Weg met het sjabloondenken
Jongerenimam Yassin El Forkani stelde: “Ik vind het een uitdaging om jongeren mee te laten doen in de maatschappij, om hen kansen te laten pakken in de samenleving. Vorige week sprak ik in de Moskee in Utrecht over ‘berouw tonen’. De maatschappij is wel verschrikkelijk hard, geeft jongeren geen tweede kans. Ik praat criminaliteit niet goed, maar met een strafblad kom je nergens meer.”
Auteur en publicist Said el Haji was van mening dat Marokkaanse kinderen een gebrek aan zelfwaardering meekrijgen in de opvoeding. “Het gaat er niet om criminaliteit binnen de gemeenschap op te lossen, want dat zal nooit helemaal lukken. Wat ik belangrijker vind: er zit iets in de opvoeding dat kinderen weinig weerbaar maakt tegen de harde kapitalistische maatschappij. Het groepsdenken is ook onderdeel van het probleem. Als jij persoonlijk nooit hebt meegekregen hoe je met je eigen individuele gevoelens leert omgaan, kun je ook geen empathie tegenover anderen laten zien. Kinderen krijgen moeilijk sympathie van hun vader, een vader gaat niet op knieën zitten met de kinderen te spreken.”
Antropoloog Martijn de Koning zag binnen de Marokkaanse gemeenschap vooral een opstapeling van problemen: armoede, toegang tot de arbeidsmarkt, schooluitval, jeugdwerkloosheid, discriminatie. “Alles is verweven met elkaar. Opvallend is dat Marokkaanse gezinnen met lichte problemen, de jeugdzorg overslaan. Dat is een nadeel want je mist de kans om in een vroeg stadium eventuele problemen aan te pakken. Het probleem ligt voor een deel ook bij de jeugdzorg, want het is best mogelijk om de drempel daarnaar te verlagen.” Cijfers laten zien dat Marokkanen ondervertegenwoordigd zijn bij vrijwillige vormen van hulpverlening.
En welke rol speelt de Islam in de zogeheten dubbele moraal? Vorig jaar verscheen een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau ‘Moslim in Nederland’. De Koning stelde dat de belangstelling voor Islam onder jongeren tamelijk grillig is, het hangt samen met of er veel in het nieuws is over de Islam. “Dat heet wel het Bin Laden- effect: is de Islam in het nieuws, dan stijgt de verkoop van Korans explosief.” Yassin El Forkani vond juist religiositeit een deel van de oplossing. “Ik was eerder vandaag bij een bijeenkomst in Rotterdam over drugsgebruik, ook hierin kan religie een positieve rol spelen.”
Said el Haji zei: “Gewetensproblemen ontstaan als het individu zich niet aan de consensus houdt, aan de normen die door de Marokkaanse gemeenschap juist heel sterk worden uitgedragen. Heerst een bepaalde dwingende cultuur. Jongeren krijgen gewoon veel te weinig aandacht.”
De discussieavond eindigde met de vraag welke boodschap de sprekers aan de politiek zouden willen meegeven. Vanuit de zaak zei Aissa Zanzen (bestuurslid van het Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders) “We moeten wijzen op hoge werkloosheid en discriminatie door arbeidsbureaus. Wat kan de Marokkaanse gemeenschap daaraan doen? Niets. Het zogenaamde ‘Marokkanendebat’ moet worden toegespitst op een inhoudelijk thema, anders zal de discussie nooit tot oplossingen leiden, maar verzanden in vaagheden over de Marokkaanse cultuur en over de Islam.”
Martijn de Koning sloot hierbij aan: “We moeten ophouden met spreken over het ‘Marokkanenprobleem’. Gaat helemaal niet over problemen die Marokkanen hebben, maar over de problemen die Nederlanders met sommige Marokkaanse jongeren hebben. Dat sjabloon-denken moet écht verdwijnen.”
Said el Haji eindigde met een wens: “Ik zou heel graag willen dat de alleenheerschappij die de PVV heeft teniet wordt gedaan, dat andere partijen ook een duidelijk antwoord hebben zodat populisten de wind uit de zeilen wordt genomen. Ik zou heel graag zien dat andere partijen een goed en genuanceerd standpunt innemen, zodat er een heilzame werking ontstaan die de kloof overbrugt.”
Ten slotte eindigde jongerenimam Yassin El Forkani: “Ik heb de politiek niets mee te geven want het debat is heel erg gepolitiseerd. Individuen en instituties moeten eigen verantwoordelijkheid nemen voor de opvoeding.”