Hoe de formatie is verlopen?

En hoe kwam de nieuwe coalitie van PvdA, D66, GroenLinks en CDA tot stand?

Na de raadsverkiezingen in 2018 was er een coalitieakkoord en een bestuursprogramma van de partijen VVD, LB, PvdA en CDA. Maar bij Lokaal Belang tekende zich vrijwel direct een forse (raads)afsplitsing af waardoor er uiteindelijk maar één fractielid overbleef. De politieke meerderheid slonk naar 11 raadszetels en werd kwetsbaar. Na enige turbulenties in de raad met wisselende stemverhoudingen zag wethouder mevr. Wartena zich genoodzaakt op 1 juli jl. af te treden. Er moest dus een nieuw politiek evenwichtig bestuur komen van raad en wethouders.
 
* Rol bestuursvoorzitters
De bestuursvoorzitters van de coalitie besloten op 4 juli dat de fracties van de vier hiervoor genoemde partijen daarvoor aan zet waren. Verder zegden de bestuursvoorzitters bereid te zijn een adviesrol op zich te nemen. Ze adviseerden het door de raad gesteunde ‘oude’ coalitieakkoord/bestuursprogramma, indien gewenst, over te nemen en het gesprek voor de verbreding te starten met de fractie van D66. Dit om inhoudelijk redenen. Tenslotte adviseerden zij de VVD-vertegenwoordiging uitdrukkelijk bij te dragen aan de noodzakelijke stabiliteit, ook via de raad.
* De raadsfracties aan zet
 De raadsfracties van de ‘oude’ coalitie werden op de hoogte gesteld van bovenstaande. Ze zijn in gesprek gegaan, ook met de oppositie. CDA-fractievoorzitter Erwin te Bokkel heeft - af en toe samen met de fractievoorzitter van de PvdA, Berend Klok- een belangrijke verbindende rol gespeeld. Maar het heeft helaas niet geleid tot de hierboven gewenste verbreding ook al omdat met de fractie van de VVD voortdurend geen concrete beweging in de gewenste richting kon worden gerealiseerd.
* Een VVD-formatiepoging: 20 september
Toch nog geheel onverwachts startte de VVD, zonder de andere coalitiepartijen daarover te informeren, een nieuwe informatieronde met alle partijen. Deze ronde stond onder leiding van mevr. Prins van de VVD, die eerder bij de informatie direct na de verkiezingen in 2018, ook de informatie had geleid. Deze ronde verliep stroef. Het leidde tot een advies van mevr. Prins om een coalitie te vormen van VVD, PvdA, CDA, GroenLinks en D66.
* Een nieuwe weg ingeslagen
De fractievoorzitters van PvdA, GroenLinks, D66 en CDA besloten daarna in overleg en na intern beraad, om niet mee te werken aan de vorming van een college zoals voorgesteld door de informateur mevr. Prins. Procedurele en inhoudelijke redenen stonden een overeenkomst in de weg. Bij dat laatste ging het vooral om gezonde financiën van de gemeente, binnen een sluitende begroting die tegelijk recht zou doen aan de overige begrotingswensen en een positief meerjarenperspectief. Een coalitie met de VVD biedt naar de mening van de fractievoorzitters PvdA, GL, D66 en CDA op dit moment onvoldoende zekerheid voor een stabiel bestuur.
* Formatie 0nder leiding van mevr. A. van der Kolk
De 4 nieuwe coalitiepartijen droegen meerdere formateurs aan. De keuze viel in goed overleg op mevr. Annelies van der Kolk (CU), thans waarnemend burgemeester Twenterand. Zij slaagde erin om strak leidend de nieuwe coalitie tot stand te brengen.
Met als basis het ‘oude’ akkoord zijn alle teksten doorgelopen en werd een coalitiebreed nieuw akkoord gesloten. Ook de fractie van Lokaal Belang kon zich erin vinden. Vervolgens werd aansluitend een concept portefeuilleverdeling opgesteld.
De personele invulling van de wethouderszetels verliep vlot en naar ieders tevredenheid.

Achterkamertjespolitiek? Helemaal niet!
Hier en daar klonk de term ‘achterkamertjespolitiek’. De term verwijst doorgaans naar een vorm van overleg, door de politiek bedreven, waarbij van tevoren het resultaat vatstaat. We kunnen iedereen geruststellen, het resultaat stond juist niet vast. Integendeel, de bedoeling was om, zoals gezegd, een verbreding van de bestaande coalitie te realiseren. Eén die wel stabiel was.
Gebleken is dat het proces niet in die richting geleid kon worden en daardoor onvoorspelbaar was geworden. Terwijl het juist nodig was, gezien de financiële situatie van de gemeente en de bestuurskracht ervan, snel met een resultaat te komen met voldoende en stabiel draagvlak in de gemeenteraad. Ook dreigde o.a. het realiseren van het project Eerbeek 2030 in gevaar te komen. Maar uit het voorgaande zal wel duidelijk zijn, dat het de VVD-gesprekspartners waren, die zich wankelmoedig en onvoorspelbaar toonden in de gevoerde overleggen. Daardoor rees ook bij de andere partijen de vraag: kunnen we hier echt de 4 jaar mee volmaken? Uiteindelijk vond men dat niet haalbaar.

En de openheid dan?    
Onze intentie was om zo open mogelijk te zijn en eventueel de processtappen publiekelijk aan te kondigen. Maar al gauw bleek ook dat we voorzichtig moesten zijn, omdat we niet nog meer mensen persoonlijk wilden beschadigen.
Want gaandeweg bemerkten we dat de afloop van het proces steeds meer onvoorspelbaar werd qua personen en tijdsverloop. Dat heeft ertoe bijgedragen dat we gehandeld hebben zoals men in de loop der tijd heeft kunnen constateren.

Namens fractie en bestuur CDA.
Eventuele vragen kunnen gericht worden aan het bestuur.