Hart voor het centrum, hart voor de toekomst

Naar aanleiding van meerdere vragen die we hebben gekregen op het artikel “Centrum Geldrop loopt leeg” in het ED, delen we vooruitlopend op de commissievergadering graag alvast het hele verhaal.

In de commissievergadering van 22 oktober werd gesproken over de ontsluiting van de parkeerterreinen in het centrum van Geldrop. In de al lang lopende discussie draait het om de tegenstelling tussen enerzijds bereikbaarheid en toegankelijkheid van het centrum en anderzijds de belevingswaarde en verblijfskwaliteit van het centrum voor de bezoeker. Beide zijn immers nodig om het centrum toekomstperspectief te bieden, is de onderliggende gedachte in het gesprek. Verschillende varianten in ontsluiting passeren de revue, waarbij de oplossingen uitgaande van de bestaande infrastructuur allemaal suboptimaal zijn. De oplossingen met de hogere investeringslasten zouden de meest fundamentele verbetering kunnen bewerkstelligen. Maar zijn dergelijke hoge investeringen wel te onderbouwen? Alle partijen worstelen zichtbaar met dit dilemma, en dat is terecht. Het eigenlijke probleem is namelijk veel fundamenteler: heeft het centrum van Geldrop überhaupt een toekomst?

In deze notitie betogen wij dat het centrum van Geldrop zeker een toekomst heeft, maar dat er voor de langere termijn veel meer inzet nodig is dan de herinrichting van de openbare ruimte waar momenteel aan gewerkt wordt. Het is nodig om ons in de breedte te bezinnen op de belevingswaarde van ons centrum, op de positionering ervan in de regio, en op basis daarvan ook op de ruimtelijke invulling die daarvoor randvoorwaardelijk is. De conclusies uit deze bezinning zal ons vervolgens in staat stellen om de keuzes van vandaag beter te onderbouwen en te verantwoorden.

Winkelbestand in Geldrop loopt terug
De zorgen om het centrum komen niet uit de lucht vallen. De leegstand in het centrum neemt de laatste tijd sterk toe. Voor de speciaalzaken geldt veelal dat ze afhankelijk zijn van een betrokken eigenaar die vaak al lange tijd de zaak runt. Het pensioen van de eigenaar of het besluit de winkel te verhuizen betekent direct een verdere uitholling van het aanbod en een aderlating voor het centrum, want als een pand leegstaat wordt het niet als vanzelfsprekend weer opgevuld met een winkel die iets toevoegt, maar meestal met een (tijdelijke) winkel in het lagere segment. Niet alleen de kwantiteit, maar ook de kwaliteit staat hierdoor onder druk en de aantrekkingskracht van het centrum holt achteruit. Deze ontwikkelingen zijn overigens niet vreemd als gekeken wordt naar landelijke trends. Mensen kopen steeds meer online. Fysiek winkelen wordt steeds meer een uitje, een beleving. En als mensen dan kiezen voor een uitje is Eindhoven een geduchte concurrent. Binnen een half uur sta je vanuit Geldrop in een omgeving waar ons centrum qua winkelaanbod niet tegenop kan concurreren. Op de langere termijn lijkt het voor het centrum dan ook een aflopende zaak.

Perspectief voor het centrum vraagt om een bredere blik
Wat is het centrum van Geldrop in de toekomst nog? Langzamerhand zal het verworden tot iets vergelijkbaars aan een wijkwinkelcentrum, gedomineerd door supermarkten met daarbij een beperkt aantal dagwinkels en een groot aantal kapsalons. En hoewel het horecaplein een ontzettend goede plek is en veel mensen trekt, is dit op zichzelf niet voldoende om het tij te keren. Nu niets doen is hetzelfde als kiezen voor de verdere leegloop van het winkelcentrum en overgaan naar het reactief ombouwen van winkelpanden naar woningen. Of willen we proberen het tij te keren?

We kunnen het niet alleen van de ondernemers laten afhangen of er een toekomst gaat zijn voor het centrum van Geldrop, hiervoor is het probleem te omvangrijk. Het is tijd om ons te bezinnen op het toekomstperspectief van het dorpshart op een veel fundamentelere en integrale manier dan we tot nu toe hebben gedaan. Het centrum van Geldrop is verre van kansloos, maar dan moet het zichzelf wel opnieuw uitvinden, uitgaande van de realiteit van de huidige tijd. De draagkracht van het centrum kan niet uitsluitend meer bestaan uit het winkelbestand, maar moet uitgaan van andere vormen van het trekken van bezoekers. Vormen die aansluiten bij het hedendaagse consumentengedrag , gericht op beleving en het zoeken naar betekenisvolle en unieke ervaringen. Als we - even los van vraagstukken als haalbaarheid en betaalbaarheid - wegdromen over een mooie toekomst voor Geldrop op basis van deze wetenschap, hoe ziet deze er dan uit? Wat maakt Geldrop aantrekkelijk en uniek? Wat zou maken dat mensen in de toekomst graag voor een bezoekje naar Geldrop komen? We kunnen voor deze droom starten bij wat er nu is, bij de kwaliteiten die er nu al zijn. Want dat het centrum kwaliteiten heeft die de potentie hebben Geldrop op de kaart te zetten staat als een paal boven water.

Geldrop als dorpse oase van rust tegenover de drukte van de stad
Als schot voor de boeg. Geldrop heeft een fantastisch kasteel met een geweldige tuin. Op dit moment letterlijk een verborgen parel, verstopt achter muren en hekken. Het kasteel en de omgeving ervan kan een enorme aanjager zijn waar omheen Geldrop zichzelf opnieuw kan uitvinden. De beleving van de dorpse oase van rust tegenover de drukte van het stadse Eindhoven. Vlakbij het kasteel vinden we de geweldig imposante dorpskerk, een historische plaats van bezinning en verstilling. Geldrop heeft niet te vergeten daarbij ook nog het weverijmuseum, met de prachtige verhalen over vroeger.

Om tot een samenhangende beleving te komen rondom deze functies, moeten we denken voorbij de muren rondom het kasteel, over de barrière van de Mierloseweg heen. Moeten we durven kijken naar de potentie die ontstaat als er functies, gebouwen of straten zouden kunnen verdwijnen of juist verschijnen. Als partijen in het centrum op nieuwe manieren zouden kunnen gaan samenwerken. Als we meer ruimte bieden aan creativiteit en nieuwe vormen van ondernemerschap. Als we in samenwerking zoeken naar nieuwe verdienmodellen om de kansen die er liggen daadwerkelijk te kunnen verzilveren. Als we onze historie nog meer kunnen omzetten in daadwerkelijke beleving ervan in het centrumgebied. Als we daarin slagen, ontstaat er meteen perspectief op een aantrekkelijk vestigingsklimaat met toekomstperspectief voor winkeliers en horecaondernemers in ons centrum. Want straks sta je binnen een half uur vanuit Eindhoven in een omgeving die in alles uitnodigt om te onthaasten en te genieten.

Een richtinggevend plan voor een centrum dat toekomst heeft
De ingrediënten heeft Geldrop zeker. Het is zaak om te zoeken naar de samenhang tussen de dingen, letterlijk en figuurlijk barrières te slechten om tot een geheel te komen in ervaring en ruimtelijke samenhang. Groots durven dromen, uitgaande van de beleving die Geldrop zou kunnen bieden aan bezoekers. En op basis daarvan een gedurfd plan maken waarvan ons dorpshart sneller gaat kloppen. Een plan dat vraagt om een lange adem en veel inzet. Maar bovenal een plan dat richting en samenhang geeft aan de keuzes die we vandaag al moeten maken voor een dorpshart met toekomst.