Tekentafeldemocratie maakt van LvHA een lappendeken
Afgelopen week presenteerde het bureau ‘Atlas voor gemeente’ hun visie op de toekomst van gemeenten in Nederland. Op termijn, voorspelt men, zullen er nog maar 57 gemeenten bestaan in Nederland. Hierbij wordt elke gemeente vorm gegeven door een centrum stad met daarom heen kleine en grotere kernen. ( zie link )
Concreet zou dit voor het Land van Heusden en Altena beteken dat het gebied wordt opgesplitst in drie delen. Werkendam en Woudrichem worden onderdeel van de gemeente Gorinchem. En Aalburg wordt op zich zelf volledig opgesplitst. Een deel komt bij de gemeente Tilburg, een stuk bij Den Bosch en Meeuwen valt het zelfde lot ten deel als Werkendam en Woudrichem. ( zie figuur )
Natuurlijk is hier sprake van zogenaamde tekentafeldemocratie. Niet gehinderd door historisch perspectief en gevoelens van inwoners wordt vanuit Den Haag een visie over het land uitgestort. Zonder hierbij te kijken naar de details gaat het natuurlijk om de grotere gedachte die achter deze monsterlijke herindeling schuil gaat.
De onderzoekers geven in hun artikel een aantal belangrijke criteria:
1. Dorpen zijn alleen levensvatbaar met een aantrekkelijke centrumstad in de buurt.
2. Gemeenten krijgen steeds meer (financiële) verantwoordelijkheden die op de schaal van de huidige gemeente vaak moeilijk te behappen zijn.
3. Woningmarkt, arbeidsmarkt en het gebruik van allerlei voorzieningen overstijgt de grenzen van de huidige gemeenten.
4. Kleinere gemeenten zijn niet meer in staat om zelfstandig voorzieningen te financieren. De bodem van de schatkist is vaak in zicht.
5. Er bestaat een optimaal gebied voor lokaal bestuur, waarbinnen kosten en baten van publieke investeringen in één hand komen te liggen, en de lusten en lasten van beleid door dezelfde mensen worden gevoeld.
Op zich zijn bovenstaande argumenten waar. Het legt ook bloot wat de dillema’s zijn bij het zelfstandig voortbestaan van de huidige gemeente Aalburg.
Er is in mijn ogen ook een belangrijk tegenargument te benoemen voor de schaalvergroting. Dat is de democratische legitimiteit van de volksvertegenwoordigers. Zelf vind ik het heel prettig dat ik als volksvertegenwoordiger in de raad bij veel onderwerpen weet welke mensen, verenigingen of betrokkenen geholpen of geraakt worden door een besluit.
Vorige week nog kwam een inwoner me opzoeken om me aan te spreken op mijn rol als raadslid. Een interessant gesprek was het vervolg. Uiteraard heb ik een stukje huiswerk meegekregen waarmee iets kan in de raad. Die verbondenheid tussen inwoner, ondernemers, maatschappelijk middenveld en de lokale volksvertegenwoordigers wordt minder als de schaalvergroting te ver door schiet.
Enkele weken geleden mocht ik, in mijn rol als fractievoorzitter, in gesprek met Cees Veerman over de bestuurlijke toekomst van het land van Heusden en Altena. Als belangrijke boodschap heb ik meegegeven dat ik me zorgen maak over continuïteit van de gemeente Aalburg. Financieel ziet het er niet best uit. De meerjarenbegroting, is gebaseerd op drijfzand. Aan de andere kant is de wijze waarop we als kleine gemeente aan de slag zijn gegaan met de decentralisaties een mooi voorbeeld waarin een kleine gemeente ook groot kan zijn.
Ik heb o.a. meegegeven dat het CDA Aalburg een voorstander zijn van een grotere gemeente binnen het land van Heusden en Altena mits dit meerwaarde biedt voor de inwoners op het gebied van zorg, werk, veiligheid en voorzieningen. Het merk Land van Heusden en Altena kan versterkt worden indien hier succesvolle voorbeelden van worden gevormd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een arbeidsbureau voor de regio wat korte lijnen heeft met de ondernemers. Of aan zorgteams naar Aalburgs voorbeeld die onderling ervaringen uitwisselen en minder afhankelijk zijn van één of twee ambtenaren. Ook het in stand houden van volwaardig politiebureau is genoemd, alhoewel dit wordt opgelegd vanuit de nationale politie. Bij centrale voorzieningen kan gedacht worden aan de bibliotheek, Altena Road Runners.
Een tweede voorwaarde is dat parallel hieraan de lokale gemeenschappen in de dorpen verder gestimuleerd en versterkt worden. Dorpsraden kunnen hierbij een positieve rol vervullen. Maar Samen Doen moet meer zijn dan alleen gezamenlijk schoffelen. De vorming van lokale coöperaties voor mantelzorg, boodschappendienst, gezamenlijke maaltijden. Er zijn allerlei voorbeelden te verzinnen.
Holle containerbegrippen zoals bestuurskracht en concurrentiekracht zeggen me niet zoveel. Hetzelfde geldt voor de identiteit van Aalburg. Die bestaat in mijn ogen namelijk niet. De identiteit wordt bepaald door de directe leefomgeving waarin je woont. En die is in dorp verschillend.
Het gaat er mij meer om of ik me kan verantwoorden richting mede-inwoners en ondernemers binnen de gemeente. Hebben we met elkaar de juiste beslissingen genomen voor de toekomst van onze gemeenschappen op zowel korte maar zeker ook de lange termijn.
Dat biedt veel meer dan tekentafeldemocratie. Het zal me benieuwen wat in januari uit de koker van dhr. Veerman komt. Het beloofd in dat opzicht alleen al, in 2015 een interessant (politiek) jaar te worden in Aalburg.