Spreektekst Willemien Koning stikstofdebat juli 2022

Spreektekst van Statenlid Willemien Koning bij het door CDA, CU en SP aangevraagde stikstofdebat:

Door het aangekondigde stikstofbeleid is veel, heel veel onrust ontstaan in de samenleving en bovenal de agrarische sector. Het is belangrijk om daar nu met elkaar over te spreken. Wij willen alle boeren die vandaag naar het provinciehuis zijn gekomen van harte welkom heten, goed dat jullie er zijn.

Op vrijdag 10 juni bracht de minister het stikstofbeleid naar buiten inclusief een kleurenkaartje met stikstofreductiegetallen, 95%, 70%, 47% en 12%. Wij hebben gelukkig al de toezegging van onze gedeputeerde dat zij de kaart voor Noord-Holland gaat checken op juistheid omdat er veel fouten in staan waaronder de intekening van Texel en Wieringen. Dank daarvoor. Maar toch blijft dat kaartje boven de markt hangen. Dit kaartje is ingeslagen als een bom en de effecten zijn groot. Ik sprak een jonge boerin die twee maanden geleden haar baan had opgezegd om het bedrijf van haar ouders over te nemen. Na de presentatie van het kaartje liet de bank haar weten dat de financiering niet door gaat. De bedrijfsovername gaat niet door. De bank financiert niet meer, terwijl zij natuurinclusief werkt. Begrijpt u wat voor ernstige en ontwrichtende  gevolgen dit kaartje en dit beleid nu al heeft op de agrarische sector en jonge boeren en boerinnen?

Dit kaartje en de onderliggende Kritische Depositie Waarden zijn als een bom die het hele platteland ontwricht. En dat terwijl de gebiedsprocessen in de provincies, waaronder ook Noord-Holland, al in gang waren gezet. Agrariërs zaten al om tafel met de provincie. Er wordt al gewerkt aan versterken van de natuur en transitie in goed overleg. Diverse provincies hebben inmiddels bij het Rijk aangegeven het stikstofbeleid zoals gepresenteerd op 10 juni niet uitvoerbaar is en dat zij het ook niet gaan uitvoeren. Ik noem Limburg, Zeeland, Overijssel en Drenthe. Wij willen dat Noord-Holland zich daarbij aansluit.  Laat duidelijk zijn dat CDA wel voorstander is van versterken van de Natuur, maar niet op deze wijze. Dit kan echt niet. Het kaartje en de onderliggende KDW’s moeten van tafel. Waarom?  

Omdat de Kritische Depositie Waarden in Nederland onredelijk streng en onrechtvaardig zijn. De KDW zijn een ondergrens waarbij door de wetenschap gesteld wordt dat bij die grens elk risico op een negatieve impact van stikstofemissie op de natuur uitgesloten zou zijn. Het is  in veel gevallen echter zo dat ook bij veel hogere stikstofnormen de natuurgebieden nog prima beschermd worden. IN Nederland zijn we zelfs voor de mensen niet zo streng dat we in ons beleid elk risico op gezondheidsschade of een ongeval uitsluiten. Als we elk risico op gezondheidsschade zouden willen uitsluiten kan een mens niet meer deelnemen aan het verkeer, niet meer roken, drinken, sporten, werken, etc. en dan nog kunnen we gezondheidsschade niet uitsluiten. Ik hoop dat u de onredelijkheid van de KDW’s gaat inzien. Een andere reden is dat de KDW’s alleen sturen op stikstof en daarmee ook niet waarborgen dat de Natuur herstelt of beschermd wordt omdat dat afhankelijk is van veel meer factoren.  Daar komt bij dat EU niet verplicht om KDW’s te formuleren maar wel om de natuur in stand te houden.

Vorige week heeft de Tweede Kamer moties aangenomen om het beleid bij te stellen en realistischer te maken en daar zijn wij blij mee, maar het is niet voldoende. De gevolgen van dit beleid voor het platteland, voor de agrarische sector en alle bedrijven daaromheen zijn te verstrekkend. Het treft  niet alleen de boeren maar ook de toeleverende en verwerkende bedrijven. De vitaliteit van het platteland verdwijnt. En daar komt bij dat er steeds wordt gesproken over toekomstperspectief maar dat wordt tot heden niet geboden noch door minister Staghouwer, noch door de provincie Noord-Holland. Het grote knelpunt is de totale onduidelijkheid van het verdienmodel van bedrijven als ze doen wat de overheid vraagt.

Ik heb boeren en boerinnen gesproken die samen met hun kinderen huilend aan tafel zaten dinsdag 10 juni. Die elke dag met een knoop in hun maag rond lopen met grote angst voor de toekomst.

Door de enorme reductieverplichting is het financiële plaatje op veel bedrijven niet meer rond te zetten. Je zal maar boer zijn in een gebied dat voor 70% reductie staat ingetekend. Stel je voor dat in jouw woonwijk 70% van de bewoners moet verdwijnen en zijn baan moet opgeven. En dat er dan wordt gezegd jullie gaan in een gebiedsproces zelf maar uitvechten wie er gaat verhuizen en zijn baan opgeeft. Dan zakt toch de grond onder je voeten weg?

De reductie van stikstof is nu alleen gericht op veehouderij en ook dat is niet acceptabel. Collega Michel Klein heeft aangegeven hoe de industrie en andere sectoren daarbij betrokken moet worden en dat PAS-melders gelegaliseerd moeten worden.  De tijdslijn van het kabinet is niet haalbaar. Dat heeft de gedeputeerde zelf ook al aangegeven in de media.

Dan nu mijn concrete vragen en opmerkingen: Er is 28 juni in de Tweede Kamer een motie aangenomen die stelt dat de provincie maximale vrijheid krijgt om het reductiebeleid in te vullen, De kleurenkaart kan dus eigenlijk van tafel maar de KDW’s blijven wel leidend en dat doet de vreugde teniet. Dan blijven bijna alle reducties toch overeind en blijft de bom liggen. GS, Stop met de KDW’s en komt met een goed plan gericht op de staat van de natuur waar wel draagvlak voor is! Noord-Holland wordt gekenmerkt door bedrijven die al heel extensief zijn en door veel natuurbeheer.  

Tweede punt is de Sociaal economische impact die moet worden meegenomen bij de opstelling van het gebiedsplan. Wij willen dat dit ook meteen wordt meegenomen in alle gebiedsprocessen.

Drie - Er is door aangenomen moties meer ruimte ontstaan voor innovatie als wezenlijk onderdeel en er wordt gewerkt aan juridische zekerheid van innovaties op de lijst van de Regeling ammoniak en veehouderij. Dat juichen wij toe. Een heikel punt is echter dat niet duidelijk is welke definities van grondgebondenheid en kringlooplandbouw straks worden gehanteerd, waardoor ook het toekomstperspectief voor bedrijven in de gebiedsprocessen niet helder is. Dit kun je boeren niet aandoen, dit kun je het platteland niet aandoen en dit kun je de natuur niet aandoen want dit plan gaat op deze wijze niet werken. Het moet on-hold en er moet echt een andere insteek komen met toekomstperspectief.

Wij komen met de volgende drie moties, ik lees het dictum voor:   

1. Motie Toekomstperspectief

Roepen gedeputeerde staten op om:

• Afspraken uit gebiedsprocessen niet definitief te maken zolang er nog geen toekomstperspectief is voor de landbouw in gebiedsprocessen en zolang er nog geen duidelijkheid is over grondgebondenheid en kringlooplandbouw
• Met het Rijk te werken aan duurzaam toekomstperspectief voor de landbouw

2. Motie alternatief zoeken voor indicator Kritische Depositie Waarde

Roepen gedeputeerde staten op om:

• Er bij het Rijk op aan te dringen dat de Kritische Depositie Waarden uit de wet worden gehaald
•  Daarnaast de Kritische Depositie Waarden zo spoedig mogelijk uit het beleid van de provincie Noord-Holland te halen en samen met het Rijk een alternatief te ontwikkelen waarmee gestuurd wordt op algemene staat van instandhouding van de natuur in N2000 gebieden.

3. Motie sociaal economische impactanalyse gebiedsprocessen

Roepen Gedeputeerde Staten op om:

Ervoor te zorgen dat een sociaaleconomische impactanalyse ook verplicht onderdeel uitmaakt van alle gebiedsprocessen die reeds gaande zijn in Noord-Holland

- Gesproken tekst geldt -