Inbreng debat Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames
(alleen het gesproken woord telt)
Voorzitter,
Het CDA verwelkomt dit wetsvoorstel, dat volgens ons geen dag te vroeg komt.
Tegelijkertijd vinden wij dat het wetsvoorstel nog niet ver genoeg gaat. Overnames van cruciale bedrijfscampussen, die voor Nederland van nationaal en strategisch belang zijn, vallen namelijk niet onder de reikwijdte van het wetsvoorstel.
De verkoop van de High Tech Campus Eindhoven aan een Singaporees staatsbedrijf werd niet getoetst. Dat vindt het CDA ongewenst.
Voorzitter,
Het CDA maakt zich hard voor een eerlijke economie.
Een eerlijke economie is een economie waarin we verder kijken dan de korte termijn, dan de winst van vandaag of slechts het rendement van de aandeelhouder.
Waarin niet het recht van de sterkste of degene met de dikste portemonnee zegeviert, maar we ook onze maatschappelijke, langetermijnbelangen niet uit het oog verliezen.
Waarin we zuinig zijn op wat ‘van ons allemaal’ is, op dat we met elkaar – met gemeenschapsgeld – tot stand hebben gebracht, zonder ons achter de dijken terug te trekken.
Voorzitter,
Dit wetsvoorstel draagt wat ons betreft zeker bij aan een eerlijke economie. Het moet zorgen voor veiligheid in een snel veranderende, niet zelden vijandige wereld.
En als het aan het CDA ligt ook aan strategische autonomie en aan ons toekomstig verdienvermogen. Want ook dat is in het belang van de generaties nu en de generaties na ons.
Voorzitter,
Dat brengt me bij de verkoop van de High Tech Campus Eindhoven vorig jaar, aan een Singaporees staatsbedrijf.
Wat het CDA betreft een strategische fout.
Deze verkoop zou niet onder dit wetsvoorstel zijn gevallen, omdat volgens het kabinet de nationale veiligheid niet in het geding was en het slechts ging om een vastgoedtransactie…
Het CDA vindt dit een strategische fout. De High Tech Campus is niet zomaar een stapel stenen die van eigenaar wisselt, maar een kroonjuweel van innovatie.
En dat laat je niet in de verkoop doen, voorzitter.
Innovatie, waar jaarlijks miljarden euro’s gemeenschapsgeld naartoe gaat en publiek-privaat wordt samengewerkt, waar dagelijks patenten van de band rollen, is een groot publiek belang.
Een vraag aan de minister: hoe beschermt deze wet zaken die van groot publiek belang zijn? Hoe beschermen we überhaupt deze unieke innovaties?
Voorzitter,
In eerlijke economie moeten we zuinig zijn op wat van ons allemaal is, door ook te willen beschermen wat van ons allemaal is.
En op dit moment zijn innovatieve ecosystemen of bedrijfscampussen, waar publiek-privaat wordt samengewerkt aan technologieën en toepassingen die van economisch en strategisch belang zijn voor Nederland, niet veilig voor ongewenste overnames.
Om daar iets aan te doen, komen wij vandaag – als eerste stap – met een amendement om de reikwijdte van het wetsvoorstel te verbreden, zodat ook verwervingsactiviteiten gericht op de beheerder van een bedrijfscampus aan een veiligheidstoets vooraf worden onderworpen.
Daarnaast wil het CDA meer instrumenten om overnames in bijvoorbeeld clusters van bedrijven vooraf te kunnen toetsen en in het uiterste geval tegen te houden.
Bijvoorbeeld door bij een dreigende overname uit het buitenland overname door een Nederlandse partij mogelijk te maken of door een staatsdeelneming.
Hiertoe overwegen wij in 2de termijn een motie.
Voorzitter,
Dan nog een beperkt aantal vragen en opmerkingen bij het originele wetsvoorstel.
Allereerst over de lijst met vitale processen die de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid hanteert. De voedproductieketen ontbreekt op die lijst en dat vindt het CDA opvallend.
Het is daarom goed dat het kabinet een hernieuwde vitaliteitsbeoordeling op de voedselvoorziening in Nederland laat doen.
Het CDA is benieuwd naar de resultaten hiervan.
Voorzitter,
Daarnaast ontbreekt wat ons betreft bij vitale aanbieders de postvoorziening. Tijdens de coronacrisis hebben we ervaren hoe cruciaal pakketpost kan zijn. Zeker wanneer het gaat over het ontvangen van medicijnen, en bijvoorbeeld briefstemmen.
Hoe kijkt de minister hiernaar?
Voorzitter,
De minister schrijft in antwoord op onze vragen in de schriftelijke ronde dat “los van dit wetsvoorstel, binnen het beleid op het gebied van economische veiligheid ook wordt ingezet op meer offensieve maatregelen die onze economische structuur versterken”.
Aan welke maatregelen denkt de minister?
Als laatste, voorzitter. Er heeft geen mkb-toets kunnen plaatsvinden door een gebrek aan deelnemers. Dit komt bij mkb-toetsen helaas vaker voor, maar dat is onderwerp van een ander debat.
Kan de minister nog eens schetsen wat de gevolgen van dit wetsvoorstel zijn voor specifiek het mkb?