Inbreng debat over het rapport over de Fraudesignaleringsvoorziening van de Belastingdienst
(alleen het gesproken woord telt)
Voorzitter,
89% van de Nederlanders vindt fraude bij de Belastingdienst onaanvaardbaar, laat onderzoek ons zien. Niet optreden tegen fraude heeft direct gevolgen voor de belastingmoraal. Waarom zou je als hardwerkende inwoner braaf je aangifte doen – zeker als je met de huidige enorme inflatie amper rond kan komen – als aan de andere kant fraude niet aangepakt wordt?
Maar voorzitter,
Zwarte lijsten omdat mensen een andere nationaliteit hebben of een gift hebben gedaan aan een moskee. Daderprofielen met daarin opgenomen: 'vaak van buitenlandse afkomst'. Handleidingen bij de Belastingdienst waaruit blijkt dat nationaliteit en leeftijd een rol spelen. Ik heb er geen goed woord voor over.
Het is duidelijk dat bij FSV door de jaren heen hele grote fouten zijn gemaakt. En wat ik niet genoeg kan benadrukken, is dat deze fouten het leven van mensen raken. Je wordt veroordeeld door de overheid die zegt dat ze betrouwbaar wil zijn, maar je vervolgens aanmerkt als fraudeur zonder dat je het zelf wist en zonder dat je er zelf iets aan kon doen. En daarom mogen we hier niet lichtvaardig mee omgaan.
Voorzitter,
Dit dossier speelt alweer ruim 2 jaar. In die tijd hebben talloze onderzoeken plaatsgevonden. Wie stonden in dit systeem? Hoe kwamen mensen erin? Welke gevolgen heeft een FSV-registratie gehad? Met wie zijn gegevens gedeeld? En al deze onderzoeken hebben nuttige informatie opgeleverd. Helaas is nog steeds heel veel onduidelijk. De staatssecretaris schrijft dat hij nog veel verder wil uitzoeken en dat willen wij ook. Maar dit systeem ging over zoveel mensen, zoveel jaren en zoveel onderdelen van de Belastingdienst en andere organisaties dat het mij, als ik heel eerlijk ben, onmogelijk lijkt om alles op tafel te krijgen. En is dat nu de juiste weg? We moeten namelijk ook aan de slag met herstel. Hoe wil de staatssecretaris de balans houden en welke keuzes gaat hij hierin maken?
De staatssecretaris noemt in zijn brief over de vormgeving van de tegemoetkoming 6 bouwstenen voor 'vertrouwenwekkend schadebeleid'. Namelijk 'erkenning', 'participatie', 'begrijpelijkheid', 'openbaarheid', 'onafhankelijkheid' en 'voortvarendheid'. Ik hecht er veel waarde aan in de uiteindelijke voorstellen deze bouwstenen heel nadrukkelijk terug te zien en zou graag nu al iets horen over vormgeving in relatie tot participatie en onafhankelijkheid.
Ook nog een paar technische vragen:
- Doelgroep 1: krijgen deze mensen naast een eventuele correctie op de aangifte ook een immateriële schadevergoeding?
- Doelgroep 3: van deze groep weten we het meest duidelijk om wie het gaat én weten we zeker dat zij financieel nadeel heeft ondervonden. Het lijkt me dan ook noodzakelijk dat deze groep mensen als eerste recht wordt gedaan. Is de staatssecretaris het hiermee eens? En wat is de planning?
- Doelgroep 4: opvallend is dat in de brief van de staatssecretaris bij deze doelgroep niet wordt ingegaan op de juridische aspecten. Is alleen 'sorry' zeggen juridisch houdbaar? Is hier ook advies van de landsadvocaat gevraagd? Bestaat er een risico op massaclaims?
- Hoe staat het met het informeren van mensen over dat zij in FSV stonden én met het informeren van mensen over de reden van hun registratie?
Voorzitter,
Ik vind het heel belangrijk dat het voor mensen helder en eenvoudig is om zich te melden als zij zich gedupeerd voelen. Ik ben daarom blij dat er al enige tijd zowel telefonisch als online een meldpunt is. Ik wil graag weten of veel mensen zich ook daadwerkelijk melden. Daarnaast denk ik dat het in dit geval, waarbij de overheid iemands privacy schendt, ook altijd een onafhankelijk meldpunt moet zijn.
Vorige week heb ik in het debat over de Belastingdienst al iets gezegd over de kritiek van de Autoriteit Persoonsgegevens op de Tijdelijke Signalering Voorziening. Dit betekent dat het systeem dat tijdelijk FSV zou moeten vervangen niet in werking kan treden. Kan de staatssecretaris aangeven hoe hij met de huidige risico’s wil omgaan, en op welke termijn hij denkt dat de benodigde verbeteringen in de voorziening kunnen worden verwerkt?
Ten slotte,
Ik ben blij dat de Autoriteit Persoonsgegevens zo scherp meekijkt. Want het dossier FSV was voor de AP eerder al aanleiding om de hoogste boete ooit op te leggen. Ik heb hier toen al vragen over gesteld. Want de boete komt uiteindelijk weer bij de overheid terecht. Zou het niet goed zijn om het bedrag van de boete van de AP te oormerken voor het op lange termijn versterken van de praktische rechtsbescherming van belastingplichtigen? Hoe kijkt de staatssecretaris ernaar als wij hiervoor het initiatief nemen? Het is wellicht symbolisch, maar ook een symbolische stap kan van grote betekenis zijn.