Schuldhulpverlening in Asten: meer focus op nazorg

Hebben we wel een goed beeld van wat de schuldenproblematiek in de praktijk betekent? Dat was onze eerste vraag toen we het nieuwe schuldhulpverleningsbeleid van Asten wilde gaan lezen. Dit stuk is behandeld in de commissie Burgers van maandag 2 september jl.

Na veel lezen kwamen we al vlug tot de ontdekking dat dit maatschappelijke probleem vele malen groter is dan we misschien wel beseffen. Volgens cijfers van het CBS zijn er 1,5 miljoen Nederlanders die te maken hebben met, langdurige, schulden. Lang niet al deze mensen doen een beroep op gemeentelijke schuldhulpverlening. De problematiek rondom schulden gaat echter vaak verder dan alleen een  financieel vraagstuk. Het zorgt voor stress binnen gezinnen, en ook voor verdriet en angst. Dat we dit beleid nu willen vaststellen is daarom alleen maar goed, maar het vraagt meer dan alleen om beleid. Het is een communicatief vraagstuk, want de schuldenproblematiek zit ook in de taboe/schaamtesfeer, en het is lastig om daar als gemeente een verschuiving in te laten doen plaatsvinden. Maar dat het lastige problematiek is, vrijwaart ons niet om niets te doen en dat doen we dan ook beslist niet. Het is goed dat dit beleid nu voor ons ligt, en dat we als Asten, en als regio, ambities hebben om de schuldhulpverlening goed neer te zetten.

De nationale ombudsman sprak eerder dit jaar ook over de schuldhulpverlening. Vaak is deze bij gemeenten ingewikkeld, en zijn er veel drempels om voor burgers aan te kloppen bij de schuldhulpverlening. Dit beleid zet stappen om die drempels weg te nemen, en dat is nodig. Als we het stuk lezen hebben we echter wel nog een paar bedenkpunten die we als fractie de wethouder hebben meegegeven.

Financiele dekking
In de beleidsnota (p13-14) staat aangegeven dat het hier gaat om een uitbreiding van de dienstverlening. Als de werkwijze aanslaat, dan kan dit volgens het plan ook leiden tot langdurige trajecten met bijbehorende kosten. Dit wordt gerechtvaardigd door te stellen dat een Euro aan schuldhulpverlening een besparing van 2,20 Euro oplevert aan maatschappelijke kosten. Om welke maatschappelijke kosten gaat het hier? In hoeverre zijn dit kosten die anders voor rekening voor de gemeente zijn of komt dit ook ten goede aan anderen? En aansluitend: als gemeente werden we voor de zomervakantie geconfronteerd met een flinke bezuinigingsronde die zal worden uitgewerkt bij de begrotingsbehandeling in november. Uit welk budget worden de mogelijk hogere (uitvoerings)kosten betaald? Wij begrijpen het openeinde karakter van een dergelijke beleidsnota en zijn voorstander van preventief beleid als het gaat om schuldhulpverlening, maar voor ons telt ook financiële dekking.  

Nazorg
Uit onderzoek is gebleken dat nazorg de sleutel is als het gaat om een duurzame manier om met deze problematiek om te gaan. Personen die in een traject van schuldhulpverlening gaan en daar succesvol uitkomen hebben een verhoogd risico om na afloop toch weer schulden op te bouwen. Nazorg is daarom belangrijk. In dit beleid vond ik nazorg slechts beperkt omschreven, daar moet echt nog een verbeterslag in komen. Nu staat slechts bij de doelen omschreven dat nazorg een nadrukkelijke plaats krijgt. Hoe gaat deze nazorg er uit zien? Is het slechts een telefoongesprek of wordt deze persoon echt actief benaderd na afloop van het traject? In welke tijdsperiode? AdempauzeMensen met schulden zouden een adempauze moeten kunnen krijgen om te voorkomen dat ze steeds verder in het rood komen te staan. De overheid, ook wij als gemeente, stapelen nu nog boete op boete als de rekeningen niet op tijd worden betaald. Met een pauze wordt voorkomen dat mensen die al te maken hebben met schuldenproblematiek nog dieper in de problemen raken. 

Bij veel overtredingen kan de boete van het op niet op tijd betalen oplopen tot wel drie keer het oorspronkelijke bedrag. De Nationale Ombudsman concludeerde eerder al dat stapeling van boetes mensen met schulden niet aanzet tot sneller betalen. Integendeel. (quote) ,,We zien bijvoorbeeld bij verkeersboetes dat mensen met financiële problemen nog veel grotere schulden opbouwen. Ze willen wel betalen, maar kunnen het niet, en krijgen tot overmaat van ramp dan ook nog eens boete op boete’’.

Boetes werken alleen voor mensen die niet willen betalen. Voor mensen die ze niet kúnnen betalen brengen ze slechts ‘ellende’. Het zou goed zijn als wij als gemeente verhogingen tijdelijk kunnen stoppen. Zodat problemen echt bij de kern kunnen worden aangepakt. Het tijdelijk stoppen van verhogingen, denk aan ons lokale incassobeleid, is een mogelijkheid voor gemeenten. Deze mogelijkheid zou wat ons betreft in het beleid mogen worden opgenomen. Voor een noodstopprocedure, waarbij boetes tijdelijk worden bevroren en niet verder oplopen, bestaat een wettelijke regeling, het zogeheten breed moratorium, maar daar wordt tot nu toe door gemeenten bijna geen gebruik van gemaakt. Uiteraard zou dat stoppen van die boeteopstapeling alleen mogelijk moeten zijn als de betreffende persoon ook een schuldhulptraject ingaat met de gemeente. 

Samengevat
We zijn erg content dat dit beleid voor ons ligt, want de schuldhulpproblematiek is hevig en complex. Ook in onze gemeente verdient dit daarom onze aandacht. We hebben wel onze kanttekeningen bij de hogere uitvoeringskosten en de invulling van nazorg gegeven, en we willen dat onderzocht wordt of wij als gemeente een adempauze kunnen invoeren voor mensen met schulden wanneer het gaat om (gemeentelijke) boetes. Wij hebben de wethouder en de ambtenaren veel succes gewenst met de uitvoering, maar vooral hopen we dat we veel mensen kunnen bereiken die in een situatie met schulden zitten. Voor hen, doen we dit.

Daniël van Schijndel 
gemeenteraadslid

Vragen? neem contact met ons op, klik hier