Betoog begrotingsbehandeling CDA Fractie
Voorzitter, de laatste maanden roep ik steeds: Het coronavirus en de coronacrisis bewijst dat alle clichés gewoon waar zijn.
Zo moeten we vandaag ook weer concluderen dat om vooruit te kijken met de voorliggende begroting, om vooruit te gaan het goed is om ook achteruit te kijken. Want het coronavirus heeft een ongelofelijk grote impact op de levens van de mensen in Valkenswaard, Dommelen en Borkel en Schaft. Dat gaat zelfs op voor onze eigen CDA-fractie, waar gelukkig Yolande vandaag weer terug is maar waar Francois nog in quarantaine zit. We zitten op een punt dat het coronavirus voor iedereen net iets tédichtbij komt. En ik wil mijn betoog daarom beginnen met iedereen in ons mooie Valkenswaard heel veel sterkte te wensen als je je omgeving iemand hebt die ziek is of als je wellicht je baan verloren bent of misschien nog erger een dierbare verloren bentaan het verschrikkelijke virus.
Een cliché dat vaak genoemd wordt in deze tijd en wat vast herkenbaar is, is dat we bezig zijn met een marathon, niet met een sprint. Maar waar een marathon een exacte afstand heeft van 42,195 kilometer, kennen we de finish, het breed beschikbare vaccin in dit geval, niet. En daarnaast zijn we redelijk onvoorbereid begonnen aan deze marathon waar een atleet normaal gesproken er vele uren van training op heeft zitten. Het CDA voelt zich verantwoordelijk om samen deze marathon uit te lopen. Om alleinwoners aangehaakt en in de race te houden. Om vrijwilligers gemotiveerd te houdendoor te blijven gaan. En om te werken aan ons uithoudingsvermogen in deze moeilijke tijden. We kijken in deze begroting voor het komende jaar, waar het CDA zogezegd de samenleving een extra bidon kan aanreiken.
Verschillende accenten dus, omdat deze begroting in de basis werkt aan het financiële uithoudingsvermogen van Valkenswaard. Het college kiest namelijk voor een sobere begroting, een keuze die er voor moet zorgen dat we de marathon ook kúnnen uitlopen met elkaar. Het CDA is verheugd dat de OZB niet harder hoeft te stijgen dan met de indexatie, in tegenstelling tot veel andere gemeenten. Ons spaarpotje voor onverwachte tegenvallers - het zogenaamde weerstandsvermogen, is en blijft, zo blijkt uit de begroting, voldoende om de mogelijke risico’s op te vangen. Het project Lage Heide staat zo’n 5 miljoen in de plus. En hoewel de Rijksoverheid met de verschillende circulaires de gemeente in de coronakosten ondersteunt (de diepe zakken van Wobke) is er nog ruimte voor een extra post in het spaarpotje - voor onverwachte coronategenvallers. Die zien we nog graag opgenomen middels een amendement met de fracties H&G en PvdA.
Maar, voorzitter. Het sociale kapitaal is voor het CDA minstens zo bepalend voor onze fitheid! In een brief van het college aan de raad van vorige week, over de motie die betrekking had op de subsidie van huiskamer ‘T Pumpke staat het volgende - EN IK QUOTE - “Zo overweegt u onder meer dat de inzet van verenigingen en stichtingen, zeker indien ingevuld door vrijwilligers, de nodige ondersteuning nodig heeft. Het gegeven dat vooral vrijwilligers die inzet plegen maakt de situatie van ’T pumpke niet tot een bijzondere. Integendeel.” Einde citaat. Voorzitter, wat - een – rijkdom!Valkenswaard is in staat om in de Champion’s League van de marathons mee te lopen.
Als voorbeeld gebruikt het CDA vandaag Borkel en Schaft. Daar wordt samengewerkt aan de grootste opgaven van het dorp. Dat is de motivatie waar we als CDA op doelen. Want wie krijgt er geen energie van de inzet om de school open te houden? Wie krijgt er geen energie van het doorzettingsvermogen op de woningbouw? De vrijwilligers houden ons hier letterlijk bij de les. Het CDA-idee voor een “Ommetje op de Malpie” is nu inmiddels zelfs al tot twee keer toe glansrijk vormgegeven door het Dorpsinitiatief Borkel en Schaft. Een van de eerdergenoemde bidons die het CDA hier graag nog wil aanreiken, is verlichting van het fietspad op de Maastrichterweg. Daar hebben we als CDA een amendement voor voorbereid. Expliciet opgenomen in het breed gedragen visiedocument “Kijk op de toekomst van Borkel & Schaft “ als één van de belangrijkste punten. Samen bouwen we zo verder aan de voorzieningen en de veiligheid, aan de conditie van Borkel van Schaft, en blijven we scouten naar jeugdig talent voor het dorp.
Complimenten voor de aanpak van het college daar, voorzitter. We moeten, gemeenteraad en college, er vooral voor zorgen dat we zaken mogelijk maken. Faciliteren en hordes wegnemen. De ruimte geven aan het maatschappelijk middenveld om recordtijden neer te zetten.
Dat gaat net zo goed op in het sociale domein, waar mensen die ondersteunen en verwijzen al zelf creatieve oplossingen hebben bedacht in coronatijd!
Maar we moeten nóg veel meer het gesprek aan gaan en nóg veel meer durvenloslaten. Nadat de gemeenteraad de motie over de subsidie van huiskamer ’t pumpkeaannam, is het college niet in gesprek gegaan. En ik vraag hier toch nog om een toezegging, om dat wel te doen. We zien bij het burgerinitiatief de Belleman wat voor mooie dingen er ontstaan als we als gemeente loslaten.
Geef mensen die het voorliggende veld, alle vrij toegankelijke ondersteuning zoals inloophuizen en vrijwilligersondersteuning, in Valkenswaard goed kennen de ruimte om vragers en mantelzorgers de weg te laten vinden, drempels te overbruggen en verbindingen te leggen in het zorgdomein. Een aanbod in het voorliggende veld is mooi, maar veel mensen ervaren drempels om er heen te gaan. De sociale kaart moet gaan leven, we moeten elkaar beter leren kennen. Want we hebben echt al heel veel mooie dingen in Valkenswaard. Maar we weten het nog steeds niet altijd. Ook de mantelzorgers niet. Aan het begin van de week kwam de problematiek van mantelzorgers weer in beeld bij het programma Kassa. Nederland kent 4,4 miljoen mantelzorgers waarvan er 750.000 overbelast zijn. We weten allemaal dat zij al veel langer bezig zijn aan een uitputtende marathon. Vorig jaar dienden we als CDA hierover al een motie in. Uit verschillende rapporten leren we dat er op diverse terreinen ook buiten het sociaal domein mogelijkheden zijn om mantelzorgers te ondersteunen. Ook in deze regio’s zijn verpleeghuizen bezig met een project voorliggend veld en zijn er diverse aanbieders - zoals Saar aan Huis en Quality Time - die mantelzorg-ondersteuning bieden.
We moeten als overheid zélf durven te vragen: Wat heb je nodig? Waar loop je in deze moeilijke tijd tegen aan? En denken vanuit: Wat kan wél? Hoe kunnen we samen stappen blijven zetten richting die finish? Kunnen we sociale contacten organiseren voor die meneer of mevrouw waar voor nu ook de ouderen-soos activiteiten wegvallen. Hoe houden we hem of haar aangehaakt? Wat het CDA betreft hangen we hier desnoods een groot spandoek neer: 250 euro subsidie voor iedereen die wat kan betekenen tegen de corona-vereenzaming. Deze marathon vraagt om creatieve oplossingen. Kampioen in regeltjes zijn we al. Niet nu vragen om verantwoording, maar juist bereikbaar en te vinden zijn, heel simpel met een naam en telefoonnummer. Het gesprek aan gaan.
Voor wat betreft de subsidieverlening roepen we daartoe op, in een motie samen met de PvdA en met H&G.
In de brief over de septembercirculaire stond de ambitie van Valkenswaard heel mooi omschreven als het overeind houden van het sociale weefsel van Valkenswaard. Wat het CDA betreft moeten we koste wat kost voorkomen dat we daar een blessure oplopen.
Iets totaal anders, maar wat veel van onze inwoners helpt om aan de mentale fitheid te werken is de prachtige natuur van Valkenswaard ingaan. In deze tijd zeker: Heel Holland wandelt. En we investeren dan ook fors in de vrijetijdseconomie en natuur in Valkenswaard-Zuid met het project Groote Heide Dommelland. Als CDA vinden we dat we daarbij soms Valkenswaard-Noord lijken te vergeten. In een prachtig wandelgebied verlanden het Rietven, het Peetersven en een icoon in Valkenswaard, hetGroote Meer. Het heidegebied wordt er overwoekerd. Ook hier liggen enorme kansen voor recreatie! De kinderburgemeester vertelde de gemeenteraad onlangs nog dat ze wandelen voor kinderen nadrukkelijker op de kaart wilde zetten. En de Technische Universiteit Eindhoven is hier in het kader van het project “gezonde, duurzame leefomgeving samen met andere partners zoals de provincie aan het kijken wat er mogelijk is in dit gebied. Zo kan er een multiplier, een vermenigvuldiging, ontstaan van gelden. Dan kunnen we echt werken aan compleet herstel van een prachtig stuk Valkenswaard! Als tussenstap vragen we in ons amendement om een plan van aanpak. We willen graag onderzocht hebben welke mogelijkheden er liggen Valkenswaard-Noord om het weer op de kaart te zetten en de beeldbepalende vennen die bij Valkenswaard horen in ere te herstellen.
Iets wat al onderzocht is, is het Groote Meer. Daar is de keuze gemaakt voor een sobere aanpak om financiële redenen. Maar het Groote Meer, zo’n herkenbaar en bepalend stukje Valkenswaard, verdient beter. Een gigantische horde op onze wegeerder dit jaar was de wolkbreuk en de wateroverlast die onze inwoners als gevolg daarvan hebben ondervonden. Uit de gesprekken die wij als CDA-fractie hebben gevoerd blijkt wel hoe groot de impact daarvan was. En een van de grootste problemen bevindt zich op de Eindhovenseweg, niet toevallig ook de weg waar het Groote Meer aan ligt. En met dat overschot aan water op de Eindhovenseweg en tekort aan water in het Groote Meer denkt het CDA een slimme, létterlijke verbinding, te kunnen maken. De Bosgroep heeft al eerder het Groote Meer als een stadsvijver, als waterberging voorgesteld. De mooiste Wadi van Nederland, voorzitter!
In een motie vragen we het college de oproep die de raad meermaals deed voor herstel van het Groote Meer in haar oude glorie opnieuw op te pakken, letterlijk verbinding te maken met de Eindhovenseweg en dit te financieren vanuit de rioleringsgelden.
De overige knelpunten, naast de Eindhovenseweg, zoals de Klappermanstraat en omgeving moeten versneld worden opgepakt. In een motie samen met de PvdA en H&G vragen we het college om aanpak van die gigantische horde en te kijken naar tijdelijke, creatieve oplossingen. Uit de goed bezochte bijeenkomst in september over de wolkbreuk blijkt gelukkig dat dit een horde is die we samen bereid zijn te nemen. Deze motie zorgt zo hopelijk voor wat extra puf.
Tot slot voorzitter, wil het CDA nog stilstaan bij de ondernemers in de gemeente Valkenswaard. Ondernemers die het in deze tijd zeker niet gemakkelijk hebben. Plots gediskwalificeerd werden van de marathon: Met sluitingen te maken kregen. Personeel wat met een snotneus thuis blijft. Daarbij wil ik onze boodschap van de begroting van de afgelopen twee jaren graag herhalen dat we als CDA ongelofelijk trots zijn op onze ondernemers in Valkenswaard, Dommelen en Borkel en Schaft. De manier waarop zij hier mee om gaan, elke keer opnieuw het tempo weer pakken is geweldig.
Voor de begroting wil ik even extra stil staan bij het winkelhart van Valkenswaard, waar in coronatijd jonge ondernemers ‘gewoon’ de nek uitsteken om te starten. Wat het CDA betreft nu al een medaille voor winkels als Rodi, Sereen, Kaaz, Nora en Speulgoed. Jonge ondernemers die in coronatijd echt wat in de strijd gooien! De hazen, de tempomakers, in de marathon! Er gebeurt wat in ons centrum, collega’s! Intertoys keert terug en de transformatie van winkels naar wonen begint op veel plekken vorm te krijgen.
Hoe kan het dan, dat we al Valkenswaard nog steeds bekend staan als kampioen leegstand? Voor de goede orde: de poedelprijs. Dat als er een artikel gepubliceerd wordt, we om negatieve redenen als Valkenswaard genoemd worden? Terwijl we juist meer dan ooit op de kaart staan! Het CDA denkt dat dit in grote mate te maken heeft met de Kerverij. Een plek waar we na gesprekken met de eigenaar nu al ruim anderhalf jaar wachten op een haalbaarheidsonderzoek. Het college is heel duidelijk geweest: Hier is geen plek meer voor winkelruimte en het college is zelfde bereid te werken met harde maatregelen zoals een uitsterfconstructie. Maar willen we serieus werken aan onze leegstandsopgave, vindt het CDA dat we daar veel meer snelheid moeten maken. Er zijn zo veel meer opties dan wachten! Het CDA vraagt in een motie om een toetsbaar actieplan Kerverij. Hoe kunnen we hier snelheid maken? En wat zijn onze mogelijkheden? Hoe komen we af van die laatste plaats en keren we terug naar de koploperspositie?
Maar niet alleen de gemeente heeft hier een verantwoordelijkheid in. Gisteren las ik een artikel voorzitter - over bol.com. Die zag haar omzet verdubbelen tijdens de coronacrisis. En het CDA wil daarom vandaag een oproep doen. Want wat zou het een fantastisch kerstgebaar zijn als we dit jaar de decemberinkopen lokaal doen. Het kán ook veilig bij de winkeliers in coronatijd! Lokale ondernemers investeren en sponsoren lokaal en zorgen voor veel werkgelegenheid. Zij zijn kei-hard nodig voor deze marathon. Dus als we met zijn alle geloven in de lokale economie, de leefbaarheid en saamhorigheid van Valkenswaard: Koop lokaal! Houd onze lokale ondernemers in de race.
Voorzitter, we zijn onvoorbereid begonnen aan een marathon zonder exact te weten waar de finish is. Wellicht komen we als gemeente uiteindelijk wat gehavend aan diefinish. Maar kijk eens wat we ondanks corona realiseren met elkaar op het gebied van recreatie, of in het sociaal domein, met de realisatie van de Westparallel volgend jaaren in ons centrum. Dankzij ons onverwoestbare sociaal weefsel, de kracht van Valkenswaard, lijken we met elkaar een record-tijd neer te gaan zetten. En dat zonder een enkele blessure. Voorzitter dank u wel.