Inbreng Pieter Heerma bij het verkiezingsdebat

Voorzitter,

Bij de aanbieding van zijn rapport zei Johan Remkes te zijn geschrokken
van ‘de oprechte wanhoop in de ogen van redelijke mensen’.
‘Mensen ervaren een groeiend verschil tussen de Randstad en het landelijk gebied. 
Niet alleen in culturele waarden, ook in economische kansen.
Voorzieningen waar men aan hecht verdwijnen. 
De laatste bushalte of de laatste pinautomaat’, aldus Remkes.

De uitslag van de verkiezingen van 15 maart 
heeft de kloof tastbaar gemaakt.
Niet alleen tussen Randstad en regio.
Maar vooral tussen Den Haag en het land.

Ik feliciteer alle winnaars, en natuurlijk in het bijzonder collega Van der Plas die met BBB een ongekende verkiezingsoverwinning heeft behaald.
Maar de uitslag is ook een enorme draai om de oren voor de gevestigde politiek.
Zeker ook voor mijn partij.

Daarbij was stikstof niet het enige thema,
maar voor veel kiezers wel het bewijs
van een politiek die de verbinding met de samenleving verloren is.
En een samenleving die een gesloten en afstandelijke overheid ziet, 
die beleid op beleid stapelt,
En steeds vaker tekortschiet in de uitvoering 
zonder oog voor de menselijke maat.

De opgave om stikstof te reduceren is reëel en is groot.
Maar de discussie over de finish-datum heeft ons afgehouden van een daadwerkelijke start.
En het heeft de boeren, de provincies en de samenleving in de gordijnen gejaagd.
Daarmee is het een sta in de weg voor daadwerkelijk reduceren van stikstof in de praktijk.
Dat is ook de reden dat het CDA heeft aangegeven te willen heronderhandelen over de stikstof afspraken en in het bijzonder de deadline van 2030.

Tegelijkertijd zal het kabinet moeten laten zien dat ze nog weet wat polderen is.
Want versnellen is vooral nu beginnen
Daarbij is een Landbouwakkoord cruciaal
En zullen provincies de regelingen en de middelen 
moeten krijgen waarmee ze nu aan de slag kunnen.
Dat is de duidelijkheid waar de sector en de provincies om vragen, maar nog steeds niet hebben gekregen.

Zonder regelingen is er geen mogelijkheid om stikstof te reduceren dus kan de MP toezeggen dat de regelingen [om te innoveren, extensiveren, omvormen, verplaatsen of stoppen] allen voor de zomer klaar zijn?
Op welke termijn kan er een landbouwakkoord gesloten worden?
Provincies willen vandaag kunnen beginnen. Kan de MP toezeggen dat ze gewoon nu al geld krijgen, noem het een voorschot, om direct te starten met het reduceren van stikstof.
Hoe gaat het kabinet Brussel aanspreken op de brief van Sinkevicius?
Gaat de MinPr zich nu in Brussel zelf hard maken om ASAP akkoord te krijgen op de uitkoopregeling?

Mevrouw de voorzitter,
Zoals ik zei: de kloof is diep en gaat over meer dan stikstof.
Waarom kan de politiek wel overnight een bank redden,
maar zitten de Groningers of toeslagenouders al jaren in de penarie?
Dat geeft mensen het gevoel dat Nederland een land is geworden, 
dat alleen nog goed is voor mensen die het al goed hebben.

In februari presenteerde we als CDA het rapport ‘Voor heel Nederland’.
Een eigen onderzoek naar de onvrede in ons land.
Over grote regionale verschillen en gescheiden werelden in de grote stad.
Over het verlies van voorzieningen en het gevoel niet meer mee te tellen.
Een vergelijkbare analyse komt ook terug in het rapport: Elke regio telt!

In eerste reactie op dit rapport zei de MinPr: De modellen kloppen niet.
In de brief van het kabinet staat het voornemen een ‘stevige inspanning te doen om het geld anders te verdelen’. 
Kan de MinPr uitleggen wat hij daarmee bedoelt.
Hoe gaat het kabinet deze herverdeling vormgeven?
En op welke termijn?

Die kloof is de grote sociale kwestie van onze tijd.
Een opdracht aan ons allemaal.
Omdat Nederland te klein is
voor zulke grote verschillen.