Extreme eisen bij nieuwe erfpacht

Dit artikel verscheen 25 juni 2019 in De Telegraaf. Auteur: Richard van de Crommert

De Integriteitsclausule die Amsterdamse huizenbezitters moeten ondertekenen als ze overstappen op eeuwigdurende erfpacht, zit volgens kenners vol absurde eisen. Huizenbezitters worden benaderd als criminelen, zo vinden ze.

Zo moeten fiscale boetes onverwijld gemeld worden en kan de gemeente, zonder tussenkomst van een rechter, een boete van tien keer de jaarlijkse canon opleggen. De Integriteitsclausule is een tijdelijke overeenkomst met de gemeente, totdat de eeuwigdurende erfpacht passeert bij de notaris. In de clausule staat een lange lijst bepalingen. „Elk gerechtelijk vonnis en iedere dagvaarding moet de huizenbezitter melden. Dan kan de gemeente de overeenkomst opzeggen”, zo zegt duoraadslid Bowine Michel van het CDA.

Beroepscode
„En ook een schending van een beroepscode moet gemeld worden. Waarom verzamelt de gemeente dit, hoe gaan ze dit bewaren, wat gaan ze met deze gegevens doen? In de overeenkomst verklaart de erfpachter dat hij geen kennis heeft van misdrijven, overtredingen en integriteitsproblemen bij gelieerde partijen. Dat kan je baas zijn, maar ook iemand anders die invloed op je heeft. Wat betekent dat? Dat de gemeente een clausule heeft om malafide bedrijven te kunnen weren is een ding, maar om alle huizenbezitters te vragen om iedere regel of code die zij of anderen ooit ergens hebben overtreden te melden is absurd.”

Huizenbezitters in de hoofdstad ’huren’ de grond waarop hun woning staat van de gemeente: daarvoor wordt een vergoeding betaald. Dat heet erfpacht. De eerste 444 Amsterdammers hebben inmiddels een overstapakte ondertekend met deze vergaande eisen. Erfpachtkenners in de stad, onder wie Michel en Koen de Lange, vegen er de vloer mee aan. Ze willen dat de standaard integriteitsclausule van tafel gaat. „Het lijkt wel of huizenbezitters volledig gescreend worden alsof ze criminelen zijn”, stelt Michel. „Het gaat om erfpachters die gewoon in hun eigen huis blijven wonen, een huis waar ze vaak al jaren wonen. Dit is een teken dat de gemeente de weg kwijt is. Het erfpachtdossier ontspoort helemaal.”

Dat zegt ook Koen de Lange van de Stichting Erfpachters Belangen Amsterdam: „De gemeente is met het erfpachtdossier dolende en slaat als een Don Quichot om zich heen door alle huiseigenaren in de overstapregeling door een soort Bibob-procedure heen te halen. Dit is onethisch en volstrekt onhoudbaar beleid.”

De diepgaande screening maakt de kenners boos. „Je moet allerlei dingen verklaren tot in het extreme. Daar heeft de raad helemaal geen beslissing over genomen”, aldus Michel.

De gemeente Amsterdam zegt desgevraagd te willen voorkomen met malafide partijen een overeenkomst te sluiten. „Daarom wordt bij elke erfpachtaanbieding standaard een Integriteitsclausule toegevoegd”, zo laat een woordvoerster van verantwoordelijk wethouder Van Doorninck weten. „Hierin verklaart de partij met wie de gemeente de overeenkomst sluit, dat er op het moment van sluiten geen integriteitsrisico op hem, of aan hem gelieerde personen, van toepassing is.”

Tienmaal de canon
Over de hoge boete van tienmaal de canon, zegt ze: „De boete is gekoppeld aan de hoogte van de canon omdat de gemeente gehouden is aan het proportionaliteitsbeginsel. De maatregel die de gemeente neemt naar aanleiding van een geconstateerd integriteitsrisico dient in verhouding te staan tot de ernst ervan. Wanneer zich tijdens de looptijd van een overeenkomst een integriteitsrisico voordoet, kan de gemeente de overeenkomst beëindigen.”

De gemeente heeft volgens de woordvoerster niet de intentie om ondernemers of particulieren bij voorbaat te kwalificeren als niet integer.