In 2015 werd in Parijs een Klimaatakkoord gesloten met als doel om iets te doen aan de stijging van de wereldwijde gemiddelde temperatuur. De provinciale rekenkamers willen met een gezamenlijk onderzoek in kaart brengen wat op dit vlak de ambities van alle provincies inhouden. In aanvulling op dit onderzoek heeft de Noordelijke Rekenkamer (NRK) een onderzoek uitgevoerd naar de verdeling van de lusten en de lasten van de energietransitie in de provincies Groningen, Drenthe en Fryslân. Dit NRK-rapport ‘Verdeling onder Hoogspanning’ is tijdens de vergadering Provinciale Staten in mei besproken en vastgesteld.
Johan Tjalsma heeft namens het CDA aangegeven het een kwalitatief goed stuk werk van het NRK te vinden. Voor het CDA staat voorop dat wij gaan voor een realistische koers. Het moet betaalbaar zijn en gepaard gaan met draagvlak van de omgeving.
Het is goed om in het rapport te zien dat een aantal projecten financieel minutieus zijn nagerekend en beoordeeld. De onevenwichtigheid van de opbrengstenverdeling is duidelijk weergegeven. Terwijl het juist de bedoeling is dat omwonenden moeten worden gecompenseerd en de mogelijkheid moeten krijgen om te participeren. Echter uit het rapport blijkt dat in Nederland een wettelijke regeling ontbreekt voor compensatie van en financiële participatie door omwonenden. Dit leidt tot een grote diversiteit aan afspraken en regelingen.
Daarom heeft het CDA de handschoen opgepakt en een motie ingediend (mede ingediend door FNP, GrienLinks, PvdD en 50plus) om hier vooral met landelijke regelgeving voor te komen. De motie is met een ruime meerderheid aangenomen.
In het bestuursakkoord Geluk op 1 is een passage opgenomen over nieuwe onderzoeken en inzichten naar geothermie. Fryslân lijkt veelbelovend te kunnen zijn in geothermie, maar resultaten op dit gebied zijn nog onbekend.
Ook de ontwikkelingen van waterstof zijn veelbelovend. Je ziet dat ons omringende provincies Noord-Holland, Groningen en Drenthe heel duidelijk en groots inzetten op waterstof. De CDA-fractie vraagt zich in dat licht af welke visie onze provincie heeft m.b.t. waterstof. Die vraag lijkt ons zeker relevant nu de rekenkamer heeft aangegeven dat we de doelstellingen niet halen in 2050. Dat er dus stappen gezet worden, is voor het CDA helder. Op een realistische manier naar 2050 om de ambities te realiseren.