AB: "Krachtige samenleving met een dienende overheid"
Op 4 november werd de begroting besproken in de gemeenteraad van Leeuwarden. Fractievoorzitter Sytse Brouwer hield hier zijn algemene politieke beschouwing.
Een krachtige samenleving met een dienende overheid
Een overheid is dienend aan burgers, niet leidend. Een samenleving wordt niet gevormd door het beleid van de overheid, maar gevormd door de kracht van een gemeenschap. Een samenleving kan pas floreren als de gemeenschap, ondanks zijn verscheidenheid aan mensen, zich verantwoordelijk voelt. Verantwoordelijk voor de medemens, verantwoordelijk voor de woonomgeving en verantwoordelijk voor zijn eigen kring. Dit kan een wijk, een kerk, een buurt of een sportvereniging zijn. Maar voorzitter ook veel meer ingezoomd: verantwoordelijkheid voor zijn/haar gezin of familie.
Een samenleving die zijn medemens, zijn leefomgeving en zijn directe naasten veronachtzaamd is een samenleving in verval. Maar een maatschappij waarbij we om elkaar denken en elkaar steunen is een samenleving die krachtig en toekomstbestendig is.
Zo’n samenleving kan niet gevormd worden door een overheid. Een dergelijke samenleving wordt niet gevormd door aan de koordjes van de belastingen te trekken, wordt niet gevormd door allerlei regelgeving en wordt ook niet gevormd door een gemeenteraad die de ideale samenleving probeert te creëren. Daarom voorzitter: pas op de plaats.
Dit alles ontslaat de gemeentelijke overheid niet van zijn taak om de burgers van deze samenleving te dienen; te ondersteunen in deze krachtige samenleving.
Een overheid kán deze samenleving enkel ondersteunen wanneer zijn huishoudboekje op orde is. Net zoals een gezin met grote schulden niet op vakantie kan naar Mallorca kan een gemeente die zwaar moet bezuinigen zich geen luxe veroorloven (bijvoorbeeld: extra geld voor Neushoorn, bezuinigingen op ambtenarenkorps die niet lukken). En om dan toch het eerste uitstapje naar de begroting te maken: Hoe kan het dat deze gemeente 27.000 euro besteed aan een zomerseizoen WC’s schoonmaken in het Lân fan Taal? (p. 155) Dat soort zaken passen niet bij evenwichtig rentmeesterschap.
Maar voorzitter, alhoewel die 27.000 per jaar voor een gezin het verschil is tussen rijk en arm is het bedrag op de gemeentelijke begroting minder doorslaggevend. Deze gemeente moet namelijk miljoenen bezuinigen om zijn huishoudboekje op orde te houden. De oorzaken voor het gat in de begroting zijn te vinden in de korting die bij de decentralisaties zijn toegepast door het Rijk. Deze korting heeft in Leeuwarden vooral zijn effect door de jeugdzorg en de WMO. De voorgestelde bezuinigingen van 2 miljoen, zoals deze in het Raadsvoorstel zijn opgenomen, zijn op sommige onderdelen pijnlijk, maar noodzakelijk.
Maar voorzitter er moet bij de MTR (Mid Term Review). nogmaals bezuinigd worden, tot wel 8 miljoen euro. We hebben de wens als coalitie (van pvda, GL, D66 en CDA) om beleid zoveel mogelijk structureel te dekken. Met de naderende MTR gaan we op zoek naar de beschikbare ruimte daarvoor. We hopen dat dat over een half jaar een minder grote opgave is dan nu lijkt (zie stelpost Jeugdzorg). Maar we zijn ook realistisch. Wellicht moeten we constateren dat we toch langer dan gewenst door moeten gaan met incidentele dekking voor deze periode of voor het schrappen van, in dat geval, te groot gebleken ambities aan het begin van deze periode. Vandaar ook van ons vandaag geen nieuw beleid. Wij willen eerst een integrale afweging maken van de kosten en baten bij de MTR.
Als we op deze manier naar de harde cijfers kijken lijkt het net alsof de gemeente geen beleid van waarde kan ontwikkelen die dienend is aan de krachtige samenleving. Maar het is alles behalve dat. We kunnen met de middelen die we hebben deze samenleving wel degelijk dienen en het college laat in de begroting zien dat ze dat ook écht doet.
Zo zien we dat het aantal bijstandsgerechtigden in deze gemeente flink daalt. Sneller zelfs dan in vergelijkbare gemeentes. De verwachting is dat deze trend in 2020 door zet. Dat is een grote verdienste van het college. De gewijzigde aanpak leidt tot meer mensen met werk. Wat niet alleen -uiteindelijk- gunstig is voor óns huishoudboekje maar met name goed is voor Leeuwarders die weer aan het werk zijn. Dit is wat ons betreft een sprekend voorbeeld van die dienende overheid. Mensen zijn geholpen door de gemeente, máár gaan zélf aan het werk Waardoor ze zich zelf weer kunnen onderhouden, mee kunnen doen in het samenleving en kunnen bijdragen aan de economie. In het verlengde hiervan mag ook genoemd worden dat na jaren van onzekerheid de toekomst van Caparis is veiliggesteld in 2020 en verder met hulp van dit college. Op deze manier kan de overheid de mensen die in het reguliere arbeidsproces niet mee kunnen komen net dat extra zetje geven. Dat voorzitter, is een dienende overheid.
Een dienende overheid moet de juiste balans vinden in de diensten die het levert en de belastingcenten die ze hiervoor vraagt. Het CDA ziet het als een groot succes dat de OZB lasten (afvalstoffenheffing en riool= doelbelasting) voor burgers in deze gemeente, ondanks de financiële tegenvallers niet meer stijgen dan de inflatie. Hoe gemakkelijk had het geweest om de tekorten te dekken door de lasten te verhogen? Het CDA heeft altijd betoogd dat OZB-lasten niet mogen stijgen, dat dit ook in 2020 niet gebeurd is een boppeslach!
Een belangrijke randvoorwaarde die de overheid moet scheppen voor een krachtige samenleving is veiligheid. De handhaving hiervan is bij uitstek een taak van de dienende overheid en niet van de samenleving. Als CDA zijn we trots op de handhavers in deze gemeente. Niet alleen de eigen BOA’s maar ook de politie in deze gemeente doet goed werk. Ook de burgemeester neemt hier een belangrijke plek in. Wij spreken onze steun uit voor de door de burgemeester gesloten drugspanden. Het baart het CDA zorgen dat het steeds meer worden. Aan de andere kant wordt er een duidelijk signaal gegeven: in Leeuwarden is geen plek voor drugs!
Het CDA maakt zich überhaupt ernstig zorgen over druggerelateerde criminaliteit in de stad. De actuele problemen op Het Vliet spreken boekdelen: dealen op straat, drugspanden, naalden in speeltuinen en jongens onder invloed van drugs tussen spelende kinderen. Het CDA wil vóór begrotingsjaar 2020 dan ook het coffeeshopbeleid in deze gemeente opnieuw ter discussie stellen: verkoop van drugs hoort niet tussen woonhuizen, hoort niet in speeltuinen en hoort niet naast scholen.
Een dienende overheid is er juist ook voor inwoners die het net niet redden. Mensen die in armoede leven of mensen die zorg nodig hebben. Het CDA is blij dat wij de WMO zorg met het voorgestelde beleid betaalbaar kunnen houden. Wanneer het onbetaalbaar is kan de zorg voor hulpbehoevenden immers ook niet geleverd worden. Het CDA spreekt ook hier echter weer uit dat we het college scherp zullen houden op twee zaken in de begroting als het gaat om WMO: 1. De bezuinigingen moeten gehaald worden. En 2. De buurtkamers moeten invulling krijgen zoals de Raad dat heeft vastgesteld.
In deze gemeente helpen we mensen die in armoede leven ruimhartig. De gelden die dit college besteed aan de bijzondere bijstand (zie p.158 onderaan) zijn ruim. Wat het CDA betreft is dat een goede zaak: een krachtige samenleving is solidair met elkaar en van een dienende overheid mag je verwachten dat die bijdraagt aan die solidariteit.
In het verlengde hiervan hoopt het CDA dat er in 2020 echt werk wordt gemaakt van de aanpak van laaggeletterdheid. Schrijnend is het dat er in Leeuwarden zoveel mensen aan de kant staan, omdat ze niet mee kunnen komen in deze talige maatschappij.
Concluderend. Wil onze overheid inwoners van de gemeente Leeuwarden dienen dan moet zij dat financieel kunnen bolwerken. Daarom steunen wij het bezuinigingsvoorstel en gaan met u op zoek naar verdere bezuinigingen tijdens de MTR. Voorzitter, het CDA ziet met deze begroting een begroting die de krachtige samenleving van Leeuwarders kan dienen. In deze gemeente maken we echt werk van werk, zorg voor de naasten en dat alles zonder de lasten te verzwaren.
Maar college, het bestaan van de krachtige Leeuwarder samenleving is niet uw verdienste, noch de onze, maar die van de inwoners van deze gemeente zelf.
Sytse Brouwer, fractievoorzitter CDA Leeuwarden