Uniek puntensysteem voor uitgifte gemeentelijke pachtgronden

Niet de boeren die de hoogste prijs bieden, maar boeren die het meest duurzaam gewassen telen krijgen voortaan voorrang bij de verdeling van gemeentelijke pachtgronden in het Land van Cuijk. Wethouder Mark Janssen-van Gaal ontwikkelt hiervoor nieuw gemeentelijk beleid. Nog een waarschijnlijke wijziging: gronden worden niet langer voor één, maar voor meerdere jaren verpacht. Dat moet investeren in duurzame grondbewerking met natuurlijke bodemverrijkers stimuleren.

Puntenmodel

Land- en tuinbouworganisatie ZLTO en de milieuvereniging staan vierkant achter de nieuwe manier van gronduitgifte. Daarbij zal gewerkt worden met een puntenmodel waarbij de boer met de hoogste duurzaamheidsscore de jaarlijkse inschrijving voor maximaal twee percelen kan winnen.

,,Punten scoor je door te kiezen voor gewassen en teeltvormen die minder water, geen of weinig kunstmest en geen of weinig bestrijdingsmiddelen. Met bloemenmengsels op akkerranden die zorgen voor extra biodiversiteit kom je nog meer in de plus”, licht de wethouder toe hoe het zo groen mogelijk landbouw bedrijven voortaan een streepje voor krijgt.

Volgens Janssen-van Gaal loopt plattelandsgemeente Land van Cuijk voorop met het verduurzamen van de landbouw. De nieuwe afspraken moeten gelden voor de zogeheten geliberaliseerde pacht. Het betreft 335 hectare landbouwgrond die eigendom is van de gemeente en nu nog jaarlijks opnieuw verpacht wordt aan agrariërs. Die hebben grond nodig om gewassen als aardappelen, mais, bieten of bloembollen te telen.

Grassen voor koeien

,,Of bijvoorbeeld grassen voor de koeien”, aldus Janssen-van Gaal. ,,Alleen, daar verdien je niet zoveel geld mee, waardoor melkveeboeren minder hoog kunnen bieden. Omdat tot nu toe het hoogste bod leidend is voor het winnen van de inschrijving, krijg je automatisch dat op gemeentegronden relatief vaak minder duurzame teelt plaatsvindt.”

De wethouder hoopt al per 1 januari 2025 te kunnen beginnen met het nieuwe verdeelmodel. ,,We zijn nu aan het kijken welke criteria we kunnen gebruiken voor de puntentelling. In de loop van dit jaar kan de gemeenteraad zich over het plan buigen.”

‘Interessant idee’

Landbouweconoom Roel Jongeneel van de Wageningen Universiteit spreekt van een interessant idee. ,,Ik heb er nog niet eerder van gehoord, het lijkt me redelijk uniek. Zo'n gemeentelijke puntenscore bij de verdeling van pachtgronden past in de landelijke beweging om stikstofproblematiek en ammoniakreductie meer te gaan aanpakken vanuit de regio. Het is een mooie en effectieve strategie om als gemeente een integrale verduurzaming van de landbouw verder op weg te helpen.

Jongeneel, landbouwadviseur van Rijk en de EU, werkte recent mee aan een studie naar extensivering, ofwel het verlagen van het aantal dieren per hectare. ,,Dan gaat het productievermogen van de grond omlaag. Dat leidt tot inkomensverlies. Het idee om met gunstige pachtvoorwaarden te werken, kan helpen om een extensievere bedrijfsvoering financieel haalbaar te houden.”

ZLTO én milieuvereniging enthousiast

,,Door over meer jaren te verpachten, geef je de boer meer tijd om investeringen in duurzame landbouw terug te verdienen. Bij één jaar verpachten, zoals nu steeds gebeurde, loont dat niet”, licht voorzitter Rob Wientjes van boeren- en tuindersorganisatie ZLTO afdeling Land van Cuijk toe waarom hij enthousiast is voor langjarige contracten. Ook over het verpachten aan de meest duurzame boeren ziet hij als een goede ontwikkeling. ,,Dwingende regels voor biodiverser boeren werken niet stimulerend. Het bieden van voordeeltjes op bedrijfsvoering die bij het boerenbedrijf passen, helpt wel.” 

Geert Verstegen van Milieuvereniging Land van Cuijk spreekt net als Wientjes van een goed idee. ,,We staan politiek gezien voor stevige uitdagingen. Tot nog toe overheerste bij het sturen daarin puur het economische model, eindelijk kijken we nu ook verder dan alleen de centen. Dat is hard nodig voor nieuw beleid waarmee het algemeen belang gediend is.” Hij ziet nog een voordeel: ,,De gemeente heeft in de natuurvisie afgesproken majeure verbindingen te willen leggen tussen de natuurgebieden Maasheggen en de Peelkant. Omdat je biodiversere landbouw stimuleert, krijg je ook daarvoor meer handvatten.” 

(C) De Gelderlander 

(C) foto - Vroege Vogels