Bijdrage CDA Doetinchem tijdens algemene beschouwingen begroting 2020 en keuzerichtingen bezuinigingen

Bijdrage door onze fractievoorzitter Jeroen Berends.

Voorzitter, bij ons in het winkelcentrum zat vroeger een echt goede groenteman. Prima producten en hij was goed voor zijn klanten en voor zichzelf…. De standaard afsluitende vraag was namelijk of het een onsje meer mocht zijn.

Bij het lezen van de stukken voor vanavond moest ik vaak aan hem denken…., maar dan wel in tegenovergestelde vorm. Mag het misschien een onsje of wellicht zelfs een pondje minder…. Ingrijpen is nu  echt noodzakelijk en we moeten onze verantwoordelijkheid nemen ook al doet dat pijn en is het niet leuk.

De financiële situatie van Doetinchem naar aanleiding van de meicirculaire vraagt om een afgewogen pakket bezuinigingen. Mijn fractie vindt het goed dat ervoor gekozen is om te werken vanuit de door ons gemaakte afspraken en doelstellingen in de coalitieagenda.

Voorzitter; stond mijn fractie dan te juichen bij alle voorstellen in het document keuze richtingen?
Nee, dat was bepaald niet het geval. Zaken als OZB verhoging, korten op onderhoud en aanleg van wegen en groen, de mogelijkheden voor het aanvalsplan binnenstad bijstellen, deelnamesubsidie hervormen, het zijn geen maatregelen waar ik s ’nachts van droom.

Die OZB verhoging staat bijvoorbeeld niet in ons verkiezingsprogramma; gelukkig en dat waardeer ik; lukt het om onder het Achterhoeks gemiddelde te blijven en zitten we in het linker rijtje in Gelderland als het gaat om de verhogingen dit jaar. Verhogingen van 10, 20 zelfs 30 procent zijn geen uitzondering in 2020. Elders moet namelijk ook flink bezuinigd worden, net als bij ons en kiest men voor andere oplossingen.

We leveren een jaarlijkse investeringsruimte in van 1,1 miljoen voor onze wegen. Uitermate vervelend vindt mijn fractie…. En daarbij klopt het frame dat we zo voor asfalt zijn niet. Bij reconstructies worden in veel gevallen ook meer veilige vrij liggende fietspaden aangelegd en is er aandacht voor het aangezicht van de wegen. Op de verkeersveiligheid en verkeerseducatie blijven de budgetten gelukkig wel in stand. Wanneer Doetinchem aantrekkelijk wil zijn moeten we blijven investeren in onze toegankelijkheid, zie daarvoor ook de berichten van de IG&D die dit duidelijk onderstrepen.

Voorzitter in de voorstellen zit veelal een lijn die wij kunnen volgen. Alle terreinen worden geraakt maar in onze ogen niet visieloos. Neem bijvoorbeeld sport; daar gaat niet direct iets gebeuren, al wordt dit terrein wel geraakt door het heroverwegen van een deel van de deelnamesubsidies. Om stapeling van maatregelen te voorkomen wordt aan de andere kant weer niet bezuinigd op het meedoenarrangement. Een lijn die wij prima kunnen volgen en ondersteunen. We willen namelijk graag dat het voor iedereen binnen de gemeente mogelijk blijft om te sporten, ook wanneer er eigenlijk geen geld voor is.

Wellicht is er overigens wat licht aan het einde van de tunnel; dit ontluikt in de septembercirculaire. Het geld dat we van het rijk krijgen, ziet er daar voor 2020 iets beter uit. Een slag om de arm is hierbij wel geboden. Er komt nog wel een decembercirculaire en een meicirculaire. Pas bij de meicirculaire kunnen we dan echt vaststellen of er iets meer financiële ruimte is dan dat we nu voorzien. Mijn fractie kiest ervoor dit HOPELIJK positieve saldo te verwerken bij de voorjaarsnota, dat doen we al jaren zo in Doetinchem. Alleen volgens die lijn voeren we een geloofwaardig en solide financieel beleid, iets dat we verplicht zijn aan onze inwoners. We sluiten 2019 af met een miljoenentekort, na volgend jaar is er een kleine plus, maar iedereen weet dat de ingeboekte bezuinigingen dan wel volledig uit moeten komen en we geen verdere tegenslagen kunnen gebruiken.

Voorzitter we hebben 3 hoofdredenen waarom we nu geen vervroegde winstneming willen doen.
- Juist in moeilijke en slechte tijden vindt mijn fractie dat je je aan de financiële afspraken moet houden. Daar bewijzen die afspraken juist hun kracht.
- Een mooi gezegde; een zwaluw maakt nog geen zomer. De afgelopen circulaires leverde klap op klap op met als hoogtepunt mei.
- En 3; we hebben geen 50 miljoen op de bank staan. Mocht dat wel zo zijn dan zou je wellicht een gokje kunnen wagen. Het financieel evenwicht in Doetinchem is echter broos en we teren flink in op onze reserve. Dit doen we zo erg dat zelfs met deze keuzerichtingen in 2020 en 2021 we niet voldoen aan de door ons zelf als gehele gemeenteraad opgelegde weerstandscapaciteit.

Een norm die we nodig hebben om niet door de hoeven te zakken mochten er tegenslagen komen, mijn collega de heer Ernst heeft hier vaak naar verwezen. Risicomanagement is enorm van belang, maar dan moet je die risico’s wel kunnen afdekken met je spaargeld.

Maar voorzitter; winstwaarschuwing; Als het tij gaat keren zullen wij ervoor knokken dat zaken die niet op ons verlanglijstje stonden weer ongedaan worden gemaakt. Zelden hebben wij het meegemaakt dat maatregelen om een crisis te bestrijden later weer worden teruggedraaid (bijvoorbeeld het kwartje van Kok). Of dat nu helemaal 1 op 1 in alle gevallen zo zal gaan denk ik niet, maar het kan niet zo zijn dat er straks als het beter gaat allemaal compleet nieuwe plannen worden gemaakt en er wordt vergeten waar die rekening terecht is gekomen.

Onze inzet weet u dan alvast, die zal liggen bij de OZB, meedoen in de samenleving en een goed onderhouden leefomgeving voor al onze 58.000 inwoners. Doetinchem moet een goed bereikbare stad blijven waar het prettig wonen, werken en leven is!

We verwachten de komende jaren van het college dat ze vroegtijdig bij ons aan de bel trekken als een bezuiniging achteraf toch niet haalbaar of draagbaar blijkt. Dat is geen schande, dat is een kracht.

Tevens moet het college bij eigenlijk alle bezuinigingen nog veel in gesprek gaan met de samenleving en betrokken instanties. Voorbeelden hiervan zijn het seniorenontmoetingspunt en de deelnamesubsidie.

Voorzitter dan over het sociaal domein; We hebben het er al een keer over gehad of je nu vertrouwen moet hebben in de taskforce of niet. Als CDA hebben we dat vertrouwen. De ideeën zijn ambitieus en vast niet tot op de laatste euro precies haalbaar zoals nu wordt ingeschat. Toch hebben wij niets vreemds gezien in de presentaties. Er wordt een sociaal domein geschetst zoals wij dat al vanaf 2015 voor ogen hebben; Sneller goede zorg waar nodig, sneller minder zorg waar mogelijk.

Het lastige bij het sociaal domein is dat je met open einde regelingen zit en we nu uitgaan van scenario’s. Dit uitgaan van scenario’s lijkt mijn fractie realistisch maar een kleine afwijking kan direct leiden tot een miljoenen tekort. Daarom is het goed dat we zo spoedig mogelijk toewerken naar wat vet op onze botten en een sociaal domein dat financieel houdbaar is voor de lange termijn en de zorg levert die past en nodig is.

Voorzitter ik rond af; Voor ons blijft in gesprek zijn met de samenleving enorm van belang, en dat gaat veel verder dan de instituties. Dat betekent overigens niet dat we altijd besluiten kunnen nemen waar iedereen het mee eens is. De Doetinchemse samenleving is meer dan 58.000 individuen. Het is ook 1 geheel waarbij we ook het collectieve belang mee moeten wegen.

De processen die nu zijn opgestart rondom de omgevingswet zijn hoopvol. Bijvoorbeeld in Gaanderen waren afgelopen maandag 150 inwoners betrokken bij de avond over dit onderwerp.
Laten we verder gaan op die weg zodat er ruimte blijft voor de samenleving. Mijn fractie beschouwd het vaststellen van de keuzerichtingen niet als eindpunt maar als vertrekpunt.