Ook gestorven voor onze vrijheid
“In en uit respect.” Met deze woorden memoreerde dhr. Ruud Lubbers eerder dit jaar de rol die de Poolse soldaten bij de bevrijding van Nederland hebben gespeeld. Afgelopen weekend werd de bevrijding van Breda van oktober 1944 herdacht.
Afgelopen zondag werd in Breda uitgebreid stilgestaan bij de bevrijding van de stad, nu 68 jaar geleden, door Poolse militairen onder leiding van Generaal Maczek.
De herdenking begon met een Poolse mis in de St. Laurentiuskerk aan de Ginnekenweg. Daarna volgde een eerste uitgebreide ceremonie op het Pools Militair Ereveld Ginneken. Vervolgens werd er gesproken door onder meer burgemeester Van der Velden.
Zoon van de generaal
Bij de herdenking was ook de zoon van Generaal Maczek aanwezig. Hij kwam hiervoor speciaal over uit Londen. Bijzonder dit jaar was dat er meerdere Poolse oud-strijders naar Breda afreisden om de herdenking bij te wonen.
Eerder dit jaar, op 4 mei werd ook in Breda stilgestaan bij een specifieke groep geallieerden, de Polen. Het is niet zo algemeen bekend dat op Nederlandse bodem ook 1150 Poolse soldaten gesneuveld zijn voor de vrijheid van Nederland.
Op de oorlogsbegraafplaats in Breda liggen 156 Poolse soldaten en vliegers begraven. Zij behoorden oorspronkelijk tot eenheden van de Poolse land- en luchtmacht, die na de Duitse verovering van Polen uitweken naar Frankrijk en later via Spanje en Gibraltar naar Engeland vertrokken om zich daar te formeren tot de Eerste Poolse Pantserdivisie onder commando van Generaal Majoor Stanislaw Maczek en de Eerste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade.
Na de landingen in Normandië in juni 1944 bevochten deze Polen met de geallieerden de bevrijding van West Europa. In Nederland streden zij in Zeeuws-Vlaanderen, West Brabant, in de slag om Arnhem en in Groningen en Drenthe. Breda werd op 29 oktober 1944 door de Eerste Poolse Pantserdivisie bevrijd.
Nooit naar eigen land kunnen terugkeren
De grote tragiek van deze Poolse bevrijders was dat zij in 1945 niet terug konden keren naar hun geboorteland. Nederland mocht dan wel bevrijd zijn, Polen was door Rusland onder de voet gelopen en bij terugkeer in Polen liepen de Poolse soldaten het risico gevangen te worden genomen. Het communistische bewind in Polen zat bepaald niet te wachten op Poolse soldaten die de Poolse regering in Britse ballingschap als legitiem gezag aanvaardden. Zo kon het gebeuren dat de jonge mannen die zulke grote offers hadden gebracht, voor hun eigen vaderland, maar ook voor de vrijheid van Frankrijk, België en Nederland, zélf nooit de vrijheid in hun eigen land konden ervaren.
Maczek Museum
CDA Kleurrijk heeft eerder dit jaar op 4 mei 2012 speciaal aandacht besteed aan de honderden
jonge Polen die in Nederland de dood vonden in hun strijd tegen de Duitse
bezettingsmacht.
Zo bezocht CDA Kleurrijk het Generaal Maczek Museum op het terrein van de Trip van Zoudtlandtkazerne in Breda, waar een buitengewoon boeiende lezing gehouden werd door Ed Cuber, wiens eigen vader ook tot de Poolse strijders in Nederland hoorde. In het museum werden ook verschillende interessante films vertoond met getuigenissen van Poolse veteranen die onder meer over de landing in Normandië, de operatie Market Garden en de evacuatie van Breda uit eerste hand konden vertellen.
Ook woonde CDA Kleurrijk in mei de herdenkingsplechtigheid bij in het Bredase Wilhelminapark, bij het monument ‘De Vlucht’, waar CDA Kleurrijk-ambassadeur Ruud Lubbers de volgende woorden sprak: “Vele jaren was ik bij de Nationale Dodenherdenking op de Dam in Amsterdam; nu ben ik hier in Breda om alle gevallenen in de Tweede Wereldoorlog te herdenken. Uit respect. Uit respect ook voor de geallieerden die ons land bevrijd hebben. Ook voor de Polen die Breda mee bevrijd hebben. In en uit respect.”