Geslaagd werkbezoek CDA Statenfractie en CDA-fractie Súdwest-Fryslân
Maandag 25 november hebben de beide fracties gezamenlijk een werkbezoek gebracht aan het agrarisch bedrijf van de maatschap Witteveen in Itens. Naast de bijna voltallige gemeentelijke fractie en vijf Statenleden waren er een tiental boeren en een bouwer uitgenodigd om mee te praten over de problemen en uitdagingen waar deze sectoren momenteel mee kampen.
Na een rondleiding door het bedrijf van Witteveen kregen achtereenvolgens Gerard Witteveen, aannemer Klaas Bootsma uit Tirns en Haye Ketelaar, Friesland Campina-man en boer, uit Heeg het woord om hun ervaringen en hun visie te delen.
Het werkbezoek werd daarna voortgezet in café-restaurant Bergsma in Easterein waar onder het genot van een hapje en drankje verder werd gepraat. Onderwerpen als de Regionale Energie Transitie, de bouw, de nieuwe Omgevingswet en de landbouwtransitie kwamen eveneens uitgebreid ter sprake. De politiek staat de komende tijd voor belangrijke en moeilijke keuzes en de input die men op deze avond mee kreeg van de directbetrokkenen uit de sectoren was daarvoor heel waardevol.
Gerard Witteveen
Gerard Witteveen heeft ons uitgelegd dat ze met zijn drieën, ondersteund door hun ouders, de boerderij runnen. Recent is het bedrijf nog uitgebreid waarbij een emissiearme vloer werd aangebracht om de mest goed op vangen en te voorkomen dat de dampen ontsnappen. Een investering van zeker € 35.000,- !. De boeren lopen nu tegen heel veel zaken aan. Hierdoor werkt 2/3 van de boeren onder de kostprijs en dat is zorgelijk. Eén van die zaken is de mestboekhouding; het bijhouden van aan- en afvoer van kunstmest en mest.
Na een rondleiding op het bedrijf heeft Gerard Witteveen ons meegenomen in de problematiek waar zij nu tegen aanlopen.
De maatschap heeft de stallen recent uitgebreid. Het verkrijgen van de vergunning was langdurig en kostbaar. Een ander punt wat volop speelt is de stikstof problematiek. De rekenmethode met het model Aerius en de meetmethode is niet goed. Wat wel positief lijkt, dat is het nieuwe voerspoor. De kernboodschap:
Geef snel duidelijkheid en laat ons niet de dupe worden van de problemen!
Klaas Bootsma
Klaas Bootsma van bouwbedrijf Bootsma gaat in op de problemen in de bouw. Hij wijst ook op de PAS problematiek hier, gevolgd door de PFAS-problemen. Hij vindt de lat hier in Nederland te hoog liggen, zeker ten opzichte van andere landen. Hij vraagt zich af of de doelstellingen uit het Klimaatakkoord 2020-2050 worden gehaald.
Het aantrekken en behouden van goed personeel is lastig. Er is veel concurrentie en gelukkig kan hij zijn personeel ‘goed binden’, onder meer met behulp van aanvullende secundaire middelen. De voorschriften, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid (R, I en E) vindt hij hoog. Een ander punt is de inzet van ZZP’ers. Die hebben minder verplichtingen dan een regulier bedrijf, aldus Bootsma.
De woningbouw, daarvan vindt hij het werken met de woningbouw contigenten te stringent. Hij pleit ook voor meer ruimte om te bouwen in de kleine kernen, er is vraag naar en het is goed voor de leefbaarheid op het platteland.
Zijn bedrijf, een familiebedrijf, bestaat al 200 jaar, en hij is de 7de generatie. De basis zijn tevreden klanten zegt Bootsma.
Bootsma sluit af met de woorden:
Terug naar de basis, gebruik het nuchtere verstand in plaats van allemaal regels.
Haye Ketelaar
Haye Ketelaar (Friesland–Campina en zelf boer) zegt dat de PAS discussie de boeren in hart en ziel raakt. De stallen raken nu niet vol door de PAS discussie. Dit geeft nu veel onrust. Hij is ook ongerust door een mogelijke verzwaring van het ‘ ‘Natura 2000 gebied Oudegaasterbrekken’. Bij de vaststelling was het gebied rondom de Brekken niet stikstofgevoelig, en nu verandert dat mogelijk omdat er een specifiek plantje aangetroffen is.
Hij ziet een scenario ontstaan dat in Den Haag besluiten worden genomen ten koste van de boeren. De angst is dat de politiek de boeren uitspeelt ten opzichte van andere sectoren. Dan zullen er zeker bedrijven omvallen, als dus Haye. Ook hij heeft grote twijfels bij de meetpunten en de wijze van meten van stikstof. Wat de recente acties betreft hebben de boeren ook heel veel positieve reacties gekregen. Verder is de melkprijs al 30 jaar gelijk gebleven. En minder productie lost het niet op, evenmin als iedereen zou overgaan tot biologisch boeren.
Hoe het wel moet, is ook voor Ketelaar nog onduidelijk. In ieder geval:
Minder boeren en minder koeien, dat is niet de oplossing.
Er kan in ieder geval één conclusie worden getrokken: geef de boeren zo snel mogelijk duidelijkheid. Met een duidelijke stip op de horizon kunnen de boeren en gezinnen zich op de toekomst richten.
Na een gezamenlijke afsluiting bij Bergsma Easterein, kunnen we terugkijken op een goed werkbezoek.
Anneke Koster, Pieter Greidanus, Douwe Attema