CDA bij de Algemene Beschouwingen

Hieronder de inbreng die fractievoorzitter Dennis Heijnen tijdens de Algemene Beschouwingen gesproken heeft.

Als er geen goede leiding is, loopt het slecht af met het land. Maar als veel mensen goede raad geven, is er redding.

Voorzitter, wijsheden uit het verleden kunnen richting geven aan de toekomst. Wijsheden over bestuur, wijsheden over hoe we omgaan met ons land en onze provincie. Kern van deze spreuk is het hebben van een goede leiding. En voorzitter, wij vinden dat het daar in deze begroting aan ontbreekt. Dit is de coalitie van ‘het komt eraan’, maar eerst nog even een onderzoek, eerst nog even een beleidsplan maken, eerst nog even in gesprek, en nog een gesprek, maar dan, dan ‘komt het eraan’.

En dat is zorgelijk voorzitter, want problemen in onze provincie kunnen niet langer wachten. Het meest nijpende probleem is het steeds verder oplopende tekort aan betaalbare woningen. Jongeren kunnen niet op zichzelf gaan wonen of moeten verplicht verhuizen naar een dorp of stad waar ze niet willen wonen. Ouderen kunnen niet doorstromen. Stellen die zijn gaan scheiden wonen nog maanden bij elkaar, in omstandigheden waar ook kinderen onder lijden. Dat is niet de samenleving die ik wil. Ik wil een samenleving waar we ‘zij-aan-zij’ staan, omkijken naar elkaar en kansen bieden. Een eigen huis waar je je veilig en thuis voelt, is daarvoor een cruciale eerste levensbehoefte.

Nu al blijkt uit prognoses dat op termijn een nog groter behoefte is aan woningen dan eerder gedacht. De gedeputeerde geeft aan ruimte te zien. Alleen, zo zegt hij, moeten gemeenten de behoefte aan extra woningen aantonen, terwijl gemeenten geen idee hebben wat ze nog meer moeten doen om de noodzaak aan te tonen.

Het sprookje van grootschalig extra woningbouw wordt zo keer op keer aan gemeente voorgehouden. De verantwoordelijk gedeputeerde is als een vorst die woont in een prachtige ivoren hoge toren en er pas uit mag als meer woningen zijn gebouwd. Iedere keer als de jonge gemeenteprinsen hem proberen te redden door locaties aan te dragen en te voorzien van wijze raad, stuurt hij ze weg. Ga nog een keer rekenen, zijn er geen alternatieven, doe nog maar een onderzoek, de nieuwe woningen ‘komen er dan aan’, roept hij steeds. Het lijkt wel of deze vorst niet gered wil worden uit zijn ivoren toren.

Nu serieus: ik vraag de gedeputeerde: wat is zijn concrete aanvalsplan, wat zijn de extra maatregelen die hij neemt om de woningbouw echt te versnellen?

En voorzitter, gevolg van het feit dat er veel te weinig gebouwd wordt in stad en platteland is dat de leefbaarheid in de laatstgenoemde onder druk staat. Er is een instelling die zich daarvoor inzet en die onze steun verdient: Dorpswerk Noord-Holland. Dorpswerk ontvangt al subsidie van onze provincie, maar dorpswerk heeft grote ambities. Vooral op het gebied van duurzaamheid en de omgevingsverordening. Zo wil dorpswerk adviseren over verduurzaming van dorpshuizen en dorpsraden in hun kracht zetten bij hun rol in de omgevingsverordening. Dit past helemaal in de filosofie van ‘lokaal wat kan, regionaal wat moet’. Deze ambitie kunnen alleen worden uitgevoerd met extra geld en daarom heb ik een motie die ik indien samen met de ChristenUnie waarvan het dictum luidt:

-                     De provinciale begroting voor 2020 bij te stellen en het dorpswerk voor 2020 en volgende jaren te ondersteunen met een bedrag van € 120.000 per jaar.

-                     Ruimhartig te blijven ondersteunen zodat Dorpswerk Noord-Holland de ondersteuning kan blijven geven aan hen die zich verantwoordelijk weten voor de leefbaarheid in deze mooie provincie.

-                     De extra uitgaven van € 60.000 per jaar te vinden binnen de begroting Cultuur & Erfgoed waaruit Dorpswerk Noord-Holland nu reeds zijn subsidie uit ontvangt.

Voorzitter, het ontbreekt ook aan leiding in het mobiliteitsbeleid van dit college. Een ding is zeker, het wordt aardig overhoopgehaald. Minder asfalt, meer OV en fiets. En een leefbaarheidsfonds. Maar wat gaat nu echt gebeuren met de A8/A9 verbinding? Een onderzoek, een beleidsplan, een gesprek, en nog een gesprek, maar dan, dan ‘komt het eraan’. Zorgelijk voorzitter, want de echte oplossing voor de gezondheid van de inwoners van Krommenie en Assendelft is niet het uitdelen van mondkapjes door middel van een leefbaarheidsplan, maar een structurele oplossing voor al het verkeer dat tussen hun dorpen rijdt. Daarvoor blijft de verbinding A8/A9 noodzakelijk.

Hetzelfde geldt voor de duinpolderwegverbindingen. Dit is zo’n gebied dat staat te trappelen om de eerder genoemde vorst te helpen met zijn woningbouwopgave. Maar de gedeputeerde mobiliteit - met welk sprookjesfiguur moet ik die vergelijken? - heeft veel minder geld. Om woningen te bouwen moet je er wel naar toe kunnen rijden, met fiets, auto of bus. Het is allemaal hoogst onzeker wat nu wel wordt aangelegd, nu de provincie Noord-Holland in de clinch ligt met de provincie Zuid-Holland over de financiering van het geheel. Graag een toelichting van de gedeputeerde.

Voorzitter, ik ben halverwege, het is tijd voor een compliment. Want er is ook een thema waar ik wél leiding zie bij dit college en de coalitiepartijen. Er wordt niet afgeweken van de bestendige lijn dat zodra het circuit Zandvoort de F1 heeft binnengehaald de provincie ondersteuning zal bieden. Er wordt maximaal meegewerkt aan spoedige vergunningverlening, zelf zo maximaal dat toen na de vergunningenstop weer vergunningen werden afgegeven het circuit deze zowat als eerste kreeg. Ook draagt de provincie 2,3 miljoen bij aan de bereikbaarheid van het circuit per spoor. En ik weet dat sommige partijen in deze Staten niet echt zitten te wachten op de racewedstrijd. Maar het gaat komen. Laten we met elkaar kijken hoe we hier een feest van kunnen maken. Op z’n Nederlands. Met de fiets of trein naar het circuit. Lunch mee in een circulair broodtrommeltje en genieten van een groot Nederlands sportman.

Voorzitter, de landbouw, daar is al veel over gezegd in het vorige debat. De sector staat onder druk en voelt zich vooral heel erg slecht begrepen. En ik deel die zorg, hoeveel van ons weten nog hoe het werkt op het boerenbedrijf? Helaas veel te weinig. Terwijl we daar ons voedsel vandaan halen, of je nu vlees eet, vegetariër of veganist bent, je hebt de boer nodig. En het doet pijn dat deze sector ons keer op keer genoodzaakt voelt om ons hier in Haarlem op te zoeken omdat ze zich niet gehoord voelt. Petities worden aangenomen en er wordt geglimlacht. Maar wat wil dit college van GS met de Noord-Hollandse boeren?

Er is één ding dat ik niet wil, en dat is de boeren in deze lastige tijd, extra hard aanpakken. Want hoe de uitwerking van de stikstofproblematiek ook wordt, ook boeren zullen er naar verwachting hun steentje aan moeten bijdragen. De verhoging van het eigen risico op de faunaschade van 5% naar 20% vanaf 2020 is volstrekt onterecht en ongepast. De argumentatie dat een boer een extra ‘prikkel’ nodig heeft om ganzen te verjagen klopt niet, alsof een boer er lol aan heeft om zijn gewassen te laten aanvreten. Daarbij komt dat boeren niet meer kunnen doen dan dat ze nu al doen. Daarnaast is met de sector afgesproken dat dat de tegemoetkoming van de schade op het niveau van 95% blijft totdat het schade niveau 2005 is gehaald. Boeren en provincie werken daar samen aan, en nu zegt de provincie die afspraak eenzijdig op.

Voorzitter, samen met de ChristenUnie doe ik een dringend beroep op dit college van GS. Zie het maar als twee raadgevers in de nieuwe politieke verhoudingen. Haal die 20% nu van tafel en denk met ons na over het stapsgewijs uitvoeren van de verhoging van het eigen risico, van vijf naar tien en vijftien procent. Gebruik het komende jaar om in overleg met de agrarische sector gebiedsgerichte maatregelen uit te werken. Als boeren en provincie dan samen het schadeniveau van 2005 hebben bereikt, kan het eigen risico worden verhoogd naar 20%. Graag een reactie.

Voorzitter. Dit college heeft een forse ambitie op de aanleg van nieuwe Natuur Netwerk Nederland-gebieden. Het CDA plaatst vraagtekens bij de haalbaarheid van deze ambitie, maar heeft ook een andere zorg. Extra natuur moet ook worden onderhouden. Nu al bereiken ons signalen van wethouders en natuurbeheerorganisaties die melden dat ze onvoldoende middelen hebben voor adequaat natuurbeheer. Wordt dit niet alleen maar erger in de toekomst? Voorzitter ik heb daarom een motie waarvan het dictum luidt:

Verzoekt het College van GS om een onderzoek in te stellen naar de kosten van het beheren van het NNN op langere termijn voor de provincie Noord-Holland.

Tot slot voorzitter, een belangrijk punt voor mijn partij, het behoud van werk en economische kracht van onze provincie. De blijvende inzet voor de economie onder dit college is te prijzen. Het programma ‘De Kop Werkt!’ biedt veel kansen voor de regionale ontwikkeling, onder andere vormgegeven door Den Helder als marinestad. Ik weet dat meerdere locaties in de race zijn voor de bouw van nieuwe onderzeeërs, waaronder Den Helder. Kan de gedeputeerde toelichten welke ondersteuning de provincie biedt om deze grote opdracht met veel banen voor de regio binnen te halen?

Ook vraag ik naar de rol van de provincie bij het binnenhalen van Datacenters, zoals ook staat omschreven in het coalitieakkoord. In juli dit jaar namen de gemeenten Amsterdam en Haarlemmermeer het voorbereidingsbesluit om de bouw van datacenters in hun gemeenten tijdelijk stop te zetten. Wat is de inzet van de provincie in deze belangrijke economische ontwikkeling?

Voorzitter, ik rond af. Als er geen goede leiding is, loopt het slecht af met het land. Maar als veel mensen goede raad geven, is er redding. Met deze spreuk, in combinatie met wat vorsten en prinsen, wens ik het college veel wijsheid toe. Luister naar uw raadgevers, in de provincie en in deze Staten, want af en toe is het zo gek nog niet wat ze zeggen.