BMC rapport. Bijdrage Raad 31 januari 2022 Marcel Tap, fractievoorzitter

Voorzitter, 
in de commissievergadering heb ik al namens de CDA factie afgegeven wat onze belangrijkste politieke gevolgtrekking was uit het BMC-rapport. Voor de duidelijkheid herhaal ik die nog maar eens. Wij zijn voor zelfstandigheid van Westervoort en zijn het dus oneens met de belangrijkste conclusie van BMC. Ik kom hier zo meteen op terug.
Allereerst zou ik de voorzitter willen vragen te  reageren op het volgende. In de 2e termijn van de discussie in de commissievergadering gaf u aan, dat de reflectie van het college zou komen, na bespreking in het college. Maar op die uitspraak volgde een (naar het leek persoonlijke) ontboezeming dat de uitgesproken voorkeur van BMC, fusie met Arnhem, geen recht doet aan zaken als eigen identiteit, eigenheid en culturele en maatschappelijke aspecten en u trok daarbij de vergelijking met versterking van bestuurskracht door een eventuele fusie van NL met Duitsland: “daar zou toch geen enkele Nederlander voorstander van zijn?” was uw afronding van deze ontboezeming. Zo’n uitspraak, die overigens een sterk politiek karakter heeft en niet past bij de onafhankelijkheid van het voorzitterschap van de Raad, kan naar ons gevoel een heel verkeerd signaal afgeven. En niet alleen  naar de ambtelijke organisatie. Het signaal is: Westervoort zal toch niet bij Arnhem aansluiten, maar bij Duiven. Zo’n signaal kan verkeerd worden uitgelegd en niet de door BMC geadviseerde extra inspanning van de ambtelijke organisatie leiden en dat lijkt ons niet gewenst. 

Voorzitter,
Het BMC-rapport komt gedegen over. Er is veel deskresearch gedaan; er zijn gesprekken gevoerd, hoewel in bepaalde sectoren bijvoorbeeld inwoners en ondernemers heel beperkt, jammer genoeg.  Of het rapport voldoende rekening houdt met onze geschiedenis, onze eigenheid, onze cultuur en onderlinge verbondenheid vragen wij ons af. Wij denken van niet. Hoe het ook zij, wij zijn het met het eindadvies van BMC oneens. Dat is een politiek oordeel. 
Wij zijn niet alleen vóór zelfstandigheid, maar wij gelóven er ook in. En wij zijn er van overtuigd dat een heel groot deel van Westervoort het met ons eens is. Dat hebben we in 2014 al geleerd bij een brede uitvraag onder onze inwoners en dat horen we vandaag de dag ook op straat en via de social media. Ik nodig u uit voorzitter: gaat u vrijdag eens met ons mee de markt op en vraag onze inwoners wat zij er van vinden om voortaan te gaan voetballen op één gezamenlijk terrein met de Duivense sportverenigingen. 

Voorzitter, 
Er is wel een belangrijke verandering ten opzichte van 2014 toen wij die uitvraag deden waarover ik het zojuist had. Die is, dat er nu een gedeelde ambtelijke organisatie is die er toen niet was. Dat brengt wat ons betreft een belangrijke voorwaarde mee bij de door ons gewenste zelfstandigheid. Die voorwaarde is, dat de zelfstandigheid alleen behouden kan blijven als de ambtelijke organisatie 1Stroom optimaal en conform afgesproken eisen presteert. Dat is nu nog niet het geval..  
Wij geloven en vertrouwen dat 1Stroom wel veel beter kan, dat het mogelijk is om aan de gestelde eisen te voldoen. Er staat immers een nieuwe directie (directeur en gemeentesecretarissen) en er is gereorganiseerd, waarmee meer en betere sturing en ondersteuning van medewerkers mogelijk is gemaakt. Medewerkers zijn positief over de veranderingen in de aansturing horen we van medewerkers van 1Stroom. En sinds de fusie is er veel nieuw en fris bloed ingestroomd dat ook een enorme stimulans kan geven aan zittende medewerkers en verbetering van de prestaties. Er zijn verder veel veranderingen doorgevoerd in uitvoeringsbeleid en er liggen nuttige adviezen van BMC om de zaken verder te stroomlijnen en efficiënter te maken.  Ja, er moet nog veel gebeuren om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen maar onder deze omstandigheden moet 1Stroom ons inziens goed in staat zijn om eind 2024 aan de eisen te voldoen die we bij de ambtelijke fusie in 2018 hebben gesteld.  Op dat moment, eind 2024, halen we de peilstok op om dat te evalueren en te toetsen of Westervoort zelfstandig kan blijven. Daar spreken wij ons vertrouwen in uit.

Voorzitter, 
Er zijn in de wetenschappelijk literatuur enorm veel publicaties te vinden over de voordelen en nadelen van bestuurlijke fusie en ook over de voor- en nadelen van ambtelijke fusie. Wij hebben daarvan uitvoerig kennis genomen. Voor ons staat vast dat zelfstandigheid ons de beste garantie biedt dat we onze eigen identiteit, cultuur en onderlinge verbondenheid (die onder meer vorm krijgen in onze vele verenigingen) kunnen behouden. Ook staat vast voor ons, dat zelfstandigheid ons de garantie biedt dat we zelf kunnen besluiten over de zaken die voor ons belangrijk zijn, zoals bijvoorbeeld de woningbouw en een voorkeurspositie daarbij voor Westervoortse jongeren en ouderen, verplaatsing van de voetbalverenigingen onder onze eigen randvoorwaarden e.d. ,  in plaats van dat dit soort besluiten wordt genomen door politici die geen enkele binding met onze gemeenschap hebben.  
Eén ding is ons duidelijk geworden uit de vele wetenschappelijke publicaties en dat is dat bestuurlijke fusie allerminst als de heilige graal wordt beschouwd door wetenschappers en onderzoekers. Sterker nog: wij voelen ons in ons standpunt om bestuurlijk zelfstandig te blijven, een standpunt dat wij al jarenlang verkondigen, zeer gesterkt door de vele onderzoeken. 
De ambtelijk fusie, mits die goed uitpakt, blijft voor ons en veel onafhankelijke onderzoekers een juiste vorm en wat ons betreft blijven we dus samenwerken in 1Stroom met Duiven, met de kanttekening over 1Stroom, en blijven we  dus bestuurlijk zelfstandig en baas in eigen huis. In de verkiezingsuitslag zullen we mogelijk zien in hoeverre onze inwoners bereid zijn hun zelfstandigheid op te geven. Wij hebben er vertrouwen in dat onze inwoners daar geen voorstander van zijn.  Zoals eerder gemeld: Het afrekenpunt ligt wat ons betreft in de 2e helft van 2024. Als 1Stroom dan niet voldoet en mogelijk ook de financiële vooruitzichten somber zijn, dan is het tijd om nader te onderzoeken welke kant we moeten opkijken.

Voorzitter, 
T.a.v. de beslispunten. Wij hebben een amendement ingediend die kennelijk verkeerd begrepen wordt, ondanks dat het er op leek dat we allen hetzelfde bedoelden in de commissievergadering. Het is geenszins de bedoeling het onderzoek maar een dunnetjes over te doen. Het gaat er slechts om een reflectie te krijgen van het college van het gehele rapport en niet van twee (op zichzelf nuttige) deelrapporten. En voorts om in die reflectie ook helder te krijgen dat de gepresenteerde feiten, waarnemingen en analyse, die de basis vormen van het BMC-advies, ook herkend en gedeeld worden door college en organisatie. Daarmee staat dan de juistheid van de feiten, waarnemingen en analyse vast. Dit om te voorkomen dat er onenigheid gaat ontstaan over die basis. Als het college deze vraag om hierover helderheid te krijgen heeft toegezegd te beantwoorden en dat vanavond nog eens bevestigt, is er geen reden om het amendement hier nog verder aan de orde te stellen. Dit gaat natuurlijk niet over het eindadvies van BMC en de scenario’s en voorkeuren daarbij. Dat zijn zaken die politieke afweging behoeven en daar vinden wij wat van zoals u heeft kunnen horen. 
Op de vraag of er een referendum moet worden uitgeschreven nog het volgende. Natuurlijk moeten we onze inwoners, ondernemers, verenigingen en maatschappelijk middenveld  vragen naar hun mening. Alleen voor nu komt het voor ons te vroeg om onze inwoners te vragen naar hun opvatting.  Mocht een volgende stap noodzakelijk zijn dan is dit voor CDA Westervoort volstrekt logisch. Of een referendum het meest geschikte middel is vragen we ons af gezien de ervaring met referenda.