CDA Waterschapsverkiezingen "Om ons klimaat kun je niet heen"

Om ons klimaat kun je niet heen!                   

Dat is de titel van de handreiking voor de bestuursverkiezingen van de Waterschappen die we met de waterwerkgroep van de CDA Bestuurdersvereniging aan het begin van dit jaar hebben geschreven. We konden op dat moment nog niet weten in welke mate we dit jaar de klimaatverandering zouden ervaren. Waterschappen stammen al uit de tijd van Floris de vijfde en zijn ouder dan de Staat der Nederlanden. Ook in de huidige tijd doen Waterschappen in de luwte hun werk met nieuwe uitdagingen. Zo nu en dan zie je een auto van het Waterschap Hunze en Aa’s bij een sloot staan, naast de weg of ergens in het veld. Zonder het werk van de Waterschappen zouden we in onze regio echter niet veilig en gezond kunnen wonen. Water is essentieel voor leven. Voor inwoners, ondernemers, maar ook voor de flora en fauna die in onze regio zo mooi is. Voor de toekomst van onze kinderen en de wereld waarin zij leven, voelt het CDA verantwoordelijkheid voor een goede waterbalans. Niet te veel water, waardoor we natte voeten krijgen, maar ook niet te weinig, waardoor het leven uit onze regio verdwijnt. Daarnaast is het van belang dat het water schoon is. Niet alleen voor het waterleven op zich, maar ook voor ons drinkwater en het verbouwen van voedsel. Goed waterbeheer door het waterschap is daarbij cruciaal. Natuur, landbouw, recreatie en bewoning komen steeds dichter bij elkaar en het veranderende klimaat eist ondertussen meer ruimte voor water, ook in droge periodes.

Waterschap is de samenleving
Het waterschap is geen geïsoleerd bestuurlijk orgaan dat zich alleen richt op haar kerntaken, zoals veiligheid, voldoende en schoon water. Het waterschap werkt ook constant aan verduurzaming bij de uitoefening van deze kerntaken. De uitvoering daarvan gaat in samenspraak met de omgeving: gemeenten, burgers, agrariërs, recreanten en omwonenden.

Tot de kerntaken behoort ook verantwoordelijkheid nemen in het omgaan met de gevolgen van de klimaatveranderingen en bodemdaling. Denk hierbij aan meer neerslag, periodes van droogte, storm, opwarming van de aarde, maar ook aan veenoxidatie en de gevolgen van aardbevingen en zoutwinning. Meer dan voorheen is samenwerking en afstemming met gemeenten, provincies, bedrijfsleven en burgers absoluut noodzakelijk om maatregelen inzichtelijk en uitvoerbaar te maken.

Veilig Water.

Het waterschap werkt aan veiligheid. Het voorkomen of beperken van de gevolgen van overstromingen en wateroverlast hoort bij de taken. De vraag is echter of je ‘kosten wat het kost’ overstromingen moet en kunt voorkomen. Alleen maar investeren in dijken verhogen is niet altijd de oplossing. Het CDA vind dat je ook kunt werken aan een meer natuurlijke inrichting van het landschap waarin water kan worden vastgehouden of zonder grote gevolgen kan overlopen. Denk daarbij aan het inrichten van bergingsgebieden, het meanderen van bijvoorbeeld de Hunze, maar ook het tijdelijk plaatsen van stuwen om overlast te voorkomen. Het CDA wil werken aan een veerkrachtig watersysteem dat de gevolgen van klimaatverandering, zeespiegelstijging, bodemdaling en ook aardbevingen aan kan.

Schoon water.

Schoon oppervlaktewater in onze vijvers, sloten en kanalen, is van belang voor bewoners in de stad, voor land- en tuinbouw en voor planten en dieren. Het waterschap zorgt voor een goede waterkwaliteit en zuivert daarvoor dagelijks het afvalwater van huishoudens en bedrijven dat via de riolering wordt verpompt naar een rioolwaterzuivering. Uitdaging voor de komende jaren is het sluiten van kringlopen in de waterketen en het (terug) winnen van energie en grondstoffen uit het afvalwater, evenals het verminderen van de hoeveelheid slib dat bij de zuivering vrij komt. Eigenlijk is rioolwater een onderdeel van de voedselketen. We verbouwen voedsel op het land met water en mest. De mest-grond-stoffen komen via ons lichaam in het rioolwater terecht. Vervolgens worden een groot deel van deze grondstoffen vernietigd. Het waterschap werkt samen met universiteiten en bedrijven aan innovatieve technieken om deze grondstoffen terug te winnen. Duurzaamheid en doelmatigheid gaan hierbij hand in hand.

’Nieuwe’ verontreinigingen, zoals medicijnresten, microplastics en resistente bacteriën staan de komende jaren hoog op de agenda. Voorkomen moet worden dat deze stoffen via het afvalwater in het oppervlaktewater terecht komen.

Het CDA wil dat de waterschappen blijven werken aan natuurlijk en ecologisch gezond water. Het is in ieders belang dat planten en dieren in het water kunnen blijven leven. We vinden het daarom bijvoorbeeld belangrijk om watergangen duurzaam in te richten en zo nodig vispassages aan te leggen, voor de paai gebieden voor bijvoorbeeld paling. Daar kunnen bewoners en recreanten ook van genieten. Schoon grond- en oppervlaktewater is bovendien een duurzame bron voor de drinkwatervoorziening en voedselvoorziening door agrariërs.

Voldoende water.

Deze droge zomer hebben we ervaren hoe gevoelig ons gebied is voor langdurig droge perioden. Voor landbouw, industrie (aardappelmeel, zout e.d.), maar ook voor de scheepvaart wordt vanuit het IJsselmeer water aangevoerd naar Oost Groningen. Gelukkig was er genoeg water beschikbaar, echter ons gebied is daardoor wel kwetsbaar voor droge perioden.

Naast de aanvoer van water zet het waterschap zich in voor een goed en robuust waterbeheer om bij dreigende wateroverlast zowel in het landelijk als stedelijk gebied snel water af te voeren. Als de klimaatscenario’s daar aanleiding toe geven zal waterschap samen met gemeenten en de beide provincies zoeken naar meer ruimte voor waterberging in zowel stedelijk gebied als het buitengebied. In opdracht van de landelijke ‘Deltacommissie’ doen gemeenten samen met het waterschap zogenaamde ‘stresstesten’. Hiermee kunnen ze zien of de steden en dorpen voldoende veerkrachtig zijn om forse regenbuien en droogte te kunnen opvangen. Zo nodig moeten maatregelen worden genomen. Meer groen (zoals groene daken en minder tegels in de tuin) en vasthouden van water leidt tot verkoeling en kan hittestress tegen gaan. Bij de stresstesten zal er ook aandacht moeten zijn voor het landelijk gebied. Het CDA pleit er voor om naast onderwerpen als hittestress, droogte, wateroverlast, overstromingen ook de effecten van mijnbouw en grondwaterstanden als aandachtspunt mee te nemen.

Wat mag het kosten.

Het CDA wil dat er doelmatig en verantwoord met uw geld wordt omgegaan. Dat betekent dat het waterschap transparant moet zijn: wat geven we waaraan uit? Dat moet voor iedereen zichtbaar zijn. Rekeningen mogen niet worden doorgeschoven naar toekomstige generaties. Als de inkomsten niet toereikend zijn om alle plannen te betalen zullen ambities moeten worden bijgesteld, getemporiseerd of soberder uitgevoerd. De Commissie Aanpassing Belastingstelsel heeft haar (concept)rapport ‘Waterschapsbelastingen, klaar voor de toekomst’ gepresenteerd. De kern van dit voorstel is dat het hart van het huidige belastingstelsel met de watersysteemheffing, zuiveringsheffing en verontreinigingsheffing blijft behouden. Het CDA staat achter de intentie om de belastingbeginselen dat de gebruiker en diegenen die de kosten veroorzaken betalen, beter toe te passen. Ook moet de aanpassing leiden tot een betere ondersteuning om uitdagingen als klimaatverandering, energietransitie en circulaire economie verder te brengen. Het CDA bespeurt dat in de voorstellen er een kans is dat bepaalde groepen onevenredig meer lasten krijgen en heeft hiertegen meerdere keren al bezwaar gemaakt. Met CDA Bestuurdersvereniging is een werkgroep gestart om de voorstellen te beoordelen. De komende periode zal het CDA de vinger aan de pols houden ten aanzien van een onevenredige lastenverzwaring.

Kortom, reden genoeg om in maart volgend jaar te stemmen op onze CDA Waterschap bestuurders.

20 november, André Hammenga, lid Waterwerkgroep CDA Bestuurders Vereniging.