Voorstel van de 6 oppositiepartijen

Geachte fractievoorzitters,

Niemand is gelukkig met de huidige bestuurscrisis. De essentie van het ontstaan van deze crisis is dat een krappe meerderheid, die ontstaan is door het bij elkaar sprokkelen van kleinere partijen en een grotere partij met veel part-time wethouders alsmede één grote partij met drie wethouders, een niet langer werkbare situatie is ontstaan, die zeer kwetsbaar is gebleken en de meerderheid kwijt is. De meerderheid van één zetel en daarmee de afhankelijkheid van die ene zetel, alsmede de daardoor noodzakelijk strakke coalitiediscipline werkt(e) uiteindelijk verlammend, ook al wordt een verandering van de bestuursstijl nagestreefd.

Om die reden is een gelijkwaardige en collegiale ploeg bestuurders nodig, die een breed draagvlak heeft in de gemeenteraad. Het voorstel voor 5 full-time wethouders, een per partij ongeacht het aantal raadszetels, zorgt voor meer balans en voorkomt een "wurggreep" van de twee grootste partijen.

Het dwingt partijen na te denken over oplossingen. Partijen moeten daarbij ook out of the box durven denken en ingesleten paden durven te verlaten. De huidige werkwijze werkt in onze raad niet meer. De bestuurscrisis komt met name voort uit de verscherpte verhouding tussen coalitie en oppositie. Die scherpe randen gaan ervan af als er minder sprake is van een coalitie en oppositie verhouding in raad encollege. Daarbij is er ook nog het doel dat er meer inhoudelijk debat in de raad plaatsvindt.

Nadere technische toelichting:

Er zijn al enige raadsperioden twee grote partijen die telkenmale er niet in slagen om samen de meerderheid in de raad te hebben. Steeds moeten andere partijen aansluiten om de meerderheid in de raad te krijgen. De gedachte is dat die “meerderheidvormende” partijen in feite groter zijn in hun handelen dan de twee grootste. Immers zij hebben een sleutel voor het vormen van de meerderheid. Zij zijn - om het zo te zeggen - onmisbaar. De "grootste" is feitelijk de partij, die voor de meerderheid in de raad zorgt. Die partij is voor de denklijn om dit voorstel te formuleren als de grootste genomen en 1 wethouderszetel toebedeeld. Door die partij als de grootste te beschouwen betekent dit dat feitelijk grotere partijen hetzelfde aantal wethouders moeten krijgen, maar voor het evenwicht dat we nastreven ook kleinere partijen. Kleinere partijen zouden ervoor kunnen zorgen dat zij zich al dan niet in verschillende clusters samenpakken en dat er vanuit die groepen een wethouder wordt "geleverd". Eenieder zal zich daarbij de voorwaarde realiseren van kennis en kunde. 

Dit betekent dus dat er verschillende clusters in de raad kunnen bestaan en er niet persé meer een scherpe verdeling is tussen oppositie en coalitie.  

Er wordt uitgegaan van 5 wethouders. Een reëel aantal voor een stad van deze omvang (zo hebben bijvoorbeeld Den Bosch en Roermond ook 5 wethouders). Wethouders moeten dan - als dat aan de orde zou zijn – meerderheden zoeken in het college, maar ook in de raad. 

Individuele raadsleden en fracties kunnen zodoende hun invloed steeds maximaliseren. 

De vaak bekritiseerde coalitiediscipline, waardoor raadsleden en fracties vaak hun eigen mening minder kunnen inbrengen, krijgt daardoor minder gewicht. Per thema kan sprake zijn van wisselende meerderheden. Er is een raadsbreed programma dat als leidraad dient voor het beleid.

Sittard-Geleen, 12 augustus 2019