Inbreng begroting 2022
Voorzitter,
2021 was een bijzonder jaar. En eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik me wel eens heb afgevraagd ‘waar doen we het eigenlijk nog voor?’ Dat antwoord lijkt soms ver weg, maar is eigenlijk heel dichtbij. Want het eenvoudige antwoord is: voor m’n kinderen; voor ónze kinderen en kleinkinderen, neefjes en nichtjes, voor álle kinderen in Limburg. Kinderen die inmiddels ouder zijn geworden en kinderen die nog geboren moeten worden. Zodat zij met hetzelfde plezier hun leven kunnen leiden in onze mooie Provincie. Ik kijk daarom vandaag ook graag vooruit.
De ondertitel van de begroting ‘De uitvoering centraal!’ zegt wat ons betreft voldoende. Nadat het beleid de afgelopen jaren is gemaakt, wordt het tijd dat de inwoners van Limburg tastbaar merken hoe de Provincie bijdraagt aan hun leven. De toevoeging ‘Wat merken de Limburgers ervan?’ is daarbij een kleine maar nuttige stap.
Een van de meest urgente opgaven van onze overheid is het behouden en versterken van de leefbaarheid in heel Limburg. De CDA-fractie is zich ervan bewust dat leefbaarheid snel een vaag begrip wordt. Maar tegelijkertijd heeft het sluiten van bijvoorbeeld een basisschool, een sportvereniging of een buurthuis wel hele concrete consequenties voor de leefbaarheid in een dorp of wijk. De afgelopen anderhalf, twee jaar hebben we gezien wat het met mensen doet als de spontane ontmoetingen en het contact buiten de deur wegvallen.
Ook de Taskforce BEST onderstreepte het belang van “samen komen en samen werken” in Limburg na corona. Hierbij is een belangrijke rol weggelegd voor gemeenschapsaccommodaties als ontmoetingsplek. Via de subsidieregeling Gemeenschapsaccommodaties heeft de Provincie laten zien met een beperkte financiële bijdrage aan het toekomstbestendig maken van accommodaties, een grote bijdrage te leveren aan deze ontmoetingsplekken en daarmee de leefbaarheid van een buurt. We zien echter ook dat gemeenten meer behoefte hebben aan steun dan dat er op dit moment beschikbaar is.
In de vergadering van de commissie CS heeft het CDA gevraagd naar nadere informatie over de wijzigingen in de subsidieregeling gemeenschaps-accommodaties. Die hebben ertoe geleid dat diverse projecten niet in aanmerking komen voor een bijdrage uit deze pot. Tot nog toe hebben we die informatie nog niet ontvangen. Ook komen gemeenschapsaccommodaties maar beperkt in aanmerking voor ondersteuning bij verduurzaming. Daarom vraag ik hier nogmaals namens het CDA om in te gaan op deze vragen, zodat we in de tweede termijn, bij motie, een oplossing voor de obstakels kunnen voorstellen.
Wanneer voorzieningen of verenigingen verdwijnen in een dorp, wijken inwoners noodgedwongen uit naar een het buurdorp of naar de dichtstbijzijnde stad. En inmiddels zien we deze trend ook op het gebied van wonen. De trek van dorpen naar steden gaat op den duur leiden tot enerzijds een overbelasting van centra en anderzijds een grotere uitdaging om de leefbaarheid op peil te houden.
Het belang van voorzieningen dichtbij huis voor bijvoorbeeld senioren wordt urgenter en deze groep verdient dan ook bijzondere aandacht. Terwijl iedereen zich bewust is van het schreeuwende tekort aan met name betaalbare huur-, starters-, en seniorenwoningen, wordt er nog steeds te weinig gebouwd. Voor marktpartijen is het ontwikkelen van dit type woningen simpelweg minder interessant, omdat er minder rendement te behalen valt.
Een manier om als provinciale overheid bij te dragen aan een goede spreiding van de juiste woningen is door het afdekken van de onrendabele top zoals nu samen met gemeenten wordt gedaan via het KLC. Echter zorgen het tekort aan arbeidskrachten en grondstoffen onder andere voor vertraging. Dit is een van de oorzaken waardoor projecten niet meer in aanmerking komen voor het KLC.
Kan het College toezeggen gemeenten die geen voorstel hebben ingediend actief te benaderen met de vraag waarom dit het geval is, en Provinciale Staten te informeren over de knelpunten waar deze gemeenten tegenaanlopen bij de infobijeenkomst KLC op 19 november? Dan kunnen samen beoordelen hoe we onze regeling moeten aanpassen om te voorkomen dat goede projecten stranden.
Ik noemde het tekort aan arbeidskrachten zojuist in relatie tot het woningtekort, maar ook in andere sectoren is er een tekort aan personeel met de goede, praktische opleiding.
De problemen in de publieke sector, bijvoorbeeld in de zorg en het onderwijs, vragen al jaren om aandacht en worden steeds groter. Met de omslag van fossiele naar duurzame energie neemt de vraag naar technisch geschoold personeel alleen nog maar verder toe.
We zien dan ook de noodzaak om vanuit de Provincie bij te dragen aan het terugdringen van de mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Het College heeft eerder aangegeven een beperkte taak voor zichzelf te zien wat betreft de arbeidsmarkt. Exemplarisch hiervoor is dat het aanvalsplan waar het CDA een jaar geleden om heeft gevraagd, is uitgemond in een overzicht van alle losse initiatieven die de Provincie onderneemt. De huidige opgaven op de Limburgse arbeidsmarkt rechtvaardigen echter dat de provincie de regie neemt. Daarom breng ik motie 2662 Werrij-Wetzels gewijzigd alsnog in stemming.
Voorzitter, dan kom ik toch ook uit bij misschien wel de grootste opgave: de energietransitie. Het is onze taak om ervoor te zorgen dat ook de volgende generaties op een verantwoorde manier in ons Limburg kunnen leven. De wateroverlast afgelopen zomer toonde nog maar eens de noodzaak van klimaatadaptatie, naast duurzame energieopwekking. Het aanbieden van de Limburgse Propositie Water aan de Minister van IenW is een goede en noodzakelijke stap die wij van harte ondersteunen. Ook zien wij met grote interesse uit naar het waterplan dat binnenkort behandeld zal worden en vanaf deze plek wil ik alle gedupeerden nogmaals een hart onder de riem steken na deze verwoestende zomer.
Bij de duurzame opwekking van energie blijven we geconfronteerd met een tekort aan capaciteit op het netwerk. Als we de gedeputeerde mogen geloven, en hij heeft blauwe ogen dus dat doen we ook, is deze bottleneck niet van vandaag op morgen opgelost. Dat neemt de urgentie om te komen tot een oplossing alleen niet weg. Ik vraag daarom de toezegging van het College om voor het einde van het eerste kwartaal 2022 een meersporenbeleid op te stellen en aan PS voor te leggen dat inzet op alternatieven voor het gebruik van netcapaciteit.
Zo ziet het CDA bijvoorbeeld kansen in energieopslag in waterstof. Deze ontwikkelingen gaan snel en kunnen op korte termijn een uitkomst bieden als alternatief voor het net. De gereserveerde 380 duizend euro voor de waterstof agenda is dan waarschijnlijk niet toereikend, dus dient het CDA een amendement in om 1 miljoen euro uit de post uitvoering PES deel II in te zetten voor het opstarten van een pilot gericht op de opwek, opslag en distributie van waterstof uit groene energie.
Als CDA hebben we ons altijd hardgemaakt voor een energietransitie die haalbaar en betaalbaar is. De recente verhogingen van de energierekening dragen hier niet aan bij. Het verduurzamen van een woning helpt structureel bij het beperken van de energiekosten. Alleen kunnen de mensen die dit het meest nodig hebben het vaak niet opbrengen om die investering te doen. Daarom dienen wij nog een amendement in waarmee maximaal één miljoen euro van de middelen die gereserveerd zijn voor de uitvoering van de PES deel twee, wordt ingezet voor een voucherregeling waarmee de woningen van mensen met een beperkt inkomen kunnen worden verduurzaamd.
Dan is er nog een thema dat niet kan ontbreken in mijn inbreng: de landbouw. Naast het leed dat is veroorzaakt door de pandemie, heeft de coronacrisis ook laten zien hoe afhankelijk wij: Europa, Nederland, Limburg; zijn van het buitenland. De maakindustrie is grotendeels vertrokken en inmiddels komen onze boodschappen ook steeds vaker per boot naar ons toe dan van het Limburgse land.
De Nederlandse agrosector produceert veilig en gezond voedsel met de laagste footprint wereldwijd, maar daar hangt een prijskaartje aan, daarom wordt het vaak verdrongen door goedkoop geïmporteerd exotische voedsel. Gezond en houdbare voedselproductie verdient een eerlijke prijs. Dat vraagt ondersteuning bij omschakeling naar meer duurzame productie en korte ketens. Graag een reactie van het College op dit punt.
Voorzitter, de provincie is er, net als de andere lagen van onze overheid, voor de inwoners. Daarbij mag worden verwacht dat die zich betrouwbaar opstelt. Dat betekent onder andere dat je je houdt aan de regels die je opstelt en dat je beloftes nakomt. Neem het dossier Veilige Wieleromgeving Leudal. Dit dossier sleept al jaren. Elf maanden geleden zette Provinciale Staten een streep door de subsidie.
Inmiddels zijn de opdrachten die daarbij zijn meegegeven aan het College uitgevoerd, maar is de al lang toegezegde 750.000 euro nog steeds niet verstrekt en in de begroting is hiervoor ook geen ruimte gereserveerd. Voor het CDA is dat onacceptabel en daarom dien ik een amendement in om de subsidie ten behoeve van de Veilige Wieleromgeving toch te verstrekken.
De commissie Financiën, Economische Zaken en Bestuur heeft recent de tweede afwijkingenrapportage besproken. Het faseren van 3,3 miljoen uit het jaarresultaat 2021 naar 2022 en de nadere toelichting die het College op dit punt heeft gegeven, gaan volgens het CDA, D66, FvD en SVL voorbij aan de financiële spelregels voor deze collegeperiode zoals uiteengezet in de Herfstbrief 2019. Daarom dienen wij dan ook, ons bewust van de eventuele consequenties, een amendement op de afwijkingenrapportage in waarmee deze fasering wordt geschrapt.
Voorzitter, ik begon mijn verhaal met te zeggen dat kinderen met plezier hun leven moeten kunnen leiden in Limburg en daar wil ik ook graag mee eindigen. Er is namelijk een groep kinderen waar we vandaag om bijzondere aandacht voor willen vragen. Het lijkt zo vanzelfsprekend; kunnen sporten met vriendjes en vriendinnetjes in je eigen buurt. Voor kinderen met een fysieke beperking is dat een stuk lastiger. Er zijn inmiddels een aantal kinderziekenhuizen in ons land die met behulp van de Esther Vergeer foundation een Sportpoli hebben opgericht; een plek waar die kinderen en hun ouders worden begeleid in hun zoektocht naar een geschikte sport, een ‘gewone’ vereniging en eventuele hulpmiddelen. Hoe mooi zou het zijn als dat in Limburg ook zou kunnen. Kan de gedeputeerde toezeggen zich sterk te maken voor een dergelijk initiatief hier?
Hopelijk wordt 2022 een jaar waarin de Limburgers nog meer gaan zien en merken van de vele honderden miljoenen die wij jaarlijks in onze mooie Provincie investeren om Limburg toekomstbestendig te maken. Het CDA heeft er alle vertrouwen in dat dit met de niet aflatende inzet van dit nieuwe College, onze recent benoemde Gouverneur Roemer, de hard werkende ambtelijke organisatie en een constructieve houding van alle partijen in deze zaal zal slagen.
Tot zover in eerste termijn.