Scheiding der machten
De Nederlandse staatsinrichting kent een onderscheid tussen de wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht. Dat concept, ook wel de ‘Trias Politica’ genoemd, wordt geassocieerd met de 18e eeuwse Franse filosoof Montesquieu. In onze landelijke politiek kunnen we het idee herkennen. De Eerste en Tweede Kamer vertegenwoordigen dan de wetgevende macht, de regering de uitvoerende. De ministers zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het uitvoeren van beleid, terwijl goedkeuring van het parlement nodig is voor nieuwe wetten.
In de gemeentelijke politiek wordt dit concept dunnetjes overgedaan. Het college, met daarin de burgemeester en wethouders, is verantwoordelijk voor het dagelijkse bestuur van de gemeente en voert beleid uit, terwijl de gemeenteraad formeel ‘kaders stelt’ en controleert.
Kaders stellen gebeurt bijvoorbeeld wanneer de gemeenteraad een beleidsplan voor een periode van een aantal jaren vaststelt of stemt over een visiedocument. Dat kan gaan over allerlei onderwerpen. Zo zijn eerder dit jaar een ‘Duurzaamheidsvisie’ en een koersdocument over de economie van onze gemeente goedgekeurd door de raad. Die documenten geven richting aan hoe het college verwacht wordt beleid uit te voeren.
Naast kaderstellen heeft de gemeenteraad ook de verantwoordelijkheid om het college te controleren. Om dat te kunnen doen wordt de raad geïnformeerd over uitvoering van beleid en bijvoorbeeld specifieke projecten. Een onderwerp dat altijd op de agenda van een commissievergadering staat is ‘Informatie van het college’. Zo’n moment kunnen de wethouders aangrijpen om informatie te delen over een actueel onderwerp.
Er zijn gedurende het jaar een aantal ‘grote updates’ van het college. Vorige maand nog werd de ‘Perspectiefbrief’ in de raad behandeld. Hierin biedt het college, zoals de naam al suggereert, een perspectief op het komende jaar. (Normaal gesproken krijgt de raad deze voor de zomer, maar corona heeft dit jaar de planning goed verstoord.) Het is een moment waarop de raad sturing kan geven (kaders kan stellen) aan de wijze waarop het college de aankomende begroting opstelt. Geeft de raad vooraf aan iets vooral wel of niet te willen, dan kan het college daar rekening mee houden.
In de komende commissie van Algemeen Bestuur volgt nog een update. Deze keer de Najaarsnota. De Najaarsnota* bevat vooral een overzicht van alle ontwikkelingen die te maken hebben met de lopende begroting. Wat is er uitgevoerd, wat nog niet? Hoe staat de gemeente er financieel voor? En dit jaar ook, wat zijn de gevolgen van de coronacrisis tot nu toe geweest voor de gemeente? Hoewel dus enerzijds het een document is met veel cijfers, bieden de toelichtingen in met name hoofdstuk 3 en 4 in vogelvlucht een overzicht van alle actualiteiten. Deze lopen uiteen van de staat van gepland bruggenonderhoud en bermverhardingen tot de nieuwbouw van het VO en jeugdbeleid. Zelfs de toestand van de dikke boom in Beilen komt ter sprake. Wilt u weten wat voor beleid er wordt gevoerd zonder u te moeten verliezen in de vele agenda’s en bijbehorende stukken, dan is de Najaarsnota een goede plek om te beginnen.
Derek Bulthuis
raadscommissielid
*)https://www.middendrenthe.nl/zaakinfo/document/docnr/7815083