Eindhovense kunst in gevaar?

Met het kunstwerk aan het oude postkantoor bij het station is niet goed omgesprongen. Het blijkt vernietigd. Wij willen weten hoe de gemeente omgaat met andere kunstwerken en erfgoed. Vandaar dat CDA-raadsleden Christo Weijs en Niels Groot onderstaande raadsvragen hebben gesteld.

Raadsvragen ‘Eindhovense kunst in gevaar?’                                                                                                                          

Eindhoven, 11 juli 2020   

Geacht college,

We delen uw verontwaardiging over de vernietiging van het kunstwerk van Wally Elenbaas dat in het verleden de wand van het oude postkantoor op het Stationsplein sierde. Van de Bond Heemschut hebben wij alleen vernomen dat zij door de jaren heen regelmatig bij u om aandacht voor dit kunstwerk hebben gevraagd.

Daarnaast wordt er deze dagen aandacht wordt gevraagd voor de manier waarop de gemeente zelf met de kunst in het eigen stadhuis is omgegaan. Wij sluiten ons aan bij de vragen die daar al over zijn gesteld. Maar we missen daarin nog aandacht voor het grote bronzen plastiek dat aan de muur in de traphal beneden in de kelder van het stadhuis hing. Dat blijkt daar nu niet meer te zijn….

In veel gebouwen in Eindhoven is er kunst aangebracht/ingebouwd. Naast de kunst van voor de Tweede Wereldoorlog, zijn er ook kunstwerken uit periodes daarna. Allereerst is er de kunst uit de wederopbouwperiode. Ten tweede zijn er ook kunstwerken uit de jaren ‘60 en ‘70, die in het kader van de 1% regeling in gebouwen werden aangebracht. Vaak zijn de betreffende panden uit de naoorlogse perioden aan het eind van hun levensduur en komt sloop hiervoor in zicht. Soms worden daarbij de aanwezige kunstwerken herstemd, zoals bij het oude Van der Putt Lyceum. De daar aanwezige kunst heeft, zoals het nu lijkt, een herbestemming hebben gevonden. Maar anderzijds lijken de glas in lood ramen van de kapel van het gesloopte Neos-complex verloren gegaan te zijn.

Mede gezien wat er ook gebeurd is met het kunstwerk van Wally Elenbaas lijkt het dus niet vanzelfsprekend dat er zorgvuldig met dit type erfgoed, ingebouwde kunst, wordt omgegaan. Vaak zijn deze kunstwerken eigendom van alle Eindhovenaren, aangezien het merendeel van de betreffende panden in het bezit van de overheid is. Het CDA Eindhoven maakt zich dus ernstig zorgen over dit type erfgoed, zeker nu er meerdere bouwprojecten op stapel staan die de sloop van gebouwen met kunstwerken aan de buiten- en binnenkant betreffen. Voorbeelden zijn het bankgebouw op het Stadhuisplein/Wal en de zusterflat aan de Vestdijk.

Dit brengt het CDA Eindhoven tot de een reeks van verschillende type vragen: 

A. Met betrekking tot het oude postkantoor:

1. Klopt het dat de Bond Heemschut meerdere keren aandacht heeft gevraagd voor het herplaatsen van het kunstwerk van Wally Elenbaas?
2. Zo ja, wat heeft u met deze vragen gedaan?

B. Met betrekking tot het stadhuis:

1. Kunt u ons gerust stellen over de bestemming van het bronzen plastiek in de stadhuiskelder?

C. Met betrekking tot uw rol t.o.v. het beschermen van kunstwerken in de stad:

1. Hoe beoordeelt u uw eigen rol in het verleden bij het beschermen van de kunst uit de jaren van de wederopbouw en de jaren ‘60 en ‘70?

D. Wat betreft over de kennis over dit erfgoed en kunstpatrimonium in Eindhoven:

1. Heeft u een inventaris van vaste kunstwerken aan de buitenzijde en binnenzijde van gemeentelijke als ook van andere overheidsgebouwen in Eindhoven?
2. Heeft u een inventaris van alle ‘mobiele’ kunstwerken in gemeentelijke overheidsgebouwen?
3. Heeft u inventaris van vaste kunstwerken aan de buitenzijde en binnenzijde van niet- overheidsgebouwen in Eindhoven?
4. Heeft een u een up-to-date inventaris van kunstwerken in de openbare ruimte, zoals parken?
5. Als het antwoord nee is op één van de vier bovenstaande vragen (5, 6, 7, 8), bent u bereid dat aan te leggen? Zo nee, waarom niet?
6. Bent u bereid hierbij de hulp van de erfgoedverenigingen Van Abbe en stichting Wederopbouwerfgoed Eindhoven in te roepen?

E. Naast het inventariseren van kennis en kunst, gaat het om middelen tot bescherming voor toekomstige projecten:

1. Is het mogelijk om analoog aan de archeologieverplichting een verplichting op te nemen dat bij alle aanvragen voor sloopvergunningen voor gebouwen/complexen een toets moet worden opgenomen met een inventarisatie en waardering van mogelijk aanwezige vaste kunstwerken zowel in als buiten het betreffende object?
2. Bent u bereid na een positief oordeel van de waarde van deze kunstwerken door onafhankelijke experts, zoals de Eindhovense erfgoedstichtingen of andere instanties, de bescherming en/of herbestemming van de kunstwerken op te nemen in een plan van eisen voor de ontwikkelaar?
3. Heeft u reeds een protocol met betrekking tot de bescherming van kunstwerken tijdens een proces van herbestemming? U kunt denken aan eisen met betrekking tot een tijdelijke opslag totdat het geïncorporeerd wordt in een nieuw gebouw of totdat gebruik kan worden door een andere (Eindhovense) belangstellende partij of in een ander initiatief.
4. Zo nee, bent u bereid dat op te stellen?

F. Daarnaast zijn er de dringende kwesties zoals komende herontwikkelingen, waar mogelijk al reeds afspraken zijn gemaakt omtrent sloop en herbestemming:

1. Hoe gaat u borgen dat er niets mis gaat met de kunstwerken, zoals in het bovengenoemde bankgebouw en de zusterflat?

Wij kijken uit naar de beantwoording van onze vragen.

Namens het CDA Eindhoven,

Niels Groot, raadslid

Christo Weijs, raadslid

(bron foto: WikiMedia Commons)