Willemien Koning over beleid rondom Provinciaal Programma Landelijk Gebied
Inbreng Willemien Koning over Provinciaal Programma Landelijk Gebied d.d.17 juni 2024
Geen knaken, geen taken, is dat zo?
Langzaam daalt het realisme neer bij deze coalitie en in het Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG) over het aanleggen van het Nieuwe Natuurnetwerk (NNN), het onderhoud van het NNN, het belang van agrarisch natuurbeheer en de uitwerking van de gebiedsprocessen. Er wordt erkend dat er te weinig geld is. Er wordt erkend dat niet alle gebiedsprocessen uitgevoerd kunnen worden. Er wordt erkend dat er financiële middelen moet komen voor langjarig beheer van natuurgebieden voordat ze worden aangelegd. Wij zijn blij om dat te zien. Want als CDA willen wij beleid dat realistisch en haalbaar is. Afgelopen jaren hebben wij zoveel beleid zien langskomen dat niet realistisch en niet haalbaar was. Wij zien nu een kleine stap in de richting van het CDA. Dank daarvoor.
Maar toch leven er bij ons ook nog veel zorgen rond het PPLG. Zorgen en verbazing.
De fractievoorzitter van de grootste partij in onze Staten, de BBB en tevens de partij van de gedeputeerde die over het PPLG gaat, heeft in een agrarisch blad een column geschreven met als titel: ‘Geen knaken, geen taken’’. Het is van groot belang om te achterhalen of die uitspraak echt klopt voor de bespreken van het PPLG vandaag. Geen knaken, geen taken, is dat nu de realiteit in Noord-Holland? Nu het geld voor de stikstofreductie door de nieuwe landelijke coalitie is geschrapt, zijn nu ook de taken en doelstellingen weg?
De tekst van de PPLG versie die nu voor ons ligt en de antwoorden die wij krijgen op onze technische vragen lijken toch echt iets anders uit te stralen. Dat lijkt meer op: weinig knaken en nog wel veel taken.
Hoewel het Rijk circa 20 miljard voor stikstofreductie, gebiedsprocessen en transities heeft geschrapt, lijken een groot deel van de taken ondertussen toch overeind gebleven te zijn in Noord-Holland. En dat is echt zorgelijk. Dat stelt ook de agrarische sector voor een onmogelijke opgaaf.
Afgelopen weekend kwam zelfs naar buiten dat de stikstofreductie - die we eigenlijk al niet konden halen - nog een extra taakstelling erbovenop krijgt. Er komen verscherpte normen en doelen terwijl de huidige normen en doelen al niet haalbaar zijn. Er moet onder andere nog veel meer stikstof gereduceerd worden dan eerder werd aangegeven. Hoe valt dat te rijmen met geen knaken geen taken?
Het NNN hoeft van Gedeputeerde Staten niet meer in 2027 te worden afgerond en dat is een realistische keus maar nu blijkt dat het volledige NNN wel als doelstelling blijft bestaan. Als die taak wel overeind blijft is dat als het zwaard van Damocles dat boven de betrokkenen blijft hangen. Zeker nu er bijna geen geld meer is. Nu blijven veel bedrijven en gezinnen in onzekerheid over hun toekomst. Ook dat valt weer niet te rijmen met de uitspraak: geen knaken, geen taken.
Er is in Noord-Holland op dit moment geen inzicht in hoeveel middelen er beschikbaar zijn voor innovatie, bedrijfsverplaatsing, extensivering, natuurrealisatie of agrarisch natuurbeheer. Voorzitter wij worden gevraagd te reageren op een 40% versie van het PPLG met zoveel onduidelijkheid in taken en geldstromen dat het voor ons eigenlijk ondoenlijk is om daar serieus iets over te zeggen.
Wij zullen toch een paar punten aanstippen. Want ondertussen gaat de coalitie wel stug door met het realiseren van 300 ha extra NNN in de binnenduinrand. Is daar dan wel voldoende geld voor? Of stuurt u de mensen en de ondernemers in dat gebied ook het moeras in? Een moeras dat toekomstgerichte bedrijfsvoering zeer onzeker maakt. Geen knaken geen taken geldt daar blijkbaar ook niet. Waar geldt die uitspraak dan eigenlijk wel? Nogmaals, wij willen daar duidelijkheid over!
Dan over natuur. Wij zien dat er nog wel wat geld van het Rijk komt voor natuurbeheer en natuuraanleg. Dat is op zich positief. Maar wij willen dan wel dat er bewust wordt gekeken waar die natuur gerealiseerd kan worden en dat er rekening wordt gehouden met externe werking naar de bedrijven in de omgeving en met langjarig onderhoud.
Het kan niet zo zijn dat in gebiedsprocessen plukjes natuur worden gerealiseerd waar omliggende bedrijven door belemmerd worden. In zo’n geval zou het beter zijn als de gehele puzzel van het gebiedsproces gelegd kan worden. Hoe gaat de gedeputeerde de integraliteit waarborgen en hoe gaat u voorkomen dat we nog meer versnipperde natuur krijgen of natuur die meer last dan positieve elementen met zich meebrengt? Hoe gaat u daarop sturen?
De doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) gaan we niet halen in 2027. Ook hier vraagt een realistische aanpak en het zich bewust zijn van de aanwezigheid van achtergrondbelasting om aanpassing, rek en ruimte. Als het geld uit het transitiefonds weg is hoe gaan wij dan verder aan de slag met de KRW? Hoe gaat GS daarmee om?
Als doelstelling voor Laagveen staat nu in PPLG: bewegen naar een grondwaterstand van 20 tot 40 cm onder maaiveld. Het CDA zet daar grote vraagtekens bij. Wij vragen ons af of dat wenselijk is. We moeten ook rekening houden met natte jaren zoals dit jaar en de grote gevolgen daarvan. Gaat GS de gewenste grondwaterstand nog nader bekijken en onderzoeken?
Kaders
Het CDA wil de volgende Kaders meegeven voor aanpassing van PPLG
1.Maak gebiedsprocessen die in een vergevorderd stadium zijn af maar begin niet aan nieuwe processen als er geen geld is.
2. Kleine stapjes zetten kan hier en daar ook maar bekijk eerst goed op welke locatie je dat toestaat. Overweeg wat de gevolgen zijn. Voorkom dat nieuwe plukjes natuur een externe werking hebben op omliggende bedrijven.
3.Laat taken niet boven de markt hangen als het geld is weggehaald. Doelen laten staan en het geld weghalen vinden wij niet verstandig. Dus als het geld weg is, dan ook de doelen schrappen. Als doelen toch in stand moeten blijven, dan ook zorgen dat het geld weer terugkomt.
4. Geef in de gebiedsprocessen die wel doorgaan bandbreedtes per doelbereik.
5. Zorg voor een actuele visie op de agrarische sector. Nu blijkt dat wij nog werken met de visie van LNV van 25 november 2022. Blijft die visie leidend in Nederland onder de nieuwe regering of komt er een nieuwe visie op de agrarische sector? Dat moet helder zijn voordat er geschaafd wordt aan het PPLG.
6. Achterhaal zo snel mogelijk of het Rijk het NPLG gaat aanpassen. Als dat het geval is, zullen wij het PPLG ook weer moeten aanpassen. Het lijkt ons verstandig om dat helder te hebben voordat u gaat schaven aan het PPLG.
7. Zorg voor voldoende beheervergoeding om beheertypen die aangewezen worden ook mogelijk te maken. Anders is er geen sprake van realistisch beleid. (een voorbeeld hiervan is Oostzanerveld waar beheerders onvoldoende geld krijgen om beheer uit te voeren. )
8. Zorg dat agrarisch natuurbeheer in NNN mogelijk blijft.
9. Zorg dat er bij de uitwerking van het PPLG verdienmodellen voor de agrarische sector overeind blijven. Een PPLG dat geen toekomstperspectief biedt voor agrarische bedrijven maar deze achterlaat zonder verdienmodel, zal echt niet gaan werken, heeft geen draagvlak en kan ook niet op steun van het CDA rekenen.
10. Voer overleg met de Noord-Hollandse Landbouw- en Natuurorganisaties en neem hun adviezen en hun randvoorwaarden om doelen gerealiseerd te krijgen mee in de gebiedsprocessen.