'Bussemaker maakt van emancipatie een knokpartij'
Twistgesprek Henk Müller met Mirjam Maasdam
Er werken veel te weinig vrouwen, vindt Jet Bussemaker. De Kamer behandelt vandaag haar emancipatienota. Opinieredacteur Henk Müller in een twistgesprek met Mirjam Maasdam. 'Ik vind die dwang van Bussemaker - vrouwen móéten kiezen voor werk - van een behoorlijk schrale visie getuigen.' .
Minister Bussemaker wil dat veel meer vrouwen gaan werken. Ze moeten zelfstandiger worden en niet langer op de zak van hun man teren. Een kwart van de vrouwen werkt voltijds, tegen 80 procent van de mannen. Gelijk heeft ze. Stop dat theedrinken met de kids, aan het werk.
'Ze heeft absoluut geen gelijk. Bussemaker maakt van emancipatie een knokpartij waarin het alleen om de maximale zelfontplooiing gaat, om maximale inkomsten. Het is achterhaald activisme, en emancipatie is allang geen vorm van activisme meer. Hoe vrouwen hun leven thuis regelen, in combinatie met werk, is hun eigen zaak. Emancipatie draait om gelijkwaardigheid, dus om een gelijkwaardige positie aan de keukentafel.'
Gelijkwaardig? De man is hoofdkostwinner, de vrouw zorgt voor de kinderen. Ziedaar de realiteit aan de keukentafel.
'Dat zie ik anders. De verdeling van zorg en werk is een taak van beide partners. Dat spreek je samen af. Je bent samen een economische eenheid. Het kostwinnersmodel verdwijnt meer en meer. Beide partners moeten voor die samenwerking iets inleveren. En er is meer in het leven dan werk alleen.
'Ik vind die dwang van Bussemaker - vrouwen móéten kiezen voor werk - van een behoorlijk schrale visie getuigen. Ook deze regering wil toch een samenleving waar voor elkaar zorgen de norm wordt? Een samenleving is meer dan werk, werk en nog eens werk.'
Over zorg gesproken: drie miljoen vrouwen zijn te afhankelijk van hun man. Wie zorgt er voor al die vrouwen die nu nog op een roze wolk leven? Een op de drie huwelijken loopt spaak.
'Ook ik zie heel wat van die roze wolken uiteenspatten. Daarom moeten vrouwen niet helemaal het contact met de arbeidsmarkt verliezen. Als er problemen komen, moeten vrouwen in staat zijn op eigen benen te staan.'
Wat wilt u nou? Dat vrouwen lekker thuis kunnen blijven of dat ze werken? En zo ja, hoe dan?
'Ik ben voor het Noorse model, waarin vrouwen nadat ze een kind hebben gekregen een jaar ertussenuit kunnen, om daarna weer aan de slag te gaan. Maar ik bepleit vooral een andere visie op de arbeidsmarkt. Die moet op de schop. Nu is er geen werk, maar als de crisis voorbij is hebben we een tekort aan arbeidskrachten. Dan moeten we iedereen kunnen inzetten.
'Het moet vanzelfsprekend worden dat mannen en vrouwen in hun carrière af en toe een stap opzij kunnen doen om voor kinderen of hun ouders te zorgen. Nu moet alles tegelijk. Kinderopvang moet simpeler en betaalbaarder en je moet gemakkelijker en flexibeler zorgtaken met je werk kunnen combineren.'
Wat een mooie droom. 87 procent van de vaders besteedt de meeste tijd aan het werk, 70 procent van de moeders besteedt die aan het huishouden.
'Nou en? Als daarover afspraken zijn gemaakt tussen partners is daar niets mis mee en als daarover geen afspraken zijn gemaakt, kan misschien ook iets worden gedaan aan de emancipatie van mannen. Waarom zou Bussemaker het alleen over vrouwen moeten hebben?'
Maar wie zegt dat er afspraken zijn gemaakt? U heeft het over een beperkte groep hoog opgeleide vrouwen die iets te kiezen heeft.
'Ik geef toe, het is voor sommige vrouwen een luxeprobleem.'
Dan heeft Bussemaker toch een punt? Veel te veel vrouwen kunnen niet op eigen benen staan. Wat is uw concrete oplossing?
'Er moet een langetermijnvisie komen hoe je onze samenleving zo inricht dat je zorg en werk kunt combineren en dat meer vrouwen aan de slag kunnen, als ze dat willen.'
Nóg concreter.
'Er moeten basisvoorzieningen komen die het vrouwen mogelijk maken om bij te leren, om zich om te scholen en weer aan de slag te kunnen. Je kunt ook denken aan kortere betaalde werkweken, dat leidt tot verdere emancipatie van vrouwen. Dan hebben beide ouders tijd om thee te drinken met de kids.'
Helaas is nu even geen werk voor al die vrouwen die aan het werk moeten.
'De zorg is een groeimarkt en je kunt je voorstellen dat vrouwen met een uitkering daarvoor iets terugdoen in de zorg. Maar nog belangrijker is dat ze daardoor contact met de arbeidsmarkt houden.'
En zodra we uit de crisis zijn, is het probleem opgelost. Werk zat.
'Zeker, maar alleen daarop wachten is geen langetermijnvisie. We moeten die vrouwen die willen en kunnen werken ertoe verleiden om te gaan werken en dat bereik je niet door met het vingertje te zwaaien.'
Verleiden?
'Ja, want de keuze tussen werk of zorg is nu niet verleidelijk. Vrouwen blijven gemakkelijker bij de kinderen thuis als de kinderopvang slecht is geregeld of te duur is. Dat is logisch.'
Mirjam Maasdam is Statenlid in Utrecht, bestuurslid CDAVrouwen en werkt bij Zorgverzekeraars Nederland.
Henk Müller is opinieredacteur van de Volkskrant.