Voedselteelt grondslag van de rijkdom van een land
De provincie Noord-Holland is bezig met het opstellen van een voedselvisie. Vanuit het CDA heeft woordvoerder Willemien Koning een eerste reactie gegeven op de conceptversie.
Het CDA vindt het belangrijk dat het uitgangspunt van rentmeesterschap, goed gebruik van de aarde, is verwerkt in de voedselvisie Tegelijkertijd moet het document goed aansluiten bij de dagelijkse praktijk op de agrarische bedrijven en is aandacht nodig voor het belang van import en export. Waar aanpassingen in teelt en productiewijze van voedsel gevraagd worden, moet ook een reëel verdienmodel geboden worden. Positief is dat Noord-Holland kiest voor stimuleren van streekproducten. Het CDA constateert echter dat er te weinig aandacht is voor het opzetten van een goed duurzaam verdienmodel en gaat daar extra aandacht voor vragen.
De huidige versie van de voedselvisie bevat nauwelijks concrete acties, maar is een visie op hoofdlijnen. Het CDA is van mening dat een visie op de productie van voedsel niet los kan en mag staan van de huidige economische werkelijkheid waarin voedsel wordt verhandeld over landsgrenzen heen. In Nederland importeren wij veel producten die wij niet zelf kunnen telen zoals citrusvruchten, soja, koffie, thee, en cacao. Daarnaast exporteren wij producten zoals melk, vlees en groenten, die wij in Nederland efficiënt en daardoor ook duurzaam kunnen produceren vanwege onze geografische ligging in de rivierdelta. Vanuit de kringloopgedachte is het ook reëel om voedsel te importeren en daartegenover ook te exporteren. Dat is van alle tijden. Sinds het ontstaan van de Hanzesteden honderden jaren geleden, is Nederland een belangrijk land geworden in de import, export en doorvoer van voedsel. Door onze handel in voedsel zijn wij tweede exporteur na de VS. Dat voedsel wordt dus ook lang niet allemaal geproduceerd in Nederland maar doorgevoerd via de havens en Schiphol.
Rentmeesterschap
Het goede van de voedselvisie is dat er aandacht is voor rentmeesterschap, zorg voor een duurzaam gebruik van de aarde en zorg voor komende generaties. Daarnaast mag de voedselvisie niet lichtvaardig omgaan met de noodzaak om mensen elke dag opnieuw te voorzien van voldoende, kwalitatief goed en betaalbaar voedsel. We hebben te maken met ruim 17 miljoen mensen in Nederland en een groei in de wereldbevolking naar ruim 9 miljard mensen. Dat element zou in de visie nog beter in beeld gebracht kunnen worden. Het is goed om daarbij niet uit het oog te verliezen dat in de geschiedenis ook in Nederland veel armoede en honger is geweest. Onze voorouders hunkerden naar betaalbaar en voldoende voedsel. Nu we dat hebben, moeten we daar zorgvuldig mee omgaan.
Hoe kan een houdbaar verdienmodel gekoppeld worden aan streekproducten? Dat verdienmodel is namelijk nodig om de agrarisch ondernemers duurzaam te laten voortbestaan en gezond voedsel te garanderen. We moeten ons daarbij realiseren dat in de moderne voedselwereld boeren zelf weinig invloed hebben op de prijs. Het is een illusie om in Noord-Holland te zeggen wij leggen de boeren extra regels op en dat wordt wel terugbetaald door een betere prijs. Er zijn een beperkt aantal grote voedselketens die de macht in handen hebben. Met deze voedselketens moet onderhandeld worden. Zij moeten de producten in het schap leggen voor een kostendekkende prijs en afzetgarantie bieden. Daarnaast moet de consument ook bereid zijn om een kostendekkende prijs te betalen. Alleen dan kan het concept van streekproducten en eventueel aanvullende duurzaamheidseisen een echt succes worden.
Uitgangssituatie
Gelukkig kunnen we wel constateren dat de uitgangssituatie rond voedselproductie in Noord-Holland positief is. In Noord-Holland is vrijwel geen intensieve landbouw, maar juist heel veel extensieve landbouw. Ook nagenoeg alle melkveehouderij bedrijven zijn grondgebonden en niet intensief.
Om de provinciale voedselvisie goed te laten aansluiten bij de praktijk heeft het CDA om aanpassing van enkele uitgangspunten gevraagd. Een daarvan is het uitgangspunt dat structurele veranderingen op niveau van de agrarisch bedrijven binnen 10 jaar zouden kunnen worden ingevoerd. Dat is te optimistisch. Grote Investeringen in de landbouw zoals nieuwe schuren, stallen, machines hebben meestal een looptijd van dertig jaar omdat de investeringen moeten worden afgelost in dertig jaar..
In de visie wordt daarnaast betoogd dat de consument een kritische houding zou hebben tegenover de landbouw en dat de consument om ‘’plantbased’’ voedsel vraagt en plantaardig wil eten. Het CDA is van mening dat dat geen feiten zijn, maar een aanname die niet klopt. Dé consument bestaat niet. Er is grote verscheidenheid in wensen van consumenten en er is een klein deel van de consumenten die om plantbased voedsel vraagt echter lang niet alle consumenten. De consumptie van vlees in kg per inwoner is afgelopen jaar notabene niet afgenomen maar toegenomen. Het CDA wil dat de tekst van de visie op dit punt wordt aangepast aan de realiteit, om te garanderen dat er goede uitgangspunten worden gehanteerd.
In een van de meest invloedrijke economische verhandelingen die ooit is geschreven: de Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth Nations van Adam Smith staat: ‘’De landbouw, de voedselteelt, vormt de grondslag van de rijkdom van een land’’.
Het is belangrijk voor ons welzijn, onze solidariteit met mensen met een kleine beurs en ons rentmeesterschap dat we dat met elkaar niet uit het oog verliezen. Het CDA wil voedselteelt de juiste basisplaats blijven geven in de samenleving.
Willemien Koning-Hoeve