Ontwikkelingen Provinciehuis – CDA in gesprek met VVD en FvD

Op 13 december jl. zegde het CDA het vertrouwen op in de coalitie met VVD, D66, GL en PvdA. Reden was dat wij niet langer het vertrouwen hadden met deze combinatie van partijen goed te kunnen samenwerken op het voor ons belangrijke stikstofdossier.

Hierna heeft de VVD, als grootste fractie in de Brabantse Staten en met instemming van de overgebleven coalitiepartners, twee rapporteurs aangewezen die de mogelijkheden moesten verkennen om tot een stabiel provinciebestuur te komen. Hiertoe voerden zij gesprekken met alle fracties en ook met ons.

Vorige week maandag presenteerden de rapporteurs hun bevindingen en werden de gespreksverslagen openbaar. U kunt deze hier inzien.

Voorafgaand aan de twee gesprekken die het CDA met de rapporteurs zou voeren, hebben wij als fractie onze inzet op papier gezet. Op de vraag wat volgens ons van belang én realistisch is om een stabiele bestuurlijke situatie in Brabant te creëren, hebben wij geantwoord dat dit wat ons betreft een politieke samenwerking, en een bestuurlijke vertegenwoordiging, is die recht doet aan de verkiezingsuitslag van maart 2019, waarvan de besluiten kunnen rekenen op breed draagvlak in de Brabantse samenleving, en die in staat is om samen met de Brabanders de uitdagingen waar onze provincie voor staat voortvarend aan te pakken. Daarbij hebben we een hernieuwde samenwerking met de ‘oude’ coalitie niet uitgesloten, maar wel naar voren gebracht die weinig kansrijk te vinden indachtig de ervaringen uit de voorbije maanden.

Daarnaast hebben wij, zowel schriftelijk als mondeling, toegelicht onder welke voorwaarden het CDA opnieuw partner zou kunnen worden in de realisatie van het bestaande bestuursakkoord “Kiezen voor Kwaliteit”. Deze voorwaarden luidden:

• het herschrijven van de landbouw-, natuur- en milieuparagraaf, om recht te doen aan de recente, impactvolle ontwikkelingen op het stikstofdossier en de gevolgen voor onze provincie (die ten tijde van het schrijven van het bestuursakkoord nog onbekend en niet te overzien waren);
• een herverdeling van de portefeuilles binnen het college van het Gedeputeerde Staten, waarbij een betere balans ontstaat tussen de diverse beleidsterreinen, kerntaken vs. aanvullende taken, structurele middelen vs. incidentele middelen;
• de afspraken in het bestuursakkoord worden beschouwd als basis, waarbuiten partners onbeperkt ruimte en maximale vrijheid hebben om eigen voorstellen te doen, zolang als deze niet in strijd zijn met de in het bestuursakkoord vastgelegde afspraken;
• bij evt. onderhandelingen moet eerst overeenstemming worden bereikt over de inhoud, daarna over portefeuilleverdeling en personele invulling (in volgorde dus).

In de gesprekken met de rapporteurs hebben wij als CDA tevens aangegeven voor een politieke samenwerking, met of zonder vaste meerderheid in Provinciale Staten, op voorhand geen enkele partner uit te sluiten. Dit omdat wij willen samenwerken op basis van inhoud en vertrouwen.

Uit de bevindingen van de rapporteurs is gebleken dat het vormen van een (vernieuwd) provinciebestuur heel ingewikkeld is. Die complexiteit zien wij als CDA ook. Met twaalf fracties, verschillend in grootte en kleur, zijn er veel mogelijkheden, maar tegelijkertijd ook veel onmogelijkheden.

Voor het CDA zou een terugkeer naar de oude situatie, dat wil zeggen de vorige coalitie, alleen een optie zijn na wezenlijke veranderingen in het huidige bestuursakkoord, in de portefeuilleverdeling van Gedeputeerde Staten, en in de cultuur binnen Provinciale Staten. Een samenwerking met de SP achten wij niet realistisch gelet op de grote inhoudelijke verschillen tussen onze partijen, o.a. op het stikstofdossier. Een mogelijke samenwerking met Forum voor Democratie, met negen zetels de tweede partij in de Staten, is onder de huidige omstandigheden nog niet diepgaand onderzocht. Het CDA heeft aangegeven hiervoor open te staan.

Daarbij zijn we niet over één nacht ijs gegaan, want ondanks overeenkomsten zien wij ook verschillen tussen onze partij en Forum voor Democratie, zowel in Brabant als op landelijk niveau. Hierover hebben we uitgebreid van gedachten gewisseld en daarbij geen enkel onderwerp onbenoemd gelaten. Conclusie is dat wanneer het aankomt op inhoud en vertrouwen, wij als CDA een samenwerking met Forum voor Democratie in Brabant een kans willen geven en serieus onderzoeken.

Dat geldt ook voor Forum voor Democratie zelf en voor de VVD, die het voortouw heeft bij het geven van opvolging aan de rapportage van de rapporteurs. Hiermee is een basis van drie partijen ontstaan, die met elkaar de mogelijkheden willen verkennen om, aangevuld met tenminste één vierde partij, tot een politieke samenwerking te komen. Dat proces zal op korte termijn starten onder leiding van Alfred Arbouw.