CDA over het nieuwe college van B&W
Hieronder volgt een weergave van de inbreng van CDA-fractievoorzitter Andries Houtakkers in de raadsvergadering waarin de benoeming van de wethouders aan de orde was:
Voorzitter,
Ik wil mijn betoog graag beginnen met een persoonlijke noot richting wethouder Meekels:
Beste Pieter,
“We aten vaker een broodje samen. Ik had wel een klik. Het gaat mij niet aan het hart om tegen je benoeming tot wethouder van financiën te moeten stemmen. Ik achtte je een ervaren bestuurder. Maar het gaat echt niet meer. We staan aan de rand van de financiële afgrond. Het is eindelijk tijd voor keuzes. De beste keuze was geweest als je had besloten te stoppen als wethouder.”
Voorzitter, om duidelijk te maken waarom wethouder Meekels beter had kunnen afzwaaien, neem ik u graag even mee terug naar het jaar 2006. De situatie van de stad en de coalitievorming toen, vertonen fascinerende overeenkomsten met nu.
Meteen na de verkiezingen van 2006 concludeert een commissie onder leiding van oud-staatssecretaris van de Vondervoort dat het te ruime voorzieningenniveau in Sittard-Geleen bijgesteld moet worden. Tijd voor keuzes heet dat rapport. Er is een besparing van 2,5 miljoen mogelijk door bijvoorbeeld bundeling van voorzieningen. De commissie noemde toen al de drie zwembaden, maar ook sportaccommodaties en wijkvoorzieningen. De commissie waarschuwt: als de gemeente niets doet, gaat de provincie steeds krachtiger ingrijpen.
Nog een belangrijke conclusie uit dat rapport: "de commissie heeft geen cultuurdrager kunnen ontdekken die met algemene waardering wordt gezien als de bewaker van de financiële zorgvuldigheid."
In 2006 ging de heer Meekels met deze aanbevelingen weer als wethouder van financiën aan de slag. Net als nu had het GOB in 2006 nog wat af te rekenen. Het CDA mocht bij de coalitie met GroenLinks en PvdA aansluiten, maar wel zonder haar wethouderskandidaat. Uiteraard haakten wij af. Het GOB bepaalt immers niet wie onze wethouders worden.
Het is 2018. We zijn 12 jaar verder. Weer een rapport. Nu van BMC over de bestuurskracht van Sittard-Geleen. Daarin staat opnieuw dat het niet mogelijk is dat iedere lokale gemeenschap een eigen basisschool, zwembad of sportveldaccommodatie behoudt. Twaalf jaar lang zijn keuzes vooruitgeschoven die onze inwoners miljoenen hebben gekost.
In 2014 nam het CDA het voortouw voor de coalitie met het GOB. Met het vaste voornemen samen eindelijk het voorzieningenpeil op orde te brengen. In de praktijk ging het GOB echter dwars. Dat begon eerder al met de uitvoering van de zogenaamde voetbalvisie van voormalig wethouder Guyt. Het GOB voerde overleg met alle voetbalverenigingen en proefde weerstand tegen samenwerking en samengaan. Dus belandde de uitvoering grotendeels ergens onderin een bureaula.
De eerste barst in de samenwerking met het GOB in de afgelopen raadsperiode ontstond rond het accommodatiebeleid van wethouder Geilen. De raad besloot op voordracht van het college, lees:de wethouder, in april 2016 tot vier pilots in het stedelijk gebied om verenigingen samen onder te brengen in één accommodatie. Dat zou eind 2016 afgerond zijn. Het CDA wenste accommodaties in onder meer Grevenbicht en Obbicht ook bij de proef te betrekken, maar dat stuitte op verzet bij het GOB.
Wethouder Geilen zei toe dat hij de pilot voor Grevenbicht en omgeving meteen zou oppakken na afronding van de proeven in het stedelijk gebied. Tot op de dag van vandaag is het stil. Heel stil. In onder meer Grevenbicht en Obbicht zijn nooit pilots geweest.
Bij de keuze om Glanerbrook aan te wijzen als enig zwembad in de gemeente, zwichtte het GOB na gedraai en gedraal voor druk vanuit Born om het zwembad daar open te houden.
De barst in de samenwerking mondde uit in een scheur door de bewuste vertraging van het GOB bij de besluitvorming over de keuze voor het bestuurscentrum in het Kloosterkwartier. Een vooropgezet plan samen met GL, twee weken voor de verkiezingen. Dat maakte onze positie na de verkiezingen wel duidelijk. Toch werd voor de beeldvorming – te doen alsof het een moeilijke keuze was met welke partijen het GOB verder wilde - door Meekels nog een informateur voorgedragen.
Het CDA ging na de verkiezingen in maart de formatie in met de vaste overtuiging de lucht met het GOB te klaren. De barsten en scheuren benoemen en weg werken en daarna weer samen aan de slag. We hebben het GOB tijdens twee gesprekken een spiegel voorgehouden. Dezelfde spiegel die ik u en de stad nu voorhoud. De spiegel van dure besluiteloosheid. Maar onze openheid leidde bij de andere partij alleen tot wrevel. Slechts vier hele uurtjes heeft de betrokkenheid van het CDA bij de formatie geduurd.
Twee dagen na het laatste van twee gesprekken tussen CDA en GOB liep wethouder Meekels de kamer van zijn collega Lebens binnen met de mededeling dat het hem speet, maar dat hij en zijn fractie niet de keuze voor het CDA hadden gemaakt.
Spijt? De actie die meteen volgt om Lebens in discrediet te brengen met het naar buiten brengen van vermeende forse overschrijdingen op de portefeuille binnenstedelijk, duidt daar absoluut niet op. Niemand had het er nog over dat eventuele tekorten altijd afgedekt zijn. Lebens zorgde er immers zelf voor dat de provincie 10,5 miljoen voor binnenstedelijke ontwikkeling beschikbaar stelde, met het vooruitzicht op meer.
De kwestie was uiteraard smakelijk voer voor de pers. Ik houd u voor hoe het werkt. Er lijkt een overschrijding te zijn. De wethouder van financiën zegt van niets te weten, maar legt direct de verantwoordelijkheid bij Lebens. Citaat in de krant: “vaststaat dat portefeuillehouder Lebens de tekorten bijtijds aan college en raad had moeten melden”. Alsof de wethouder dagelijks aan de knip moet zitten.
In hetzelfde krantenbericht zegt Meekels ook met droge ogen: “de interne controle op de gemeentelijke financiën is duidelijk niet op orde”. En daar zit het. Hoe had Lebens het dan moeten weten? Alsof het de eerste keer is dat wordt geconstateerd dat de financiële huishouding niet op orde is. Maar wiens verantwoordelijkheid is dat? Met de vinger moet dan naar de wethouder van financiën worden gewezen.
Maar goed, de aandacht was weer afgeleid van het preventief financieel toezicht van de provincie en de nieuwe, grote structurele tekorten op de GOB portefeuilles vastgoed en ICT en accommodatiebeleid. Deze worden als resultaatwaarschuwing haast weggemoffeld in de Programmarapportage 1ste kwartaal 2018.
Ik herinner u nog eens aan de slotconclusie van de commissie Van de Vondervoort uit 2006: de commissie heeft geen cultuurdrager kunnen ontdekken die met algemene waardering wordt gezien als de bewaker van de financiële zorgvuldigheid.
Dat is helaas tot op de dag van vandaag zo en het zal niet veranderen.
Voorzitter,
Kort nog even over het Vernieuwingsblok dat voor een andere bestuurscultuur gaat en daarom niet met het CDA, maar wel met het GOB wil samenwerken. Ook niet met het CDA wilde praten. Het blok, dat al geruime tijd voor de verkiezingen bestond zo bevestigde mevrouw Schmitz, maar waarover geen kiezer werd geïnformeerd – over bestuursstijl gesproken. Het blok nodigde het CDA uiteindelijk puur voor de vorm toch nog uit voor een gesprek. Daarin ging het niet over de toekomst maar moest het CDA zich verantwoorden voor het verleden. We hebben trouwens na het gesprek niets meer vernomen van dat Vernieuwingsblok. Over bestuursstijl gesproken…
Wij zijn benieuwd hoe de Socialistiese Partij, in de volksmond de SP, GroenLinks, PvdA, DNA, SPA en de VVD de vernieuwing gestalte gaan geven. Met uitzondering van GL hebben in het Vernieuwingsblok SP, DNA en PvdA 1 zetel verloren. De burger koos dus niet voor vernieuwing. Hoezo overigens vernieuwing? De oude voorman van GL - van Rijswijk - is weer terug in het college. De PvdA spant helemaal de kroon . De partij verbond zich de afgelopen 12 jaar aan het GOB en zakte van 7 zetels in 2006, naar 4 in 2010, naar 2 in 2014 en jawel nu naar 1. Hoezo staat die partij borg voor vernieuwing? Voorzitter, de vernieuwing manifesteert zich dan ook louter in het buitenspel zetten van het CDA en uitbreiding van het aantal wethouders. Om u een beeld te schetsen: Amsterdam heeft 8 wethouders (835.000 inwoners), Sittard-Geleen 7 ( nog geen 93.000 inwoners) en Maastricht 6 (123.000inwoners). Maar goed, als je zelfs een wethouder voor mobiliteit en dienstverlening in het leven roept om de VVD te contenteren dan neemt de twijfel in deze raadszaal en op straat over de omvang van de portefeuilles wel echt toe. Die wethouder krijgt nog geen halve week gevuld. Voorzitter, wij voorspellen dat het Vernieuwingsblok snel zal aanhaken bij de besluiteloosheid van het GOB om elke inwoner maar te vriend te houden.
De daadkracht die het CDA op binnenstedelijk terrein, het Sociaal Domein, Vixia, de Sportzone en het parkeerbeleid heeft getoond, telt al niet meer. Daadkracht kan stemmen kosten, maar ook dat hoort bij besturen en beslissen. Je kunt het niet iedereen naar de zin maken. En natuurlijk realiseren we ons daarbij dat wij mensen tegen het hoofd hebben gestoten en fouten hebben gemaakt.
Voorzitter,
Ik wens het nieuwe college uiteraard succes en feliciteer de wethouders met hun benoeming. Ze kunnen rekenen op een ijzersterke oppositie. Met veel bestuurservaring. De oppositie gaat de lijn bepalen en niet de coalitie of de Tuinman.
In uw nieuwjaarstoespraak zei u het al: een sterke coalitie kan niet zonder een stevige oppositie. Welnu die stevige oppositie heeft u, de rest blijft achter.
Wij gaan constructief oppositie voeren. Met open vizier en veel strijdlust. We verwachten dat de coalitie het vizier ook open zet. Vernieuwing verplicht immers. De 8300 kiezers die stemden op het CDA zijn door die vernieuwers in elk geval al niet serieus genomen. Die zijn met groot gemak buitenspel gezet. Maar ach, de krant schrijft soms profetische woorden. Ik citeer het hoofdartikel van de krant van 5 mei jl: “Ook het GOB moet op haar tellen passen. Want in de politiek wordt altijd afgerekend en dat moment komt elke dag dichterbij”.
Als oppositie gaan we niet nog langer wachten op initiatieven van het GOB en de vernieuwersclub. We komen zelf met initiatieven. Te beginnen met het middengebied. Samen met de inwoners en kiezen voor slimme oplossingen waarbij Obbicht de sportvoorzieningen bundelt Grevenbicht focust op onderwijs. Daarmee bespaart de stad vier miljoen euro. Daar zal de provincie in het kader van het preventief toezicht zeker iets van moeten viinden en de leefbaarheid is gewaarborgd. Wethouder Geilen van het GOB heeft te lang gewacht met de pilot in het landelijk gebied. Wij gaan er niet langer meer op wachten. Inmiddels is een actiegroep Kempeweg aangekondigd – de weg door het middengebied - die faliekant tegen bebouwing van het middengebied zijn.
Voorzitter,
Wat is de rode draad?
Het GOB bepaalt, de burger baalt. Het kost in weerwil van begrotingsafspraken die in november 2017 met de raad voor het jaar 2018 werden gemaakt (pag 36 programmabegroting) de gemeente één FTE wethouder meer. Dat is EUR 150.000,- bruto per jaar onnodige uitgave.
Beste Pieter, had nog één keer een broodje met mij gegeten. Dan had je voor maar EUR 7,50 minder FTE wethouders en veel meer daadkracht in dit huis gehad.
=== === ===
Tevens treft u hieronder de onderbouwing aan om de raadsvergadering van 6 juni uit te stellen omdat niet aan de gestelde termijnen voor het doen uitgaan van de uitnodiging is voldaan:
Voorzitter,
Doel van uitstel
- Bewerkstelligen van zorgvuldige, integere en voldragen besluitvorming rondom het
zware agendapunt wethoudersbenoeming.
Belang
- De raad heeft uitgesproken pal achter zorgvuldige en integere besluitvorming te
Staan;
- De raad heeft recent gekozen voor een nieuwe en transparante vergadersystematiek;
- De raadsagendacommissie in positie brengen, hetgeen nu niet is gebeurd;
- Het nieuwe reglement van orde met daarin de termijnen voor oproeping van de
raadsvergadering is pas vastgesteld; de termijn van oproeping wordt nu ten onrechte al terzijde geschoven bij dit zware agendapunt wethoudersbenoeming;
- Evenmin is het raadstuk binnen een acceptabel tijdsbestek ontvangen;
- Er is geen sprake van een spoedeisend belang, dat noodzaakt tot benoeming van de
wethouders vandaag;
- Er ontbreekt een dekkingsvoorstel voor een bedrag van EUR 150.000 dat extra wordt
uitgegeven ten gevolge van de benoeming van 1 FTE wethouder meer dan in de
begroting 2018 is vastgesteld.
Motivering
In artikel 17 lid 2 van de Gemeentewet is bepaald dat de raad vergadert indien de burgemeester het nodig oordeelt (of indien ten minste 1/5e van het aantal leden waaruit de raad bestaat schriftelijk, met opgave van redenen, daarom verzoekt).
Dit artikel laat onverlet dat artikel 15 van het Reglement van Orde bepaalt dat de raadsagendacommissie de agenda publiceert voor de raadsvergadering en de daarbij behorende stukken, ten minste tien werkdagen voor de bijeenkomst (de een-na-laatste maandag voor de donderdag). Alleen in spoedeisende gevallen kan daarvan worden afgeweken.
De wethoudersverkiezing is niet een dergelijke spoedeisende aangelegenheid. Immers, er is een demissionair bestuur dat nog steeds in functie is. Daarenboven heeft de formatie twee en een halve maand geduurd en heeft het demissionair bestuur kunnen functioneren. Ronde-voorzitters zijn of waren nog niet benoemd, terwijl de rondes wel draaien met daarin de huidige wethouders vertegenwoordigt. Dit heeft op geen enkele wijze voor problemen gezorgd. Urgente onderwerpen die thans al door een nieuw college moeten worden behandeld staan niet op de agenda. De jaarstukken en tweede programma rapportage staan geagendeerd in de Ronde van 21 juni 2018. Wethouder Meekels kan de behandeling in de Ronde ook nog in de setting van het huidige college doen, ten behoeve van de raadsvergadering op 5 juli 2018. Daar staat hetzelfde agendapunt genoteerd. Kort daarna is er reces van 5 juli tot 30 augustus. De nieuwe coalitie kondigt aan dat zij pas aan het einde van het jaar het definitieve programma klaar heeft. Inhoudelijk is er dus evenmin een spoedeisend belang. Een rondgang langs oud-burgemeesters bevestigt dit standpunt. Ook wordt het standpunt bevestigd door de auteur van Tekst en Commentaar Gemeentewet.
Op 29 mei jongstleden hebben de raadsleden door tussenkomst van de griffier uw oproep ontvangen voor de raadsvergadering op woensdag 6 juni 2018. Hiermede is artikel 15 van het Reglement van Orde niet in acht genomen. Immers, er is geen sprake van een oproep waarin ten minste tien werkdagen zijn gelegen tussen oproep en vergadering. Evenmin is een raadsstuk bij de oproep voor de betreffende vergadering op 6 juni a.s. ontvangen. Ook de raadsagendacommissie is niet in positie gebracht. De termijnen in het reglement van orde zijn gegeven in verband met de zorgvuldigheid op de besluitvorming en niet om deze te bekorten in verband met een ten onrechte verondersteld spoedeisend belang. Zelfs 2 uur voor de vergadering was er nog steeds geen raadsvoorstel ontvangen, waarmee de zorgvuldigheid nog meer inboet.
Nu er geen sprake is van een spoedeisende aangelegenheid en er niet gehandeld is in overeenstemming met het Reglement van Orde dient met inachtneming van de juiste termijn een nieuwe raadsvergadering te worden uitgeschreven.
In de raadsvergadering van 9 november 2017 is de begroting 2018 vastgesteld. Daarin is opgenomen (pagina 36): “met ingang van nieuw college reductie 1 fte wethouder (EUR 150.000). In de coalitiebesprekingen uitgaan van de reductie van het nieuwe college van 1,00 fte wethouder, tov de 5,50 fte in de huidige coalitie”. Daarvan wordt ongemotiveerd afgeweken. Evenmin is er een dekkingsvoorstel. Dat bevreemdt des temeer nu er sprake is van preventief toezicht van de provincie. In een dergelijke situatie moet de gemeente haar vastgestelde begroting (en de wijzigingen daarop) vooraf ter goedkeuring aan de Provincie voorleggen om rechtskracht te krijgen (uit: Gemeenschappelijk Financieel Toezichtkader van de Provincie Limburg, maart 2014). Voorts mag het gemeentebestuur zonder verkregen goedkeuring alleen in gevallen van dringende spoed verplichtingen aan gaan. In alle andere gevallen bepaalt de toezichthouder voor welke uitgaven voorafgaande toestemming van de toezichthouder nodig is. Uitgaven van dringende spoed zijn een uitzondering. Het gaat hier om uitgaven waarbij voorafgaande toestemming van de toezichthouder niet mogelijk is. Of deze noodzaak aanwezig is, is ter beoordeling van de gemeenteraad. De gemeenteraadsleden die vóór stemmen lopen daarbij een zeker risico. Als Gedeputeerde Staten later goedkeuring onthouden aan de begrotingswijziging kunnen de betreffende raadsleden persoonlijk aansprakelijk worden gesteld (sub 4.5.6 pagina 14).
Terzijde
- In de bestuursstijl van de nieuwe coalitie past niet dat in weerwil van het feit
dat de vergadering niet op een juiste en onvoldragen wijze is uitgeschreven toch
besluitvorming plaatsvindt. Dat heeft immers een dwingend karakter;
- Reagerend op uw stellingname dat het in 2014 ook zo is gegaan en dat het nu dus ook zo moet gaan de opmerking dat uw standpunt alleen juist is als vanuit de oppositie redenerend de oppositiepartijen dezelfde zouden zijn en vanuit de coalitie redenerend de omstandigheden hetzelfde zouden zijn. De oppositiepartijen zijn niet dezelfde en de omstandigheden evenmin:
· er ligt immers een duidelijke afspraak met de raad omtrent het aantal FTE-wethouders;
· bij begrotingswijziging moet er een dekkingsvoorstel zijn;
· de stad staat onder toezicht.
Verzoek
De raad bepaalt haar agenda.
Verzoek aan de voorzitter van de raad het verzoek van CDA, D66, PVV, Stadspartij en 50+ tot uitstel van de vergadering in stemming te brengen.