Dienstbare en betrouwbare gemeente

1. De gemeente is ook buiten werktijd bereikbaar, zowel fysiek als digitaal

De gemeente moet makkelijk te bereiken zijn, op allerlei manieren. We verruimen daarom de openingstijden van het Inwonersplein. Ook moet het mogelijk zijn na 17.00 uur te bellen of te chatten met de gemeente. Wij vinden dat diensten van de gemeente zo veel zo veel mogelijk digitaal toegankelijk moeten zijn. We maken het daarom gemakkelijker om reisdocumenten, paspoorten, uittreksels digitaal aan te vragen. Post van en naar de gemeente moet ook digitaal kunnen worden verstuurd.

2. Betere communicatie met de inwoners

Volgens onze lokale ombudscommissie was er bij een deel van de klachten van burgers …sprake van wantrouwen en frustratie. Vaak betrof dit de manier waarop er met de burger was gecommuniceerd. Het ontbreken van begrip, omslachtige antwoorden op prangende vragen en een formele in plaats van persoonlijke stijl van reageren waren hier debet aan…”. Wij willen een gemeente die in prettige en begrijpelijke taal communiceert. We trainen medewerkers om vragen van inwoners praktisch op te lossen en hen maximaal te helpen. En we denken met de inwoner mee, ook als het geen verantwoordelijkheid van de gemeente is. De gemeente moet tevens helder communiceren. Dat betekent dat alle brieven en teksten van de gemeente makkelijk te lezen en te begrijpen zijn voor iedereen. 

3. Direct contact met behandelende ambtenaren

Niet alleen begrijpelijke taal is belangrijk. Ook moeten Eindhovenaren de gemeente goed kunnen bereiken, als er vragen of problemen zijn. Daarom moeten onder correspondentie vanuit de gemeente altijd contactgegevens van de behandelend ambtenaar worden opgenomen. Bij elke brief of bericht staat daarom een naam, telefoonnummer of emailadres van de ambtenaar die erover gaat.

4. Tijdige en directe invloed op gemeentelijk beleid

Wij vinden het belangrijk dat inwoners op tijd worden betrokken bij gemeentelijke ontwikkelingen. Participatie moet daarbij voor iedereen mogelijk zijn. Het is belangrijk dat de gemeente vooraf eerlijk en duidelijk is over hoe inwoners ergens bij worden betrokken. Beloof geen inspraak als je die niet wilt geven – en doe wat je tijdens het traject belooft. De gemeente moet daarbij terugkoppelen naar de inwoners wat zij met de inbreng gedaan heeft. Wij vinden het belangrijk dat inwoners niet alleen meepraten, maar ook beslissen over hun buurt. Daarom krijgt elke buurt een eigen budget waar inwoners over meebeslissen. Initiatieven vanuit de buurt ontvangen wij met een open houding en wij denken in kansen in plaats van problemen. Dit laat onverlet dat uiteindelijk de gemeente beslist.

5. Wantrouwen wordt vertrouwen

Voordat het dalende vertrouwen van mensen in overheden kan worden gerepareerd, moeten overheden eerst het wantrouwen in inwoners loslaten. De controledruk heeft in onze gemeente op alle gebieden - van sociale zekerheid tot de zorgsector -, bizarre proporties aangenomen. We beperken de doorgeschoten controledrang en brengen er een basishouding van vertrouwen voor in de plaats. We schrappen knellende regelgeving die zorgverleners en ondernemers frustreert en we geven ruimte om afwijkende keuzes te maken, ook wanneer dit extra geld of tijd kost. Wie per ongeluk een fout maakt, wordt niet meteen beboet. Onze basishouding is dat wij vertrouwen in elkaar hebben en uitgaan van goede bedoelingen. Bij bewust bewezen overtredingen wordt zwaarder gestraft.

6. Ambtenaren moeten de wijk in

Veel beleid wordt achter het bureau bedacht. Contact met inwoners gaat steeds vaker per mail of telefoon. Er zijn genoeg ambtenaren die uit de trein stappen en naar het stadhuis lopen, zonder nog nooit in de wijken te zijn geweest. Terwijl het leven van Eindhovenaren toch echt in de wijken plaatsvindt. We willen dat ambtenaren vaker in de wijk gaan werken, bijvoorbeeld in het buurthuis. En elke maand gaan ambtenaren met collega’s een wijk in om met bewoners te bespreken wat er verbeterd kan worden.   

7. Betere ondersteuning voor de gemeenteraad

Waar de uitvoerende macht beschikt over een ruim ambtenarenapparaat, moeten raadsleden het doen met een fractiemedewerker voor acht per week en de verordening op ambtelijke ondersteuning. Hierdoor is het soms lastig om het college voldoende en grondig te controleren. Daarom krijgt elke fractie meer uren ondersteuning van een fractiemedewerker. Dit komt de inhoudelijke en organisatorische ondersteuning aan de gemeenteraad ten goede.

8. Jaarlijks openbaar gesprek over macht en tegenmacht en omgangsnormen 

Wij stellen voor om de gemeenteraad en het college van B&W jaarlijks een gesprek te laten voeren over de cultuur in het stadhuis en het functioneren van de macht en tegenmacht. Een goede en gelijke informatievoorziening voor alle raadsleden is daarbij essentieel. De integriteit van het lokale bestuur staat hoog in het vaandel. De recent vastgestelde gedragscode voor de gemeenteraad en het college is daarbij het uitgangspunt. We evalueren deze afspraken elke vier jaar.

9. Lokale media versterken

Lokale media zijn essentieel voor de lokale samenleving. Zo is het voor de democratie noodzakelijk dat lokale media burgers informeren, dat lokale bestuurders scherp worden gehouden (ook wij) en dat die lokale media belangrijke maatschappelijke kwesties agenderen. Sterke lokale journalistiek is cruciaal voor een goed functionerende lokale democratie. Het wordt tijd om na 11 jaar weer met elkaar in gesprek te gaan over de opdracht van onze lokale stadsomroep en hoe wij Studio040 kunnen verstevigen en versterken. Wij staan voor een omroep die op onafhankelijke wijze bericht doet van relevant nieuws in de stad, verslag doet van evenementen in de stad én mensen in de stad verbindt rondom maatschappelijke thema’s en ontwikkelingen. 

10. Praktijktoets bij nieuw beleid

Sommige voorstellen die op papier kloppen, kunnen in de praktijk ongewenst blijken. Naast het versterken van de ombudsman moet de gemeenteraad structureel meer grip krijgen op de praktijkeffecten van zijn besluiten. Een praktijktoets bij nieuw beleid draagt hieraan bij. Een halfjaarlijks ‘Eindhovens gesprek’ brengt de uitvoering van nieuw beleid in kaart. In twee delen kunnen eerst inwoners en daarna ambtenaren en uitvoeringsorganisaties gevraagd en ongevraagd een praktijkspiegel voorhouden aan de gemeentelijke overheid.

Het geld dat de gemeente binnen krijgt, komt voornamelijk van belastingen van bedrijven en inwoners, door de gemeente zelf of via het Rijk geheven. Dit geld moet zorgvuldig worden uitgegeven ten behoeve van onze inwoners. Doel voor ons is om daarbij zoveel mogelijk brede welvaart voor alle Eindhovenaren te bereiken.

Uitgangspunten bij het financieel beleid voor de komende jaren zijn: 

- Er mag niet meer geld uitgegeven worden dan er binnenkomt bij de gemeente. Een sluitende begroting en voldoende weerstandsvermogen vormen het kader waarbinnen we blijven opereren. 

- We blijven werken conform de financiële spelregels die we in 2018 hebben afgesproken met de huidige coalitie.  

- De afgelopen jaren hebben we veel gevraagd van onze inwoners en bedrijven om de financiële problemen uit het verleden op te kunnen lossen. De komende periode willen we dat de woonlasten beperkt blijven, dus we willen geen verdere stijging van het OZB-tarief, buiten een inflatiecorrectie. Rioolrechten en afvalstoffenheffing blijven kostendekkend. 

- Als het financieel mogelijk is, moeten we als doel stellen om aan het einde van de komende coalitieperiode, binnen de G40 steden, bij de 10 steden in Nederland te horen met de laagste woonlasten.

- We kijken binnen de begroting vaak naar onze uitgaven, maar minder naar onze (strategische) inkomsten. Een overheid mag soms ook best een ondernemende, meer risicodragende overheid zijn. Dat kan namelijk ook inkomsten opleveren. We starten daarom een onderzoek naar hoe we, strategische doelen dienend voor de gemeente Eindhoven, met een meer actieve investeringshouding de structurele inkomsten van de gemeente kunnen verhogen. 

- De zorgkosten zijn de afgelopen jaren fors gestegen. Op de onderdelen Participatie en Inkomen, Jeugdwet en WMO zien we dat kosten soms moeilijk te voorspellen zijn. We gaan er de komende periode aan werken om de zorgkosten beter in beeld kunnen krijgen en meer gericht kunnen krijgen op preventie in plaats van op herstel. 

In dit verkiezingsprogramma hebben we verschillende nieuwe voorstellen gedaan die soms ook geld kosten. Hier is natuurlijk financiële dekking voor nodig. Niet alles zal (tegelijk) gerealiseerd kunnen worden. Op dit moment is nog niet precies duidelijk wat elk voorstel kost en hoe het totaalplaatje er uit ziet. Uiteindelijk gaan voorstellen niet door als er geen dekking voor is. Wij zien echter vier ‘grotere’ dekkingsbronnen voor de voorstellen uit dit verkiezingsprogramma:

1. De afgelopen jaren is er in het sociaal domein altijd een overschot geweest van meer dan 10 miljoen euro. Dat is geld, dat dus niet werd uitgegeven. Dat vinden we zonde en niet efficiënt. Die 10 miljoen willen we structureel gebruiken voor de preventieve ambities zoals eerder genoemd. Sport als grondrecht, het aanstellen van wijk-GGD’ers en een betere samenwerking tussen veiligheid en zorg, om een paar voorbeelden te noemen.

2. Er is een al bestaande structurele vrije begrotingsruimte (zie begroting 2022). Deze willen we in een nieuw coalitieakkoord inzetten voor ambities.

3. Er vindt een herverdeling van het gemeentefonds plaats. Eindhoven lijkt hier positief in naar voren te komen. Ook dit vormt een belangrijke dekkingsbron.  

4. Weerstandsvermogen dat boven de norm ligt.

Behalve dat de gemeente ervoor moeten zorgen dat alles in de stad goed op orde is, moet de eigen bedrijfsvoering natuurlijk ook in orde zijn. We zijn allereerst trots op onze organisatie omdat heel veel goed gaat. We streven naar een zo divers mogelijk ambtenarenkorps. Nadrukkelijk vragen we hierbij aandacht voor meer jonge ambtenaren. Aandachtspunt vinden wij de executiekracht van de ambtelijke organisatie: gewoon doen wat afgesproken is. Dit vergt niet alleen investeringen waar nodig, maar ook strakker management & sturing en een cultuuromslag. 

Ons ambtelijk apparaat moet dienstbaar zijn aan de stad en klaar staan voor onze burgers. Net als de bedrijven in onze regio willen we dat de medewerkers van de gemeente top presteren en klantvriendelijk zijn. 

Er is behoefte aan meer persoonlijk contact met de gemeente. Dat richt zich enerzijds op de toegankelijkheid en bereikbaarheid van de gemeente, bijvoorbeeld door spreekuren, het gesprek aangaan over onderwerpen en zichtbaar zijn in de wijken. Anderzijds richt het zich op het goed naar inwoners luisteren zodat zij zich gehoord voelen en zodat hun vragen beter beantwoord worden. 

Als we bewoners vragen om mee te denken of te doen, dan zorgen we altijd dat er na afloop een terugkoppeling plaatsvindt over wat er met de tips en adviezen is gedaan.

Meer mensen betekent niet automatisch minder werkdruk. Bij een groeiende stad kunnen uiteraard meer ambtenaren horen, maar het gaat ook om de kwaliteit omdat functies en rollen veranderen.

Daarom willen we:

- Naar aanleiding van de uitkomsten van het brede onderzoek naar de ambtelijke organisatie bekijken wat nodig is voor de ambtelijke organisatie. Hierbij kan sprake zijn van intensiveringen in kwantiteit of kwaliteit maar ook van bezuinigingen daar waar doelen niet worden gehaald of waar inefficiënt wordt gewerkt. 

- Relevante informatie moet open en transparant beschikbaar zijn. De gemeenteraad maar ook inwoners moeten snel de benodigde informatie kunnen krijgen. 

- De weg vinden bij de gemeente is soms erg moeilijk voor onze inwoners. Daarom willen we bij alle medewerkers duidelijk maken dat een burger niet bekend is met de onnavolgbare bureaucratische gangen van onze gemeente. De medewerkers moeten er daarom in getraind worden vragen van inwoners praktisch op te lossen en maximaal te helpen.

- Een warme maar zakelijke cultuur, waarbij het voor ambtenaren duidelijk is wat er van hen wordt verwacht en waarbij wordt gestuurd op output. Dus het gaat niet om het aantal vergaderingen of stukken papier, maar om effecten in de stad.

- Net als in het bedrijfsleven moet er een goede cyclus van functioneringsgesprekken zijn. Wij willen een Eindhovense plus. Mensen die goed presteren, worden beloond. En van mensen die niet of onvoldoende functioneren wordt sneller afscheid genomen.

- Goede dienstverlening staat op nummer 1: als een inwoner iets vraagt, dan krijgt die inwoner een helder en begrijpelijk antwoord. 

- Om inwoners beter te betrekken bij het beleid van de gemeente gebruiken onze ambtenaren vernieuwende manieren van samenwerking met de stad, door meer in de stad te werken, door online participatie, digitalisering en gamification.

- Om duidelijk met onze inwoners te communiceren, leren onze ambtenaren dat ze altijd de inwoners vroegtijdig informeren over te nemen besluiten, over de afwegingen bij beslissingen, over hoe een besluit tot stand komt. Op die manier begrijpen bewoners beter hoe een proces bij de gemeente werkt, waar zij invloed op hebben en wat er met hun input gedaan wordt.
- Er zijn verschillende voorbeelden waarbij eigen inwoners en bedrijven rechtszaken moesten aanspannen om hun gelijk te halen en dit uiteindelijk ook kregen. Als gemeente moeten we deze juridische procedures voorkomen, omdat het enorm veel tijd, energie en geld kost. Het is veel beter om te proberen om op andere manieren met onze inwoners en ondernemers tot een oplossing te komen. Dat kan door met elkaar in gesprek te gaan, een waarschuwing te geven en ons eigen beleid vaker tegen het praktijklicht te houden.

Eindhoven en de Brainportregio staan aan de vooravond van een enorme verandering en schaalsprong. Door de sterk groeiende economie verandert de stad en regio snel, zowel op ruimtelijk vlak (woningen, wegen, bedrijventerreinen) als op sociaal vlak (meer internationale samenstelling). We  zien dat er veel bestuurders in onze regio zijn. Dat is positief, maar het leidt ook tot de noodzaak van veel afstemmen, soms tot inefficiëntie en onvoldoende snelheid. We zien daarnaast dat gemeenten in de regio en de voorzieningen in die gemeenten onder druk staan. Daarom staan we open voor herindelingen en fusies van gemeenten van onderop. Eindhoven neemt daarin niet het initiatief, maar staat altijd open richting andere gemeenten.