Begroting 2021 eerste termijn CDA fractie Emmen

De “wereld” in Emmen november 2020

De uitspraak “De wereld is veranderd sinds maart” is inmiddels een gevleugelde uitspraak. En die uitspraak kun je herhalen voor de wereld in juni (toen de kadernota is besproken) en je kunt zelfs zeggen dat de wereld is veranderd sinds het opstellen van deze begroting. Want in het voorwoord staat dat het Coronavirus in het noorden van Nederland en de regio Zuidoost-Drenthe niet de omvang kent zoals in andere delen van het land.

Inmiddels heeft de wereld van de gemeente Emmen te maken met een groot aantal Corona-besmettingen die niet onder doet voor die in de rest van het land. En dan is er over het algemeen tevredenheid over de financiële compensatie van het Rijk, dat neemt niet weg dat de effecten voor de inwoners en ondernemers in Emmen zorgen baren.

Dat levert veel vragen en onzekerheden op; voor de horeca, recreatie, toerisme, de evenementenbranche en Wildlands. Ten aanzien van deze laatste is het goed dat op basis van de huidige inzichten geen acute liquiditeitsproblemen te verwachten zijn tot midden volgend jaar. Maar of en wat de financiële consequenties zijn voor de begroting is nog onduidelijk.

Ook zijn er zaken die niet zijn veranderd maar die iedereen wel graag anders had gezien. Daarvoor een citaat uit de Emmer Courant van 8 september 1920;

“Wederom is onze gemeente tijdelijk uit den nood geholpen door de regering. Het rijk verleende toch een voorschot van f200.000,- ad 6 pct. zoodat de uitbetalingen weder plaats kunnen hebben. Natuurlijk is de misère hiermee niet opgeheven en moet nog worden afgewacht wat het rijk ten slotte voor ons zal doen.” Einde citaat.

Waar we 100 jaar geleden nog afwachtten vindt de CDA-fractie het belangrijk dat we bij de huidige onzekerheden moeten zorgen voor een stip op de horizon door bijvoorbeeld het actualiseren van de strategienota 2030. Zoals bij de kadernota al gesteld; elders in het land komen ontwikkelingen bijna spontaan aanwaaien omdat de randvoorwaarden, netwerken en infrastructuur er al zijn. In Emmen is dat, net als in andere verre uithoeken, niet zo. De CDA-fractie vindt dat we weer moeten leiden, niet volgen. Voor de inwoners van Emmen; de huidige inwoners en de toekomstige inwoners.

Sluitende begroting 2021

De begroting is een sluitende begroting. Een begroting die in de huidige opzet beter leesbaar is en duidelijk maakt wat er gedaan gaat worden door middel van een heldere doelenboom.

Die sluitende begroting is er dankzij de ruim € 12 miljoen bezuinigingen die zijn doorgevoerd bij de kadernota. En die bezuinigingen doen pijn.

Bij de kadernota is raadsbreed een amendement aangenomen om reacties uit de samenleving in te zamelen en als richtsnoer te gebruiken bij deze begroting. Die informatieavond heeft het CDA gesterkt in het standpunt dat de korting bij de erkende overlegpartners aanpassing verdiend; deze moet grotendeels worden teruggedraaid, maar wel met een opgave tot hervorming.

De begroting is niet alleen sluitend, deze kent ook een klein overschot. Dit overschot is geen luxe maar nodig om toekomstige tegenvallers op te vangen. En zeker niet bedoeld als verdeelpot!

Zo worden de Enexis-aandelen nu voor 50% meegenomen als weerstandscapaciteit en daardoor is er in 2024 weer een gezond ratio van 1,4. Uiteraard als alles gaat zoals we nu denken dat het zal gaan.

Maar laten we nu niet een beeld creëren dat we gezond zijn of heel snel worden.

Anders kan ook gewoon de OZB iets minder omhoog! Zeker voor bedrijven die het nu extra zwaar hebben en die in het verleden onterecht niet zijn ontzien. Het verzoek van LTO Noord in deze begrijpen we dan ook volledig. Hetzelfde geldt voor het verzoek van de Koninklijke Horeca Noord ten aanzien van de toeristenbelasting. In die brief staat ook dat het aantal overnachtingen zal een dalen met 40%. Aan het College de vraag in hoeverre de inkomsten ten aanzien van deze belasting in de begroting moeten worden bijgesteld. En zijn er dan nog andere posten die bijgesteld zouden moeten worden?

In ieder geval nogmaals de bevestiging dat het overschot nodig is om tegenvallers op te vangen. En daar verandert een licht positief bijgesteld actueel perspectief naar aanleiding van de septembercirculaire niets aan.

Nieuwe investeringen

Naast bezuinigingen ook beperkt nieuw beleid om in onze samenleving te investeren. Het is goed om te blijven investeren want “niets doen is geen optie”.

Een klein beetje extra budget voor extra Boa’s is prima. Nu een structurele verhoging van € 100.000 geeft een structurele uitbreiding van 1,8 fte. En doorgroeien naar een hoger niveau; dat vinden het CDA ook. Maar wat is het gewenste niveau en hoe is dat verwerkt in de cijfers? Bij de motie in november 2017 is ook gevraagd om meer bevoegdheden. Welke invulling krijgt dat deel van de motie?

Ook € 100.000 structureel voor de “universiteit van het Noorden”. Maar wat gaan we daar voor doen?

De omschrijving “inzetten voor het proces om te komen tot een gezamenlijke visie(en strategie) en voor realisatie ervan” is toch wat vaag.

Tenslotte de herontwikkeling van het Biochron; een prachtig plan om diverse doelen in één keer te realiseren.

Programma’s, visie en beleid

Ten aanzien van de programma’s heeft het CDA enkele vragen en opmerkingen:

Bij de herijking van de strategienota is het de bedoeling om nadrukkelijk verbinding te leggen met de Nationale Omgevingsvisie. Maar hoe gaan we dat dan doen? Van het lezen van de NOVI wordt je niet echt hoopvol. Drenthe wordt namelijk amper genoemd.

Ook wordt aangegeven dat  de coronacrisis invloed heeft op de dienstverlening van de gemeente. Gaat het dan over de tijdigheid van de afgehandelde contacten en zaken die nu nog mooie indicatoren laten zien? Of een slechtere waardering? Worden mensen ook echt teruggebeld? En op tijd?  Het CDA krijgt namelijk andere berichten.

In het sociale domein wordt gewerkt aan de transformatie met een andere werkwijze en rol voor de gemeente. Gezien de financiële druk in het sociale domein moet de transformatie worden versneld. Het CDA maakt zich zorgen over de psychische gevolgen van Corona, vooral bij de jeugd.

Aan de andere kant zijn er ook positieve ontwikkelingen als gevolg van Corona. Deze zouden kunnen onderbouwen dat het ook wel wat minder kan. En moeten we alle signalen vertalen in meer jeugdzorg?

De kosten voor jeugdzorg stijgen elk jaar weer. Er wordt aan gewerkt deze stijging terug te dringen. Dat is bekend. En het lijkt dat de goede lijnen zijn uitgezet. Maar dit resulteert nog niet in dalende kosten. Het CDA ziet dan ook reikhalzend uit naar die trend. Maar wel met de vraag hoe lang we daar nog op kunnen wachten.

In dit programma ook een indicator over het percentage gebruikers-Wmo-ondersteuning dat positief is, dat staat op 75% en blijft staan op 75%. Dat is niet erg ambitieus. Je zou toch jaarlijks een stijging willen zien.

Op het gebied van Bouwen, Wonen en Milieu hebben we ons gecommitteerd aan het VANG-programma (Van Afval Naar Grondstoffen) Klinkt niet van harte. Wanneer staat dit nieuwe beleid op de agenda? Naar maximaal 100 kg restafval per inwoner. En een stap om de woonlasten binnen de perken te houden.

Ook moeten we onze leefomgeving klimaatbestendig maken; bestand tegen extreme regenval, droogte en hitte. Want de gevolgen zullen we gaan merken, met als voorbeeld de bodemdaling in een aantal delen van de gemeente.

In de paragraaf lokale heffingen constateren we met droge ogen dat de kostendekkendheid van de bouwleges laag is. Blijven we wachten op de invoering van de Omgevingswet of gaan we hier nog iets aan doen?

In de paragraaf demografische ontwikkelingen wordt geconstateerd dat de babyboomgeneratie over enkele jaren 80 jaar wordt en de vraag naar zorg zal toenemen. Het CDA heeft al vaker gevraagd welk beleid we hier voor hebben. Nogmaals dezelfde vraag.

En we signaleren een grotere krimp in de dorpen dan in de kern of de hele gemeente. Maar is dit voor elk dorp hetzelfde? Voldoet onze Woonvisie nog? Want het lijkt goed om er over te spreken of je hierin zou moeten meebewegen of kost wat kost moet proberen voorzieningen overal op peil te houden. Kan het ook met basisvoorzieningen in elk dorp en een concentratie in een dorp verder op? En is er een relatie tussen de krimp en de beschikbare bouwkavels? In Klazienaveen is dat nu zelfs nul!

En het totaal aantal bouwkavels? In januari hadden we nog 324 beschikbaar. Hoe staat dat nu?

Doel

Het CDA wil weer leiden, niet volgen.

Bij de kadernota is ter inspiratie aan onze wethouder Economische Zaken een boek overhandigd van Floor Milikowski met de titel: een klein land met verre uithoeken. Een boek met uitgebreide aandacht voor Emmen. Een boek over de verschillen tussen de Randstad en Emmen. Een boek over de groeiende kloof in Nederland tussen kansrijke en kansarme regio’s.

Heeft de wethouder het gelezen? Wat heeft hij er van opgestoken? En wat gaat het Emmen brengen?

We moeten er voor zorgen dat we weer een kansrijke regio worden. We zijn op weg maar zijn er nog niet. Deze begroting moet een stap op die weg zijn. Voor de inwoners van nu en voor de inwoners van morgen in deze prachtige verre uithoek van dit kleine land.

René Wittendorp, fractievoorzitter