5 jaar AZC in Harderwijk, en nu?

In 2016 heeft de gemeente een bestuursovereenkomst gesloten met het COA voor het vestigen van een AZC op het terrein van Kranendonk-Noord voor een periode van maximaal tien jaar. Na de eerste periode van vijf jaar vindt een evaluatie plaats, waarna een tweede periode van vijf jaar overeengekomen kan worden. In 2021 loopt de eerste periode af. De evaluatie is nu aan de orde en daarom is door het College aan de Raad om input gevraagd. 

Samenvatting
Na vijf jaar AZC in Harderwijk vindt de evaluatie plaats met het oog op de verlenging van de duur met nog eens vijf jaar. Als fractie hebben we een heel duidelijk standpunt op basis van de ervaringen van de afgelopen jaren. We nemen onze verantwoordelijkheid en zien om naar mensen die daadwerkelijke vluchtelingen zijn. Daarom zijn we voor verlenging van de overeenkomst met het COA. Voor ons zijn er twee voorwaarden aan verbonden: zoveel mogelijk gezinnen en géén Veilige Landers.

College
Het College hecht aan breed gedragen voorwaarden voor verlenging van de bestuursovereenkomst. Daarom vraagt het College een raadgevend advies dat in commissie Beleid Algemeen van 26 november aan de orde is. De verlenging van de bestuursovereenkomst is een bevoegdheid van het College, waarvan het besluit op 18 januari 2021 wordt genomen.

Begin
Als fractie hebben we vanaf het begin de organisatie van het AZC, de stand van zaken van de voorzieningen (huisarts, wijkagent, peuteropvang, onderwijs etc.) en de communicatie hieromtrent kritisch gevolgd, om zodoende het AZC een optimale en veilige opvang voor vluchtelingen te laten zijn. Ook hebben we nauw contact gehouden met ondernemers die op enig moment de noodklok luidden over overlast en problemen m.b.t. de veiligheid. Vervolgens hebben we overleg gehad met politie en portefeuillehouder om de situatie op het AZC, in de buurt als ook op winkelcentrum Tweelingstad te verbeteren. Uiteindelijk is een harde aanpak van overlastgevers en criminele Veilige Landers tot stand gekomen, in samenwerking met de staatssecretaris en is de rust op het AZC en in Harderwijk enigszins teruggekeerd. 

Medemenselijkheid
Duidelijk is dat we voor een continuering van vijf jaar zijn. Dus van 2021 – 2026. Als christendemocraten hebben we de morele plicht om er te zijn voor mensen in nood, om om te zien naar mensen die op de vlucht zijn en een beroep op onze medemenselijkheid doen. Een van onze kernthema’s is: samen. Dat betekent dat we voor elkaar willen zorgen, dat we een gemeenschap vormen, dat we verbonden zijn, dat we er voor elkaar zijn.

Lessen
Bij een evaluatie kijken we terug en worden er lessen getrokken. Twee zaken zijn daarbij van belang. Het feit dat we veel overlast hebben gehad van zogenoemde ‘Veilige Landers’, dat zijn mensen die geen kans hebben om statushouder te worden, omdat ze uit een veilig land komen. Zij moeten terug, maar doorlopen wel de procedure. De ervaring leert dat het bij deze groep regelmatig om criminele bendes gaat die in Europa rondzwerven. Op deze groep is de harde aanpak gericht en die werkt. De staatssecretaris heeft inmiddels bepaald dat deze groep in speciaal daarvoor ingerichte satellietlocaties elders in Nederland worden opgevangen. Verder hebben we bij aanvang met het COA afgesproken dat we vooral gezinnen in ons AZC willen opnemen. In deze vijf jaar is dat goed gegaan. We hebben gemerkt dat gezinnen zich goed aanpassen aan het leven in Harderwijk, dat ze positief ontvangen worden en ook beter integreren. Vluchtelingen die een kansrijk profiel hebben, worden voortaan opgevangen in regionale opvanglocaties, zoals het AZC in Harderwijk. Dit zal de veiligheid van eenieder ten goede komen. 
 
Van 400 naar 800 bewoners
Tot 2018 hadden we ongeveer 400 bewoners in ons AZC. Na 2018 was er een landelijke toename aan vluchtelingen en werd de capaciteit van 800 plekken in ons AZC volledig benut. Dat was even schakelen, ook omdat het percentage ‘Veilige Landers’ aanzienlijk toenam en de bovengeschetste problemen en overlast dus ook. Belangrijk is wel te vermelden dat het gedrag van meer dan 95% van de bewoners van het AZC goed tot zeer goed is. Dat zijn de daadwerkelijke vluchtelingen die blij zijn dat zij in Harderwijk veilig zijn en die natuurlijk ook graag een echt huis willen hebben. Het wachten duurt vaak heel lang voor deze mensen.

‘Buffer’
Nu is de vraag wat het maximale aantal voor de volgende vijf jaar wordt. In principe is ons AZC geschikt voor 800 bewoners. Het COA stelt nu voor om uit te gaan van 500 en een buffer af te spreken van 300 bewoners. Die buffer wordt ingezet als het nodig is, dus bij een verhoogde asielinstroom. De vraag is of het woord ‘buffer’ hier dan wel terecht is. Het tekort aan opvangbehoefte in Nederland ligt op dit moment tussen de 3.500 en 6.500 opvangplaatsen. De buffer zal dan zeker moeten worden benut. Wees daar dan helder over, is onze mening.
Overigens wordt (of is) een aantal AZC’s in ons land gesloten, helaas. Dus de druk neemt toe. Wij zijn van mening dat je de buffer zou kunnen inzetten voor zoveel mogelijk gezinnen en sowieso niet voor ‘Veilige Landers’. Dat is de input die we de portefeuillehouder, de Burgemeester, zullen geven.

Door: Peter Sels, Raadslid