de natuur én de cultuur geërfd van onze (voor)ouders en te leen van de generaties die na ons komen. Dat vraagt dat we ook in onze omgang ermee verder kijken dan ons eigen belang en onze eigen tijd. Beheren en beheersen zijn niet voldoende. Om een betere samenleving achter te laten zijn ook creativiteit en innovatie nodig. Dit besef is evenzeer nodig als het gaat om de zorg voor de aarde. De steeds schaarser wordende grondstoffen dwingen ons om op korte termijn keuzes te maken.