Luisteren en Aandacht geven !
Nieuwjaarstoespraak 2017 door burgemeester Van der Hoeve van de gemeente Epe, 9 januari 2017
Goedemiddag dames en heren,
Mag ik even uw aandacht............ Toen ik dit onlangs zei, realiseerde ik mij dat aandacht iets bijzonders is. Aandacht is een recht van u allemaal. Waarbij ik me afvraag waarom aandacht ontvangen toch zo makkelijk is en geven zo moeilijk. U luistert nu uiteraard naar mijn verhaal, of bent u wellicht meer bezig met waar de hapjes blijven of wie u zo dadelijk nog wil spreken?
Graag richt ik mijn aandacht vanmiddag op u en al onze inwoners. Namens het college van burgemeester en wethouders wens ik u een gezond en gelukkig 2017. Het woord aandacht fascineert mij. Aandacht gaat over ‘oplettendheid’, ‘belangstelling’ en ‘luisteren’. Wie niet kan luisteren, kan ook geen aandacht schenken. In 2016 overleed voetballegende Johan Cruijff. Hij zei: Het is het verstandigste om zoveel mogelijk te luisteren, want dat is goed voor je algemene ontwikkeling. Als je er tien procent van leert, dan ben je de anderen al een eind voor.
Aandacht is inderdaad eerst luisteren naar de ander. We horen vaak wel de woorden van een ander maar gaan er direct in ons eigen hoofd mee aan de slag. We luisteren vaak om te reageren of we zitten op het puntje van onze stoel om een advies te geven of oplossing aan te dragen, nog voor de ander klaar is met praten. We luisteren te vaak vanuit onze eigen ervaringen, met onze eigen gedachten en oordelen. In 2016 werd de wereld geteisterd door aanslagen in o.a. Nice, Turkije en Berlijn, werd er in alle hevigheid oorlog gevoerd in Syrië en beleefden we een mislukte staatsgreep in Turkije. En daarnaast was er de winst van Donald Trump bij de Amerikaanse presidentsverkiezing in november.
Zoals de filosoof Schopenhauer ooit zei. Een van de dingen die de vooruitgang der mensheid het meest in de weg staan, is dat de mensen niet luisteren naar degenen die het verstandigst, doch naar degenen die het luidst spreken. Dit heeft denk ik een grote rol gespeeld tijdens deze verkiezing met Trump als uiteindelijke winnaar. In maart zijn de Tweede Kamerverkiezingen in Nederland en ik hoop oprecht dat de Nederlandse bevolking luistert naar wie het verstandigst spreekt en het aandachtigst luistert. Onze eigen gemeente kende in 2016 mooie en trieste gebeurtenissen. Op 29 februari 2016 overleed dominee Vreekamp door een noodlottig ongeval. Dat heeft de lokale gemeenschap diep geraakt. In 2016 kenden we de nodige ontwikkelingen in de lokale democratie.
Als gemeente proberen we aanwezig te zijn en goed te luisteren naar wat bij inwoners leeft. Stel dat het ons lukt om ons compleet op de samenleving te richten, op u als inwoner, krijgt u dan meer sympathie voor ons? Ik denk het wel en dit maakt het makkelijker voor u om aan te geven wat u precies bezighoudt en bij u leeft. Daarmee ontstaat over en weer vertrouwen. We praten nu eenmaal makkelijker met elkaar als we het gevoel hebben serieus genomen te worden. In Epe wil het gemeentebestuur in gesprek met de samenleving en aandacht hebben voor wat bij u leeft. Zo stimuleren wij actief burgerschap en zijn we aan de slag met gebiedsgericht werken. Hier staat de behoefte van onze inwoners centraal en maken we meer gebruik van de kracht en kennis van onze inwoners in de wijken. Aandacht voor elkaar en luisteren wat er leeft. Wij hebben het burgerpanel Epe Spreekt en blijven als collegeleden spreekuren houden.
Alle raadsfracties zijn vertegenwoordigd in de Raad van de Toekomst en denken samen na over manieren waarop zij u meer kunnen betrekken in de besluitvorming. Zo waren de dialoogavonden in het buitengebied met de raad succesvol. Raadsleden gingen in gesprek met inwoners uit het buitengebied over onderwerpen die zij aandroegen. Er is enthousiast gereageerd op deze werkwijze en de raadsleden gaan dit jaar verder in gesprek met inwoners uit Epe en Vaassen.
Daarnaast hebben we in 2016 de Democratische processpiegel ontwikkeld om onze besluitvormingsprocessen kritisch te bekijken. Maar we moeten daarbij niet vergeten dat we een stelsel kennen dat in de basis prima is. Een stelsel waar we zuinig op moeten zijn. Er zullen altijd besluiten worden genomen door bestuurders waarbij niet iedereen zijn zin krijgt. Het blijft voortdurend afwegen van belangen van individuen en groepen ten opzichte van het algemeen belang. Burgerparticipatie is belangrijk en in mijn toespraak van vorig jaar gaf ik al aan dat we inwoners steeds meer gaan betrekken bij onze plannen.
Een mooi voorbeeld is de aanpak van de Hoofdweg/ Vaassenseweg in Emst. Hiervoor zijn in 2016 plannen gemaakt, samen met bewoners en belanghebbenden. Arnoud Riphagen, ondernemer in Emst, zit in de klankbordgroep voor de Hoofdweg en zegt hierover. “Ik vind het goed dat de gemeente bij zo’n groot plan de inwoners betrekt. Wij weten immers het beste wat de knelpunten zijn en hebben ook ideeën over mogelijke oplossingen. De klankbordgroep was een mooie dwarsdoorsnede van Emst met vertegenwoordigers van de dorps- en ondernemersvereniging en de inwoners zelf. De gemeente heeft ons voorstellen voorgelegd die wij met elkaar hebben besproken. Dit ging in goede harmonie. Ik ben tevreden met hoe het plan er nu uitziet. Je kunt natuurlijk niet altijd je zin krijgen, maar we zijn mooi in het midden uitgekomen. Het dorp gaat er zeker op vooruit. Ik ben benieuwd hoe het er in december uitziet!” En hij heeft gelijk want inwoners in wijken zijn ervaringsdeskundigen en kunnen belangrijke bijdragen leveren.
In het Burgerjaarverslag, dat in januari verschijnt, komen meer van onze inwoners aan het woord over diverse onderwerpen die in 2016 speelden. Dames en heren, Epe is een financieel gezonde gemeente. We geven niet meer geld uit, dan dat we binnen krijgen. De woonlasten voor inwoners zijn verder gedaald en we richten onze aandacht de komende jaren op extra investeringen in onze infrastructuur, het versterken van de levendigheid in onze dorpscentra; met name in Vaassen, het gebiedsgericht werken en de transformatie binnen de zorg. Het gaat om ongeveer 10 miljoen euro extra! Naast bouwen is vooral prettig wonen belangrijk en we hebben een nieuwe Woonagenda vastgesteld, waarin is vastgelegd dat het nieuw te bouwen aantal woningen tot 2024, 820 bedraagt, waardoor extra mogelijkheden ontstaan voor nieuwe woningbouwinitiatieven. En dat is nodig ook want het inwoneraantal van onze gemeente is het afgelopen jaar weer gestegen met bijna 300. Maar kijk ook naar wat al grotendeels is gerealiseerd, zoals woonwijk de Klaarbeek. Het wordt prachtig daar en naast de woningen, die als paddenstoelen de grond uit schieten, ligt er een mooi speelterrein voor kinderen. Leuk detail: in de natuurspeeltuin staat een reconstructie van een Spieker (voorraadschuurtje) uit de IJzertijd. En uiteraard is er een prachtige natuurijsbaan. Maar ook bij Vulcanus en De Pirk in Vaassen verloopt de bouw voorspoedig en krijgen we er mooie woningen bij. Zie eens naar de Keizershof in Oene, ook zo prachtige nieuwe wijk.
We concentreren ons op een vitaal, slim en uitnodigend Epe en hebben hiervoor een economische visie ontwikkeld samen met ondernemers en andere belangstellenden. Het gaat over werkgelegenheid in onze gemeente, over duurzaamheid en de levendigheid van de centra. Als de raad positief besluit over de plannen, voeren we deze de komende twee jaar uit, samen met de bedrijven en hun organisaties. Epe: 100 % wildgarantie op de Veluwe. Een duidelijk toeristisch profiel waarbij de nadruk ligt op actieve gezinnen en 55-plussers die rust zoeken. Wild is voor mensen uit andere regio’s aantrekkelijk en spannend.
Terwijl voor Epenaren de aanwezigheid van wild juist heel normaal is. Soms is die aanwezigheid van wild in mijn ogen iets te dichtbij aanwezig, maar daar gaan we het nu niet over hebben. Het is een toeristisch profiel dat past binnen het tweede mooiste natuurgebied van Nederland, namelijk de Veluwe. Dames en heren, Geen aandacht geven en niet luisteren kan ook zorgen voor uitsluiting. Niets is zo erg voor mensen en bevolkingsgroepen als buitengesloten worden. Als groepen niet mee kunnen doen en niet begrepen worden leidt dat tot een tweedeling in de samenleving.
In onze gemeente streven we naar een leefbare woon- en leefomgeving voor iedereen, in een diverse samenleving met verschillende culturen en gemeenschappen. Vanuit die gedachte kunnen wij ook statushouders een thuis bieden. Nieuwkomers zijn welkom. En daarover gesproken: in 2016 hebben 18 volwassenen en 9 kinderen uit de gemeente Epe de Nederlandse nationaliteit gekregen. Veel inwoners zetten zich in of hebben zich aangemeld om als vrijwilliger te helpen bij de integratie en participatie van onder andere statushouders. Daar ben ik erg trots op. In Epe betekent meedoen echt volwaardig meetellen.
Ouder worden betekent dat de dingen die je altijd zo vanzelfsprekend hebt gedaan niet meer zo makkelijk gaan. Het is mogelijk dat kinderen of vrienden nog veel doen, maar soms wonen die ver weg en zijn er toch allerlei zaken waar wat extra aandacht en begeleiding voor nodig zijn. Mantelzorgers zijn hier een prachtig voorbeeld van. Onbetaald, maar met liefde leveren zij zorg. Jenneke Hattar woont in Epe en is ruim 10 jaar mantelzorger geweest voor haar man en nu voor haar moeder. Zij zegt: “Ik ben elke dag bij mijn moeder. Zij ziet slecht en ik help haar met een heleboel dingen. Ook mijn dochter en zoon hebben extra zorg nodig. Ik ben er dus altijd voor anderen en kom niet meer toe aan mijn hobby’s.
Elke maand organiseert SWO/E een mantelzorggroep. We gaan wandelen of praten over een thema. Dat is erg plezierig. Deze activiteiten zijn voor mij heel belangrijk. Even tijd voor mezelf tussen het zorgen door. Ik merk wel dat door de veranderingen in de zorg de extraatjes verdwijnen. Dat is wel eens jammer als je van een minimuminkomen moet rondkomen, maar ik blijf positief en geniet van de kleine dingen om me heen”. Er is inderdaad veel veranderd in de zorg, maar deze bijzondere mensen blijven een steuntje in de rug verdienen en houden onze aandacht. Dames en heren, Ook voor jongeren en gezinnen is aandacht in onze gemeente.
Ieder kind moet zorgeloos kunnen opgroeien en waar nodig de juiste ondersteuning krijgen. Deze zorg neemt het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) voor haar rekening o.a. samen met Koppel. Een mooi project in 2016 was Steunouder. Ouders kunnen soms door allerlei oorzaken de verzorging en opvoeding van hun kind (tijdelijk) moeilijk alleen aan. Steunouders bieden deze ouders een steuntje in de rug door het kind een of meer dagdelen per week aandacht te geven. Het kind blijft daarbij zoveel mogelijk bij de eigen ouders wonen. Zo kunnen de ouders energie op doen en de eigen verantwoordelijkheid voor de opvoeding houden. “Bedenk drie dingen die je vandaag kunt doen voor een duurzamer Epe.” Dat was de opdracht die Helga van Leur gaf aan de deelnemers van de Dag van de Duurzaamheid.
Een inspirerende dag met diverse workshops en interessante verhalen van onder andere Jan Terlouw. Wij hebben als gemeente de verantwoordelijkheid om duurzaamheid onder de aandacht te brengen van onze inwoners en bieden subsidies en een duurzaamheidslening aan. In 2018 organiseren wij met Voorst een groot CleanTech congres over een duurzamere toekomst. De voorbereidingen hiervoor starten dit jaar al. Omgaan met afval heeft ook onze aandacht. De dienstverlening rondom de afvalinzameling werd in ons burgerpanel beoordeeld met een 7,4. We blijven in gesprek met Circulus-Berkel om deze dienstverlening verder te verbeteren en nog duurzamer te werken. Dit jaar mag u een nieuw grondstoffenplan van ons verwachten. De jaarwisseling is rustig, plezierig en veilig, zonder agressie naar hulpdiensten verlopen.
Ik dank politie, brandweer, BOA’S en andere hulpverlenende organisaties hartelijk voor hun inzet. Overigens wil ik graag opmerken dat onze gemeente goed scoort op het punt van veiligheid. Het aantal woninginbraken is in 2016 opnieuw gedaald en wel met circa 20% ten opzichte van 2015. Maar Alertheid blijft een belangrijke vorm van aandacht die nodig is om uw woonomgeving veilig te houden. U kent uw wijk het beste en ziet al heel snel als er iets niet in de haak is. Hoe meer ogen en oren in de wijk, hoe beter.
Wist u overigens dat 80% van de woninginbraken wordt opgelost door de oplettendheid van omwonenden in de wijk? Daarom stimuleren wij buurtpreventie en ondersteunen we het burgerinitiatief voor de WhatsApp-groepen. Alertheid is ook geboden op signalen met betrekking tot een opkomende nieuwe vorm van criminaliteit: ondermijning, waarbij onder- en bovenwereld zich vermengen. Ik verwijs hierbij graag naar de uitspraken van de Commissaris van de Koning in zijn Nieuwjaarstoespraak.
Dames en heren, ik rond af met een hartekreet, We leven in een prachtige gemeente, in één van de meest welvarende en veilige landen ter wereld, met een uitstekende gezondheidszorg. Volgens de Boston Consulting Group zelfs het op één na beste land van Europa om in te leven. Dus, om een uitspraak van Claudia de Breij bij de afsluiting van haar oudejaarsconference maar te parafraseren: als je niet in de gemeente Epe woont zou je er naar toe willen verhuizen! Realiseert u zich dames en heren dat we het goed hebben, dat we in 2017 minder zouden moeten klagen en wat meer aandacht en respect voor elkaar zouden moeten tonen.
Daar proost ik op