Spreektekst Ankie de Hoon bij begrotingsbehandeling 2021
Spreektekst Ankie de Hoon – Fractievoorzitter CDA Brabant
Debat over de provinciebegroting 2021
(13-11-2020) – 1ste termijn – alleen het gesproken woord telt
Voorzitter,
Terugkijkend op het afgelopen jaar stel ik namens de CDA-fractie vast dat er enorm veel veranderd is, en mooi is dat ik vandaag zonder scherm ertussen, mag spreken tot mevrouw de voorzitter.
Hendrik Hamel, een Nederlandse zeevaarder uit de 17e eeuw zei eens: “Iedere vrouw die de gelijke wil zijn van de man heeft een gebrek aan ambitie.” Volgens mij komt dat dus wel goed!
De hele wereld staat op z’n kop. COVID-19 heeft op iedereen effect; er is een nieuwe president in de VS, tenminste dat nemen we nu maar aan. Zo zie je maar, het kan verkeren, een coalitie smeden met meerdere partijen is niet eenvoudig maar als er, in feite, maar twee partijen zijn kun je ook heel wat meemaken. Inmiddels presenteren hier de partijen hun programma’s en lijsten voor de Tweede Kamerverkiezing in maart. Het CDA wenst alle Brabanders die een plekje op de lijst hebben weten te bemachtigen veel succes! (En die van het CDA net een beetje meer).
Het CDA blijft, zoals u gewend bent, de partij van en in het midden. Een partij waar ondernemers zich thuis voelen, maar ook een partij, die, zoals overigens ook veel ondernemers zelf, klaarstaat voor wie dankzij een steuntje van de overheid verder kan, zonder al te veel zorgen en onzekerheid. Ik ga dat toelichten:
Als ik terugkijk op het afgelopen bewogen jaar in de Brabantse politiek zie ik hoe het CDA in de media vooral werd neergezet als partij voor de boeren. Dat snap ik best. en, Ja, het CDA staat pal voor alle ondernemers die vooruit willen en Ja, zeker voor de agrarische ondernemers die bij Brabant horen net als carnaval. Als we zien dat deze ondernemers, die, meer dan wie ook, overgeleverd zijn aan de grillen van de overheid met onhaalbare opgaven worden geconfronteerd dan springen we in de bres. Ook MKB’ers met name die door COVID-19 fors geraakt zijn verdienen onze aandacht. Dat, opkomen voor mensen die het moeilijk hebben of die onrecht worden aangedaan, zit, bij wijze van spreken in het DNA van het CDA.
Daarom willen we ook een lans breken voor de mensen die in de zorg of in de welzijnssector aan het werk zijn. Ook zij die aan mantelzorg doen of op een andere manier mensen helpen verdienen onze aandacht. Het CDA is van mening dat zorgen voor een goede samenleving ieders verantwoordelijkheid is, dus ook van de provincie. We willen, nu samenleving, zoals we in het bestuursakkoord hebben afgesproken, integraal onderdeel is gaan uitmaken van andere beleidsthema’s er wel voor waken dat het niet gezien gaat worden als bijzaak. Hiervoor dienen we een motie in.
Een specifieke groep die, zeker nu COVID-19 rondwaart, nog meer klem zit dan voorheen, bestaat uit de mensen die te kampen hebben met schulden waar zij, naar alle waarschijnlijkheid niet meer gaan uitkomen. Door velen is al voorspeld dat er meer mensen met schulden komen te zitten dan het geval al was. ZZP’ers en mensen werkzaam in de horeca worden getroffen en maken een grote kans op een toekomst met zeer beperkte financiële middelen. Ze komen daar zeker niet zonder hulp uit. Het CDA denkt dat de provincie hier een rol in kan spelen en zou graag met gedeputeerden van Gruijthuijsen en van der Maat in gesprek gaan om te zien op welke wijze we kunnen gaan voor een schuldenvrij Brabant. Zou het niet mooi zijn wanneer de provincie Brabant, in samenwerking met de gemeenten, tot een aanpak zou komen waarbij deze mensen versneld uit de schulden komen en begeleid worden door mensen van, bijvoorbeeld banken of door middel gebruik van de Buddy app. Het is toch veel slimmer, echt Brabants dus, om te voorkomen dat mensen een jarenlang vrijwel uitzichtloos traject in moeten waar ze meestal niet beter van worden terwijl we ze nog hard nodig hebben voor de arbeidsmarkt in de komende jaren.
Het is in deze tijd overigens van belang je weerstand op peil te houden. Naar buiten gaan, de natuur in is niet alleen een goede afleiding en mooi, zeker in dit jaargetijde. Door naar buiten te gaan, in de natuur te wandelen, bouw je weerstand op. Dan moeten we, evenwel, niet allemaal naar het zelfde bosgebied gaan. Het CDA is van mening dat er in de Brabantse natuur plaats is voor iedereen. Een groot deel van de mooie natuurgebieden zijn, echter, niet bekend bij velen. Hierdoor concentreert zich het bezoeken van de natuur op de bekende plekken. Is het mogelijk dat GS, via de media en andere beschikbare kanalen laat weten welke (andere) mooie natuurgebieden Brabant rijk is. Dan spreiden we druk op de natuur en de concentratie van mensen en bieden we velen de gelegenheid hun conditie op peil te houden. Daarnaast zien we ook een natuurlijke gang ontstaan om producten direct bij de boer te halen omdat we dat een veilige manier vinden nu, zouden we hier ook een blijvende impuls aan kunnen geven? Graag hierop een reflectie van de gedeputeerde.
Door COVID-19 zijn we anders gaan werken. Er is minder verkeer, in het openbaar vervoer maar ook op de weg is het te merken. Dat is goed nieuws als het gaat om de luchtkwaliteit. Het thuis werken heeft een boost gekregen en zal een blijvertje zijn. In dat kader vraagt het CDA om een visie van GS:
Wat is de (blijvende) impact van de vermindering van het (auto) verkeer op de energieopgave en op de uitstoot, en dus depositie, van onder andere Stikstofverbindingen? Indien dit nog niet bekend is, kan dit verder onderzocht worden?
Het thuiswerken heeft ook, meer dan ooit, zichtbaar gemaakt dat nog niet in heel Brabant gewerkt kan worden met voldoende internetsnelheid. We hadden een Breedbandfonds om ervoor te zorgen dat we werkelijk in heel Brabant over snelle verbindingen zouden kunnen beschikken. Dat was volgens toenmalig gedeputeerde Pauli niet meer nodig. Want: de ‘markt’ pakte het op en zou ervoor zorgen dat heel Brabant over supersnel internet zou kunnen beschikken. Maar hoe staat het daar nu mee, voorzitter? We zien grote verschillen in de realisatie van Breedband in onze provincie. Waar de dekking in Oost-Brabant buitengewoon snel is gerealiseerd lijkt West-Brabant achter te lopen. Graag een reactie van de Gedeputeerde. De aanleg van breedband is bovendien nog belangrijker geworden nu de uitrol van 5G dichterbij komt. In het bestuursakkoord staat het belang van goede mobiele bereikbaarheid vermeld. We horen graag hoe het staat met het wegwerken van de verschillende witte vlekken in onze provincie.
Dat brengt me op, onder andere, Wonen. Zoals u weet, voorzitter, is het een enorme opgave om voldoende woningen te bouwen om aan de vraag te voldoen. Daar helpt de uitspraak van de Raad van Staten van vorig jaar niet aan mee. Wat ook niet helpt is de verhuurdersheffing. Door de coalitie van VVD en PvdA is deze regeling ingesteld in 2013. Sinds toen is ruim 10 miljard van de coöperaties naar het Rijk gevloeid. 10 miljard, voorzitter, daarvan hadden ruim 40 duizend woningen kunnen worden gebouwd. Het CDA zou graag zien dat dit geld ook aan woningbouw besteed werd en dat deze heffing wordt teruggedraaid zodat ook in Brabant weer gebouwd kan worden. Hiertoe dient het CDA een motie in.
Als het dan gaat over wonen, dan verbaast het u vast niet dat we er voor pleiten om ook aandacht te geven aan de woonbehoefte in kleine kernen. De behoeftes van kleine kernen verschillen van die in de steden. De ontwikkelingen in de landbouw, het langer thuis wonen van ouderen en de problematiek van starters zijn slechts enkele voorbeelden die de problematiek in kleine kernen zo specifiek maakt. Daarnaast blijkt dat COVID-19 voor velen een reden kan zijn de stad (weer) uit te trekken en te gaan wonen waar het minder druk is. We zouden graag inzicht krijgen in de verhuisbewegingen tussen stad en platteland, zowel binnen als buiten brabant, nadat de cijfers van 2020 bekend zijn bij o.a. het CBS. We zouden, middels een motie, GS willen verzoeken de problematiek en kansen rondom wonen in kleine kernen in de volle breed op te pakken.
Over naar het financiële deel van de begroting. We zien over de gehele linie dat we de stap zetten van begrotingssubsidies naar projectsubsidies op basis van gemeenschappelijke maatschappelijke opgaven. Kan de gedeputeerde aangeven of dit consequent wordt doorgevoerd voor alle subsidieontvangers? Hoe en wanneer gaan we dat terug zien als PS?
Dan, mevrouw de voorzitter, nog een aantal punten die we, in de overigens zeer prettig leesbare begroting, dank daarvoor aan het college en onze ambtenaren, tegenkomen en kort aan de orde willen stellen.
In het voorstel staat dat daar waar voor programma Landbouw 18 FTEs waren gereserveerd en dat dit voor het komend jaar is teruggebracht naar 13 FTE en dat het bovendien om tijdelijke FTE’s gaat voor 2021. Kennelijk is dat het aantal waarmee, door gedeputeerde Lemkes, gewerkt kan worden aan de opgaven in dit belangrijke programma. Nu geeft de begroting niet alleen aan wat er komend jaar staat te gebeuren. Veelal kijken we verder, regeren is ten slotte vooruitzien. Dat in aanmerking genomen ziet het CDA graag dat minstens dit aantal FTE beschikbaar zal zijn voor de komende jaren, in ieder geval tot het einde van deze bestuursperiode. Overigens haal ik nu het programma Landbouw aan maar hetzelfde geldt voor andere programma’s zoals Stikstof en Energie. Kan GS toezeggen dat voldoende mensen beschikbaar zijn, minstens tot het eind van deze bestuursperiode ? Dit horen we graag van de portefeuillehouder financien.
Verder willen we de vinger leggen op een gevoelige plek. We zetten verschillende instrumenten in om de stikstof uitstoot te beperken en tegelijkertijd de economie draaiende te houden. Denk onder andere aan de warme sanering en het extern salderen. Als we willen dat hier enthousiast aan meegewerkt wordt moeten we drempels wegnemen waar we dat kunnen. Andere provincies zien we dit ook voortvarend doen, door onder andere de legeskosten voor dit proces, leges met betrekking tot de WNB, niet te berekenen. En we vragen ons af of de Leges dan ook een belemmering vormen voor de resultaat van de transitie van de landbouw. Het CDA dient een motie in van die strekking.
Last, but not, least, Veiligheid. De uitdagingen op dit vlak zijn niet gering. Het aantal verkeersdoden blijft stijgen, handhavers in het buitengebied stuiten vaker op criminele activiteiten en de georganiseerde misdaad heeft, reeds enige tijd, vaste voet aan de grond in Brabant. Het CDA is daarom verheugd dat de provincie Veiligheid tot kerntaak heeft verklaard.
Ondermijning en georganiseerde misdaad stopt, echter, niet bij de grens. En als we hier de druk erop houden zien we net over de grens een nieuwe uitvalsbasis ontstaan. We willen, als CDA, de provincie oproepen om een regisserende rol op te pakken en, op gebied van Veiligheid, de banden aan te halen met de omliggende provincies en ons buurland België. Vooral op gebied van samenwerking met de Belgische autoriteiten valt nog veel te winnen.
Onze Brabantse Samenleving moet weerbaarder worden, hiervoor vragen wij dan ook extra aandacht en energie van onze bestuurders en ambtenaren. Maar zeker ook verdienen onze groene BOA’s, die dag en nacht klaar staan om Brabant leefbaar en veilig te houden. Dank je wel!
Tot zover Voorzitter en dank voor de aandacht.