Kadernota 2024-2027
“Als je de richting van de wind niet kan veranderen, verander dan de stand van je zeilen.”
Kadernota 2024-2027
De afgelopen 10 jaar ging het de Gemeente Harderwijk financieel voor de wind. Ook afgelopen jaar konden we positief afsluiten. Door de financiële middelen ontstonden er mogelijkheden om veel investeringen te doen, bijvoorbeeld in de boulevard, strandeiland, Crescentpark, De Roef en nog veel meer. Hiermee is onze gemeente ook een aantrekkelijke gemeente voor onze inwoners, maar ook voor mensen van buiten. Deze investeringen hebben we kunnen doen zonder hiervoor de rekening één op één bij de inwoner neer te leggen. Harderwijk behoort dan ook tot één van de goedkoopste gemeente van Gelderland als het gaat om onze woonlasten. Een mooie prestatie, maar niet een doel op zich.
Financiële uitdaging
De afgelopen jaren is er al vaker gewaarschuwd dat er uitdagende tijden aankomen. Het Rijk gaat de gemeenten en provincies vanaf 2026 fors korten in het gemeentefonds, tussen de € 3-4 miljard. Dit betekent dat er minder geld binnenkomt om onze taken uit te voeren, maar waarbij de taken en opgaven niet minder worden. Gemeenten en de Vereniging Nederlandse Gemeenten leggen flink druk bij het Rijk. Er is een stevige oproep gedaan om de voorgenomen bezuiniging op het gemeentefonds terug te draaien, anders kunnen én willen we bepaalde taken niet meer uitvoeren. Prinsjesdag en de coalitieonderhandelingen na de verkiezingen moeten de gemeenten meer duidelijkheid en financiële rust gaan geven.
Als Harderwijk merken we al dat we voor 2024 en 2025 een eerste pas op de plaats moeten maken. We krijgen onvoldoende middelen vanuit het Rijk om de gestegen lonen en prijzen te compenseren. Daarbij komt ook dat we gekort worden omdat de WOZ-waarde in Harderwijk harder is gestegen dan het landelijke gemiddelde. Dit betekent dat we nu al keuzes moeten maken. Onze keuze is dat we voor 2024 en 2025 de oplossing zoveel mogelijk willen vinden in onze eigen begroting. Daarmee komt de rekening niet bij onze inwoners, ondernemers en organisaties te liggen.
We verwachten een forse min in de begroting voor 2026 en 2027, te weten een structureel tekort oplopend naar € 7 tot 8 miljoen in 2027. Als er geen compensatie komt vanuit het Rijk betekent dit dat we de aankomende jaren forse ingrepen moeten doen in ons huishoudboekje. We moeten altijd voor de eerste, twee jaar van de meerjarenbegroting een sluitende begroting opleveren. Dit wordt ons door de provincie, als toezichthouder, opgedragen. De consequenties van deze ingrepen kunnen zijn dat we bijvoorbeeld onze ambities moeten bijstellen, bepaalde taken en diensten minder of niet meer gaan uitvoeren, minder initiatieven gaan ondersteunen dan wel onze inkomsten moeten verhogen. Hoe dan ook we zullen allemaal het effect gaan merken.
Huishoudboekje op orde
Afgelopen periode zijn we gestart met het project “Huishoudboekje op orde”. We zagen de financiële uitdagingen al op ons afkomen en we willen middels dit project in kaart brengen welke risico’s en ontwikkelingen we nu al in beeld hebben en welke niet. Ook willen we met dit project een beter beeld hebben van onze taken. Wat moeten we doen en wat willen we doen? Op die manier willen we onze inkomsten en uitgaven vanaf 2026 weer in balans krijgen. Doordat de aankomende twee jaar een positief resultaat kennen zorgen we ervoor dat we de tijd hebben om wel overwogen beslissingen te nemen. Daarbij moet ook nog duidelijk worden wel keuzes er in Den Haag gemaakt gaan worden. Voor nu is het afwachten waar het kabinet mee komt op Prinsjesdag of wat de verkiezingsuitslag op 22 november ons brengt en ondertussen zorgen dat er rust en controle is rondom onze financiële situatie.
Met een vriendelijke groet,
Wilco Mazier