Valkenswaard op Stoom - begrotingsbetoog 2020-2023

Raadvergadering Valkenswaard donderdag 7 november 2019,

Voorzitter,

Op  13  november  1873  vertrok de eerste trein vanuit Valkenswaard. We kregen een spoorlijntje in Zuid-Oost Brabant, natuurlijk nadat het westen van Nederland die al had. Die trein reed een keer per dag en deed er zo’n twee uur over van Valkenswaard naar Eindhoven. In 1930 reden er al 10 treinen elke dag op het lijntje. In 1973 maakte een speciale bloemencorso-trein ter ere van het 20-jarig bestaan als een van de laatste gebruik van het spoor in Valkenswaard. Van Valkenswaard naar Eindhoven was nu nog maar 36 minuten.

De trein in Valkenswaard, voorzitter, is in het kort steeds efficiënter en ook sneller gaan rijden. En hoewel het spoor in Valkenswaard nu niet meer te vinden is, heeft dit college en deze coalitie die lijn voortgezet. Als een soort intercity realiseerden we alleen recent al in sneltreinvaart veel van onze doelen en ambities:   

• Zo blijven we opleveren en bouwen! Een maand geleden vierde jongeren en jonge gezinnen het hoogste punt nog op het Biestven en samen met het Dorpsinitiatief zoeken we door naar locaties voor woningbouw in Borkel en Schaft.

• Het glasvezelnetwerk in het buitengebied van Valkenswaard, waarbij de benodigde 50% deelname ruimschoots is gehaald.

• Na kennissessies staat oplevering van het fantastische burgerinitiatief Belleman ons volgend jaar te wachten. Hier voegen we nog graag, op advies van WeDommelen, middels een motie een watertappunt aan toe.

• We sloten ons aan bij de energie coöperatie op de Schaapsloop als partner in crime als het gaat over energieneutraal ondernemen.

• Na sessies waarin de ontmoetingskerk uitpuilde van inwoners, mantelzorgers, organisaties en andere betrokkenen bij de zorg stelden we de transformatie van het sociale domein vast.

• En tot slot voorzitter beginnen we eindelijk met de aanleg van de Westparallel, de N69, waarbij we met Dommelen-Zuid de gevolgen inventariseren.

  Als CDA kiezen er bewust voor deze themaatjes te benoemen. We zijn trots op de inspanningen die onze inwoners, vrijwilligers, mantelzorgers, ondernemers en organisaties hierbij hebben geleverd. Sterker nog, die kracht van Valkenswaard voorzitter, dat zijn de broodnodige kolen voor onze locomotief. Onze trein loopt bij de gratie van de kracht van Valkenswaard. En daar zijn we ons als CDA terdege van bewust.

  En toch - ons spaarpotje voor onverwachte tegenvallers - het zogenaamde weerstandsvermogen, is en blijft, zo blijkt uit de begroting, ruimschoots voldoende om de mogelijke risico’s op te vangen. Het project Lage Heide staat zo’n 5 miljoen in de plus. En wat te denken van de zéér positieve Septembercirculaire met daarin structurele middelen. In een bijeenkomst leerde we als CDA dat we hier de vele uren, de economische waarde van onze vrijwilligers – het gigantische sociale kapitaal in Valkenswaard - aan moeten toevoegen.
  Zeker dan, voorzitter, en u voelt hem aankomen, gaat het stiekem best wel goed met Valkenswaard. Hier staat absoluut géén Fyra op het spoor.

  Als CDA vinden we dat we dat sociale kapitaal, de kolen van onze locomotief, die inwoners, vrijwilligers, mantelzorgers, ondernemers en organisaties van Valkenswaard optimaal moeten faciliteren. Alleen zo kom je tot die prachtige resultaten die ik eerder al aanhaalde.

  Daar staan we niet alleen. Even een zijspoor. Ik ben ontzettend trots op mijn collega mevrouw Valkhof. Haar CDA motie wordt vandaag raadsbreed ingediend. We zien allemaal dat mantelzorgers aan het worstelen zijn. 42 procent van onze Valkenswaardse mantelzorgers is overbelast en uit rapporten blijkt dat het aantal mantelzorgers in de toekomst alleen maar af zal nemen. Dat zijn harde feiten, laat die 42 procent overbelasting even op je inwerken. We moeten wat doen.
  Hoe dan ook mantelzorgers ondersteunen en als gemeente de regie pakken. Er gebeurt al zo veel en we weten het lang niet altijd van elkaar. We kennen elkaar nog te weinig. Het CDA roept daarom op om samen met vrijwilligers en professionals te kijken wat we daarin kunnen opplussen om onze mantelzorgers nog beter te ondersteunen en ontlasten.

  We zien ook MKB-ondernemers in onze Valkenswaardse winkels, de retail, worstelen. Een brief dat je pensioen, jouw pand, je eigendom over een aantal jaar geen winkelbestemming meer heeft. Het zijn harde en moeilijke keuzes die we als gemeente maken, maar het CDA begrijpt en onderschrijft dat ze in deze onhoudbare situatie nodig zijn. In het kernwinkelgebied zie je iconen als Priem, Intertoys en de Wereldwinkel verdwijnen. Verschrikkelijk. Als CDA blijven we strijden voor ons kloppende winkelhart en haar winkeliers. Middels een motie roepen we op een tandje bij te zetten, de dienstregeling aan te passen. Het CDA blijft op zoek naar kansen voor verdienmodellen van de MKB-er in het centrum. Sluit daarom een Green Deal om huren omlaag te krijgen, trek nieuw elán aan in de segmenten waar het nog mag en koop desnoods met deze rente zélf de om-te-zetten panden.

  Voorzitter, terug naar het hoofdspoor. Bij veel dossiers lagen er bladeren op dit spoor, was er een kapotte bovenleiding, een bevroren wissel - onvoorziene omstandigheden, waardoor onze sprinter nog steeds niet op een van de gewenste tussenstations staat. Onze inwoners wachten geduldig op het station, maar we moeten zorgen dat ze niet hun eigen weg gaan. We mogen de motivatie en het cruciale draagvlak niet verliezen.

• Inwoners vragen ons als CDA namelijk: Waarom duren het Bestemmingsplan Buitengebied en een veilig fietspad op de malpie zo lang?

• Vrijwilligers vragen het CDA: Kunnen we nu eindelijk vooruit met de Dennenberg?

• Ondernemers vragen naar het arbeidsmigrantenbeleid

• Verenigingen naar het subsidiebeleid, en

• Mantelzorgers, met de onder druk staande verpleeghuizen, hunkeren naar oplossingen en kunnen geen jaar meer wachten op het onderzoek wonen en zorg.
  Daarom roepen we in een amendement, samen met H&G en de PvdA, op om bepaalde dossiers in 2020 voor te leggen aan deze raad.
  We denderen door, voorzitter, in de richting van onze ambities, onze Toekomstvisie uit 2011, onze eindbestemming. De wereld om ons heen is intussen sindsdien wel sterk veranderd. Je kunt je afvragen of de inwoners van Valkenswaard nog wel deze richting op willen? Is dáár dan nog wel dat cruciale draagvlak voor, houden we ze aan boord? Of wensen onze passagiers tussentijds uit te stappen? Met hetzelfde amendement wil het CDA iedereen aan boord houden. Ga volgend jaar al kijken naar de update van onze Toekomstvisie 2030. Zodat onze eindbestemming weer helder is, want dan organiseer je draagvlak en dan stappen mensen pas aan boord.

  Dat draagvlak voorzitter, is tegenwoordig niet meer vanzelfsprekend. Draagvlak voor voorstellen krijg je alleen als je helder kunt uitleggen waaróm we hier bepaalde besluiten nemen. En het CDA kan dat niet bij het besluit om de toeristenbelasting te herinvoeren na twee jaar. Hoe leg je dit “jojo-effect” en een grote administratieve lastendruk bij MKB-ers uit? Zij houden ons, in het kader van ónze pijler, Leisure en Pleasure, terecht een spiegel voor.

  Daarom dienen we samen met VL en H&G een amendement in om de toeristenbelasting, nog steeds onderscheidend in de regio, afgeschaft te houden. Voor het CDA geldt: Bij een betrouwbare overheid past, nee hoort, consistent beleid.

  
  En ondanks dat we dat als CDA uitdragen weten we dat onze inwoners de in-hun-ogen bureaucratische gemeente niet meer zelf op zoeken. Tijden zijn veranderd. Het is ieder voor zich geworden, en de staat voor ons allen. Maar daarop kun je géén samenleving of een gemeenschap bouwen. Een tweedeling, polarisatie en groeiend individualisme is daarmee aan de orde van de dag. Liever de rechtszaal dan een bekske koffie in de kammer. Maar als het bij de buurman regent, druppelt het in je eigen huis. Daar willen we als CDA wat in betekenen. Verjuridisering van de samenleving gaat hand in hand met werken vanuit de papieren werkelijkheid van bestuurders. We moeten als overheid in dienst staan van onze gemeenschapszin. Het CDA stelt daarom voor in een motie, samen met VL en Vitaal, een ontmoetingsweek te organiseren, om buurtactiviteiten te stimuleren en een prijs voor sociale cohesie uit te reiken.

  We leven in een land waar we blijkbaar een aso-wet nodig hebben, maar ook in een land waar men vaak de eigen buurman- of vrouw niet eens kent en niet meer opzoekt.

  Voorzitter, we moeten ons tot slot beseffen dat het Valkenswaardse lijntje een tijd niet gebruikt is. Dat Valkenswaard, Dommelen en Borkel en Schaft niet vooruit konden, dat we stil stonden. Het was de Tweede Wereldoorlog. We vieren dit jaar 75 jaar vrijheid in Valkenswaard. Het lijkt vanzelfsprekend, maar is het zeker niet. Pas als je het niet meer hebt, besef je wat je mist. Het grootste cadeau dat we hebben gekregen van veteranen als Tom Twite, een van drie laatste Britse Valkenswaard-veteranen die nog in leven is en ook dit jaar in Valkenswaard was om de vrijheid met ons te vieren. De veteranenvereniging riep gemeenten op Nederland in een bedankje voor dat cadeau te realiseren, een Witte Anjer Perkje. Daarvoor heeft het CDA dan ook een amendement voorbereid. We vinden het als CDA, vandaag en in dit jaar, nu ook niet het moment om het onderhoud op de begraafplaatsen te verlagen. Zeker nu de financiële urgentie enigszins is verdwenen en het contract nog tot 2022 opgezegd kan worden.

  Voorzitter, veiligheid is wel een voorwaarde voor vrijheid. We hebben allemaal uw oproep gezien dat ons eigen Valkenswaardse politiebureau wellicht nog maar 3 dagen bemand is vanwege prioritering. Gisteren keek ik op de website van het Eindhovens Dagblad en naast elkaar stonden de nieuwsartikelen over een tweede schietpartij op een advocaat, een schietpartij in Helmond en een brute woningoverval in de straat waarin ik zelf geboren en getogen ben en mijn ouders nog steeds wonen. Die voorwaarde staat onder druk, helaas ook in Valkenswaard. Het komt veel te dichtbij. Het CDA vindt het daarom essentieel om te blijven investeren in onze veiligheid. Wetenschappelijk onderzoek toonde recent aan dat verlichting zorgt voor verkeersveiligheid, het CDA wil de lichten aan op de Maastrichterweg en heeft daar een motie voor. Samen met H&G, VL en de PvdA gaan we voor camerabeveiliging op de Schaapsloop in 2020 en als CDA vragen we in een motie om toch ook weer de oversteek Ooistraat verder te beveiligen. 

  Het CDA realiseert zich dat om te kunnen investeren in veiligheid we ook middelen nodig zullen hebben. We zoeken het met de motie WOZ-systematiek, maar op grotere schaal zijn we ook bereid te snijden in eigen CDA-voorstellen en keuzes zoals het fietspad op de Malpie.

  Voorzitter, we realiseren ons dat het een hele berg moties en amendementen is. Maar tegelijkertijd realiseren we ons ook dat we geen onuitputtelijke bron vrijwilligers, verenigingen, ondernemers en mantelzorgers – onze broodnodige kolen -  hebben. Het zijn vaak kleine dingen die we als CDA voorstellen om samen met hen deze begroting en deze mooie gemeente nóg mooier te maken. Het gaat om hen. De titel van deze begroting is “Valkenswaard op koers”. En het CDA wil dat niet amenderen, dan zouden het echt te veel amendementen worden, maar als we blijven investeren in die kracht van Valkenswaard, in onze kolen voor de locomotief, kunnen we er zeker samen “Valkenswaard op stoom” van maken.

  Dankuwel voor uw aandacht, Davey Gerlings, Fractievoorzitter CDA Valkenswaard