Ontwikkelingen WMO

Vanaf 2007 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Eerst was dat alleen voor huishoudelijke hulp/schoonmaakondersteuning en hulpmiddelen, In 2015 kwam daar begeleiding en begeleid wonen bij.

In 2020 maakten ca. 9790 inwoners van Emmen gebruik van de WMO mogelijkheden. Door de verdere vergrijzing zal dat naar verwachting in 2030 verder stijgen naar 10240 en in 2040 naar 10820.  Respectievelijk een stijging van 4,6 en 10,5 % t.o.v. 2020 ondanks dat het totaal inwoneraantal in Emmen volgens verwachting zal dalen. Vooral in de leeftijdsklassen boven 75 jaar zal het aantal WMO gebruikers fors  toenemen.

De oorzaak hiervan is dat we gemiddeld ouder worden en dat de babyboomgeneratie (geboren tussen 1945 en 1955) deze leeftijdsklasse bereikt, waardoor ouderen een nog groter deel van de bevolking gaan vormen. In de gemeente Emmen is de vergrijzing nog wat sterker dan het landelijk beeld. Is in 2020 22%  65 jaar of ouder, in 2030 is dat 28% en in 2040 zelfs 32%.

Dat bovenstaande financiële consequenties zal hebben zal duidelijk zijn. Bij gelijkblijvend beleid zullen de uitgaven verder stijgen. Of gemeenten hun WMO inkomsten van het rijk in gelijke trend zullen zien toenemen is maar de vraag. Dit bepaalt wel of de kwaliteit van de huidige ondersteuning in de huidige vorm behouden kan blijven.

De CDA fractie heeft bij de wethouder er op aangedrongen om over dit punt vroegtijdig met de raad in discussie te gaan om samen te zien wat er moet gebeuren.

Naast invloed van vergrijzing in Emmen hebben ook landelijke beleidsbesluiten invloed op de financiën van de WMO.  Voor 1 januari 2019 betaalde iedere WMO gebruiker een eigen bijdrage, die was gebaseerd op het inkomen van het huishouden. Huishoudens met een laag inkomen betaalden het minimum (€17,50 per 4 weken).  Huishoudens met een hoog inkomen betaalden een eigen bijdrage berekend naar gezinssituatie, inkomen en gebruik van de WMO.

Na 1 januari 2019  betaalt iedereen (onafhankelijk van inkomen en onafhankelijk van de hoeveelheid ondersteuning) een vast abonnementstarief van €19,00 per maand, waarbij gezinnen jonger dan de AOW leeftijd zelfs vrijgesteld worden van het betalen van de eigen bijdrage. Dit werd ingevoerd om stapeling van zorgkosten bij mensen met langdurige zorg (vooral bij middeninkomens) te voorkomen. Echter had dit grote negatieve financiële gevolgen voor de gemeenten. De inkomsten uit eigen bijdrage vielen grotendeels weg en werd slechts deels vanuit het Rijk gecompenseerd.

Daarnaast heeft dit een aanzuigende werking op het gebruik van de WMO, omdat inwoners, die eerder zelf hun hulp regelden en betaalden, nu zich melden om gebruik te maken van de WMO.  In Emmen steeg het WMO gebruik hierdoor tussen de 8 en 9% t.o.v. 2018 .

Mede hierdoor komt de WMO bij de gemeenten nu en in de toekomst verder financieel onder druk te staan. Daarom is vanuit CDA Emmen samen met andere  afdelingen een amendement op het verkiezingsprogramma van het CDA ingediend, welke door CDA Drenthe is overgenomen. Hierin wordt naast meer financiële middelen ook gevraagd om herijking van de WMO taken en aanpassing van het abonnementstarief, zodat gemeenten voor de hogere inkomens een eigen bijdrage kunnen vragen.

Aanpassingen zullen nodig zijn om het voorzieningenniveau van de WMO op het benodigde peil en voor iedereen toegankelijk te houden.

Theo Gerth (fractie CDA)

N.b. Grafieken en cijfers gebruikt uit rapport gemeente Emmen.