De oorlog in Oekraïne houdt onze gemoederen bezig en krijgt merkbaar een steeds grotere impact op ons dagelijks leven. Ons past echter enige terughoudendheid waar het gaat om politieke standpunten of politiek gewin. In al onze zorgen gaan onze gedachten in de eerste plaats uit naar de Oekraïners zelf. Hierbij past ook reflectie op ons eigen handelen in vergelijkbare situaties. Ik denk hierbij in het bijzonder aan conflicten iets verder van ons vandaan waar wij minder aandacht voor hebben. Hoe solidair zijn wij echt? Het CDA doet een áppel op ieder individu om dat te doen wat binnen de eigen mogelijkheden ligt om de mensen in Oekraïne te helpen.
De huidige situatie zet onze eigen vraagstukken in een ander perspectief. Veiligheid, voedsel- en energievoorziening zijn hiervan de meest aansprekende voorbeelden. In de eerste plaats gaat het om voldoende voedsel voor de mensen in conflictgebieden. In de tweede plaats moeten wij ook oog hebben voor de stijgende prijzen van voedsel en energie voor onze eigen bevolking. Ik denk hierbij in het bijzonder aan de 12% Friese inwoners die op of onder de armoedegrens leven. Een stijging van de voedselprijzen met meer dan 10% zal voor deze groep enorme impact hebben. De hogere kosten voor energie komen hier nog eens bovenop. Het wegvallen van met name de import van Oekraïense granen zal in Nederland niet direct leiden tot lege schappen. Nederland zal in staat zijn dit op te vangen maar wel met een hogere prijs voor ons basisvoedselpakket. Dit is overigens niet vergelijkbaar met de hoge prijs die de inwoners van Oekraïne op dit moment betalen voor hun vrijheid. Een groot aantal minder bedeelde landen hebben niet de luxe om hun graan elders in te kopen. De vooruitzichten en de doorwerking hiervan op middellange termijn stemmen somber. Voedselvoorziening gaat niet alleen over productie van eten maar ook over distributie, een eerlijke prijs voor alle schakels in de keten en betaalbaarheid voor de consument. De huidige situatie vraagt wat ons betreft om een goede afweging tussen onze eigen vraagstukken op het gebied van ruimte en voldoende beschikbaarheid van betaalbaar voedsel. Het gaat om de waarde van voedselproductie in de brede betekenis van gezond en betaalbaar eten binnen de draagkracht van onze leefomgeving. Het hebben van een te eenzijdige natuurambitie kan daarin juist verstorend werken. Dit vraagstuk is veel breder dan alleen Fryslân omdat Nederland niet zelfvoorzienend is in voedsel. Diezelfde situatie zien we ook bij de energievoorziening.
Door de oorlog in Oekraïne is een andere geopolitieke situatie ontstaan. Het zorgt ervoor dat actuele kwesties en standpunten over vraagstukken zijn gaan schuiven en in een ander perspectief staan. Hierin ligt voor ons als politiek een uitdaging en een verantwoordelijkheid om deze vraagstukken integraal te benaderen. Maar laten we bovenal solidair zijn met de inwoners van Oekraïne. Niet alleen in woorden maar ook in daden. It is mei sizzen allinnich net te dwaan