Brief aan de leden
Beste leden,
Integriteit is de idealen waarmaken waar Limburgse CDA’ers voor staan
“De onderste steen moet boven”, “Zaken die fout zijn moeten we zo noemen”, “Nu is het tijd om schoon schip te maken”, “Begrijpen die mensen wel wat ze onze partij aandoen”. Zomaar wat citaten van CDA’ers waar ik mee heb gesproken.
De afgelopen jaren werd Limburg zwaar getroffen door een schijnbaar oneindige stroom van integriteitsvragen. Heel vaak, te vaak werden prominente CDA’ers daarbij genoemd. Eerst waren er de klusjesmannen, daarna “ruimte voor ruimte” en meer recent discussies over commissariaten en het IKL-dossier. Deze laatste zaak kostte een aantal CDA’ers hun functie: twee gedeputeerden, een gouverneur, een burgemeester. Het complete provinciebestuur werd onthoofd. Voor veel leden was de maat vol en het bestuur van CDA Limburg besloot tot actie. Wat is ons aandeel? Hoe voorkomen we van binnenuit dergelijke situaties? Hoe kunnen we onszelf verbeteren?
We hebben Herman Kaiser, Carla van Baalen en Joris Steenkamp gevraagd om ons daarover te adviseren. We zijn dankbaar dat zij dit belangeloos en met zoveel energie hebben opgepakt. De commissie heeft met veel mensen gesproken om een goed beeld te krijgen en Herman Kaiser heeft de bevindingen zojuist gepresenteerd. Het beeld is helder, we hebben werk te doen. En om daar meteen duidelijk over te zijn: we gaan de aanbevelingen van de commissie zonder reserve overnemen. De komende tijd gaan we samen met jullie een plan maken en dat gaan we uitvoeren. Belangrijkste aanknopingspunt zit in de titel: “Integriteit door Identiteit”. Volgens de commissie krijgt integriteit meerwaarde als die verbonden is met onze identiteit. Dat geeft ons een dubbele houvast want we zijn én christendemocraten én Limburgers. Ik licht dat nader toe.
Oriëntatie op christendemocratische kernwaarden is geen Limburgse vraag maar is ook landelijk op dit moment relevant. Het CDA moet weer politiek bedrijven vanuit haar beginselen: gespreide verantwoordelijkheid, solidariteit, rentmeesterschap en, in dit kader in het bijzonder aan de orde, publieke gerechtigheid. We moeten ons er bewust van zijn waar we voor staan en wat belangrijk is. Het landelijke bestuur heeft daarvoor een actie gestart. Richard van Zwol van het wetenschappelijk instituut gaat verbindingen maken tussen alle rapporten, die de laatste jaren verschenen zijn: “Zij‑aan‑Zij”, “Een Nieuw Sociaal Contract” van Pieter Omtzigt en ons recente verkiezingsprogramma. Zijn verslag zal er na de zomer zijn en dat is dan pas het begin. Daarna komt de uitdaging om het in samenhangende politieke actie om te zetten, lokaal en provinciaal!
Onze afkomst is onze tweede verbindende identiteit. Limburgers zijn soms een beetje eigenwijs. Wij, CDA’ers, zijn onderdeel van deze samenleving en we zijn daar trots op: op onze cultuur en taal, de vele verenigingen, het landschap en de internationale omgeving. Dat hebben we opgeschreven in ons verkiezingsprogramma “Zin in Limburg” en het wordt tastbaar in de politieke gedrevenheid van onze statenleden, wethouders en gemeenteraadsleden. Het is ook zichtbaar bij alle CDA-leden die zich belangeloos inzetten in de maatschappij. Deze verbondenheid in onze Limburgse identiteit verplicht ons des te meer om elkaar bij de les te houden, ook in HOE we dingen doen. Daarin ligt de basis om elkaar aan te spreken op integer en zuiver handelen. Dat gaan we samen doen.
In het herontdekken waar we voor staan zitten belangrijke aanbevelingen van de commissie: handelen vanuit waarden zal ertoe leiden dat CDA’ers de juiste dingen op de juiste wijze doen. Daarbij horen praktische instrumenten. De makkelijkste aanbeveling is het instellen van een vertrouwenspersoon want die keuze had het bestuur al gemaakt. Maar de commissie spreekt ook over permanent leren en opleiden, over het vinden van de goede mensen en selecteren op kwaliteit en integriteit, over procedures rond en handreikingen voor integer handelen. Verder gaan we het gesprek organiseren, zodat we elkaar formeel en informeel kritisch kunnen bevragen op goed en slecht gedrag en dilemma’s leren delen. Daarbij hoeven we het wiel niet uit te vinden want het CDA heeft landelijk al veel instrumenten ontwikkeld.
Belangrijk aandachtpunt is om stapeling van verantwoordelijkheden tegen het licht te houden. Verschillende “kwesties” zijn ontstaan waar grensvlakken tussen functies niet duidelijk waren en daar moeten we in verbeteren. Niet alles wat we voorheen gewoon vonden, is dat in deze tijd nog. Niet alles wat volgens de wet mag, kunnen we zomaar blijven doen. Dat nieuwe perspectief vraagt een discussie en heldere besluiten van de ledenvergadering. Een winstwaarschuwing is wel dat het provinciaal bestuur dat niet alleen kan. We hebben de inzet van lokale afdelingen hard nodig en vanwege de mogelijke gevolgen voor de lijstsamenstelling voor gemeenteraden gaan we daar vóór de zomer al mee aan de slag. En het vraagt ook heel persoonlijk wat van CDA-leden want de aanbevelingen nodigen iedereen uit om in de spiegel te kijken.
Tenslotte: het CDA heeft steeds gezegd dat mensen onschuldig zijn tot het tegendeel bewezen is. Dat is het fundament van onze rechtsstaat. Niet ageren op beelden en suggestie maar zorgvuldig handelen op basis van feiten. Als die niet duidelijk zijn dan vraagt dit onderzoek. Dat dit een belangrijk principe is, wordt duidelijk in de eerste rapporten over de verschillende kwesties. Gouverneur Johan Remkes nam recent stelling over integriteit en bestuurscultuur in Limburg. Zo oordeelde hij in het Limburgse parlement dat “de klusjesmannen” nooit een integriteitsaffaire was. Hij prees ook de inzet van zijn voorganger, onze Theo Bovens, voor zijn goede integriteitsbeleid. En hij kapittelde diegenen die op basis van meningen, vermoedens en halve waarheden voorbarige conclusies trokken. Het CDA Limburg pleit daarom voor een snelle en zorgvuldige afronding van in gang gezette onderzoeken. Leden en de maatschappij mogen strengheid van ons verwachten als feiten worden aangetoond maar we vragen ook een faire houding als aantijgingen niet onderbouwd blijken.
De verleiding is er soms om vast te stellen: “het valt wel mee”. Maar in die valkuil willen we niet stappen. Wij zien de aanbevelingen van de commissie als een opdracht. Onze taak is om ons motorblok van een grote onderhoudsbeurt te voorzien. Het is een kans om hier sterker uit te komen. We gaan het samen beter doen.
Harold Schroeder
Voorzitter
Namens het CDA bestuur