Gezond verstand gebruiken
Vijf jaar gelden werd de gemeente Súdwest-Fryslân (SWF) gevormd door de samenvoeging van vijf gemeenten. In 2018 wordt een deel van de gemeente Littenseradiel toegevoegd aan SWF en groeit de gemeente naar circa 90.000 inw. In de beleving van velen een onbestuurbaar vehikel bestaande uit 84 dorpen en 6 steden en in oppervlakte de grootse gemeente van Nederland. Na vijf jaar is de scepsis rondom deze super gemeente verdwenen mede door positieve berichten over het kernenbeleid/co-creatie projecten/werkeloosheid aanpak/ schoolverlaters (de laagste in Nederland) en de bijzondere integrale aanpak van het sociaal domein. Ver van de Haagse drukte blijkt het CDA-antwoorden te geven op de transformatie van het sociale domein. Friese nuchterheid of een gedurfde aanpak. Het credo van Akkerman en Offinga is helder: “het draait om mensen”.
Uniek in Nederland
Gea Akkerman is verantwoordelijk voor de portefeuille sociaal domein. Als gemeente hebben we de kans om te innoveren op het gebied van zorg met beide handen aangegrepen. Ons uitgangspunt is duidelijk: we willen maatwerk leveren. Geen situatie is gelijk, geen mens is gelijk. En iedereen heeft recht op steun die voor hem of haar het meest geschikt is. We hebben hiervoor een ambitieus model van gebiedsgericht werken ontwikkeld en zijn hierin uniek in Nederland. Bij de transitie hebben we het lef gehad om de drie wetten volledig te ontschotten onder het motto “één gezin/ één plan/ één budget/ één aanpak”. En we hebben het lef gehad om de gebiedsteams onderdeel te laten zijn van de gemeentelijke organisatie. Niet uitbesteden aan externe organisaties maar zelf regie te houden om zo dicht mogelijk bij onze inwoners te staan.Súdwest Fryslân is een groot gebied om voor te zorgen. Dit doen we met in totaal zes gebiedsteams. In potentie een aanpak waarmee we dicht bij onze inwoners staan, vroegtijdig en vakkundig kunnen ondersteunen en waarmee we onze inwoners activeren en zware zorg zoveel mogelijk kunnen voorkomen.Anders dan in andere gemeenten maakt participatie (werk) integraal onderdeel uit van de gebiedsteams. Evenals preventie en maatwerkvoorziening. Vanaf januari 2015 hebben we alle herindicaties gedaan via persoonlijke gesprekken. De zogenaamde keukentafelgesprekken. Een enorme klus die met zorg en betrokkenheid is opgepakt. Zowel Akkerman als Offinga hebben zelf actief keukentafelgesprekken gevoerd en daaruit is de strategie en aanpak ontwikkeld. We willen zoals gezegd maatwerk leveren. Geen situatie is gelijk, geen mens is gelijk, verschil mag er zijn.
Kernenbeleid
De aanpak van gebiedsgericht werken is niet nieuw voor ons. Om het fysieke domein zo goed mogelijk te bedienen is bij het ontstaan van Súdwest-Fryslân in 2011, onder verantwoordelijkheid van portefeuillehouder Maarten Offinga, het kernenbeleid tot stand gekomen. Een concept wat door vriend en vijand wordt geprezen. Door de minister werd het kernenbeleid gezien als de succesformule van de herindeling. Ook hierbij geldt: weet wat er speelt in je omgeving, wat de inwoners belangrijk vinden, wat men zelf hieraan kan bijdragen en waar we als gemeente nog kunnen ondersteunen. De CDA-SWF-slogan “dichtbij en vertrouwd” verwoorde onze aanpak en die belofte hebben we waar gemaakt hebben. De link naar deze werkwijze wordt daarom bewust genoemd als kapstok voor de toekomstige koppeling tussen fysiek en zorg.Onze gebiedsteam zijn volledig geïntegreerd en bestaan uit meerdere en meervoudige disciplines. Het resultaat is een totaal aanpak, maatgericht werk en daadwerkelijke effecten. Zowel op het gebied van participatie, jeugdzorg als WMO. De zelfredzaamheid die wij voorstaan is erop gericht dat de mens in zijn doen en laten bewust wordt van zijn/haar eigen verantwoordelijkheid. Daarnaast stimuleren wij de samenredzaamheid door te investeren in mantelzorg en vrijwilligers werk. In Súdwest is het hoogste percentage vrijwilligerswerk in Nederland. De binding tussen mensen is sterk en dat stimuleren en ondersteunen wij.
Betrokken inwoners
We merken dat er bij onze inwoners enorme bereidheid is om de schouders eronder te zetten. Bewoners denken positief mee over oplossingen en passen dat toe in hun eigen omgeving. Er zijn al heel veel bijzondere initiatieven om mensen die dat nodig hebben te ondersteunen. Van boodschappen doen tot samen koken en eten tot het aanleggen van een rollatorvriendelijke wandelroute. We merken hoe belangrijk en waardevol intensieve samenwerking met kerkgemeenschappen hierbij is. Tevens hebben we geïnvesteerd in de relatie met het WMO-platform, die samenwerking werpt zijn vruchten af. Natuurlijk hebben wij in het begin ons afgevraagd “zijn wij goed of gek met onze aanpak” waarbij de drie wetten geïntegreerd en ontschot worden. De kern van dit alles is een heldere strategie en lef tonen door te durven en te doen.
Zorglandschap Súdwest-Fryslân
Het uiteindelijke toekomstperspectief is dat het omgevingsbewuste werken één integraal concept is voor zowel het fysieke als het sociale domein. Wij zien kansen door Zorg/wonen/ duurzaamheid/sport meer en meer te integreren. Wij staan aan de vooravond aan een nieuw zorglandschap in Súdwest-Fryslân. Een samenleving waarin samenredzaamheid meer en meer de boventoon gaat voeren. Dit vraagt “door-braak-denken-en-doen” en loslaten.
Opmerkelijk genoeg zien wij tegendraadse reflexen vanuit Den Haag door met wet en-regelgeving het sociale domein onder controle te willen krijgen. De decentralisaties hebben aangetoond dat de eerste overheid -lees gemeenten- veel beter in staat zijn zorg dichtbij de mensen te leveren en de zorg te kunnen innoveren. De zorgpartners, samenleving, het bedrijfsleven wordt gevraagd om te innoveren en daar slaagt men goed in. Het is echter het Rijk zelve dat beperkt innoveert met wet en regelgeving niveau. Innovatie is niet alleen een vraag aan de markt maar vooral een vraag aan de overheid om te innoveren op wet en regelgevingsniveau, stelt Offinga. Een boeiende vraag voor onze totale economie.
We zien het inrichten van het zorgdomein als een continu proces zegt Gea Akkerman. We kunnen nog stappen maken in het innoveren en transformeren. Nog meer van individuele zorg naar collectieve zorg. Nog meer de samenwerking zoeken met het voorliggende veld zoals scholen en vrijwilligersverenigingen. En nog meer de samenwerking zoeken met zorgaanbieders en zorgverzekeraars.
In de lijn van de CDA-Kernwaarden hebben wij invulling gegeven aan het zorgdossier en de waarden “gespreide verantwoordelijkheid en solidariteit” vertaald in de volgende aanbevelingen:
Formuleer een heldere “zorg-strategie”,Durf te ont-schotten en kies voor een integrale benadering,Loslaten vraagt bestuurlijke lef maar geeft de organisatie ontwikkelkracht,Laat van je afstralen: “het draait om mensen”.
Hoe deze aanbevelingen verder vorm krijgen en hoe zoiets in praktijk werkt laten we in een volgende uitgave graag zien, met mensen uit de praktijk en met behulp van casuïstiek.
Vragen/reactiesGea Akkerman: [email protected] Offinga: [email protected]
