Vernietigende conclusies erfpachtonderzoek
Huiseigenaren hebben in de afgelopen twintig jaar onvoldoende consumentenbescherming genoten in het Amsterdamse erfpachtsysteem. Dat is de conclusie uit het vanmiddag verschenen rapport van Adviesbureau Berenschot. Dit onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van het amendement op initiatief van Diederik Boomsma (CDA) over het volksinitiatief van SEBA (Stichting Erfpachters Belang Amsterdam) voor een extern onderzoek naar het erfpachtbeleid.
Amsterdam bezit bijna alle grond buiten de grachtengordel, en wie daar woont moet erfpacht betalen aan de gemeente. De manier waarop de gemeente die bedragen vaststelt en periodiek herziet, heeft de afgelopen jaren tot veel ophef geleid. In 2016-2017 voerde het toenmalige college van VVD, D66 en SP een nieuw stelsel van eeuwigdurende erfpacht in, om te verbeteren. Berenschot concludeert dat dit geen verbetering heeft gebracht, maar het stelsel nog ingewikkelder heeft gemaakt.
Reactie CDA-Fractievoorzitter Diederik Boomsma: “De onderzoekers en hoogleraren hebben een ijzersterk rapport opgesteld, met vernietigende conclusies. De Amsterdamse erfpacht biedt te weinig consumentenbescherming: het is te duur, te complex, niet transparant, niet veilig, niet uitlegbaar en niet redelijk. Precies zoals het CDA al jaren aangeeft, en op grond waarvan wij al jaren aansturen op oplossingen.”
“Het rapport maakt gehakt van bijna alle belangrijke aspecten van de erfpacht in Amsterdam: zowel de vaststelling van het canonpercentage, de grondwaarde, als de gebrekkige informatievoorziening aan erfpachters. Erfpacht voldoet niet aan de elementaire normen die worden gehanteerd om mensen te beschermen tegen onveilige en oneerlijke financiële praktijken zoals woekerpolissen. Dat ondermijnt de rechtszekerheid.
Het stelsel leidt ook tot enorme ongelijkheid in de stad, met grote verschillen in wat mensen moeten betalen. Die willekeur en die verschillen zijn niet uit te leggen. Dat beschadigt het vertrouwen.
Berenschot constateert dat het doel van erfpacht vooral lijkt om geld op te halen: een belasting, maar zonder de regels en normen waar belasting aan hoort te voldoen. De uitvoering van het stelsel kost ook de gemeente handenvol geld en is in die zin niet effectief.
Boomsma: “De conclusie is onontkoombaar: het erfpachtstelsel in de huidige vorm kan niet. Het moet fundamenteel worden herzien. Om erfpachters op korte termijn bescherming te bieden, moet in de eerste plaats de voorwaarden voor eeuwigdurende erfpacht zoals die golden tot januari vorig jaar worden ‘vastgeklikt,’ zodat niemand wordt benadeeld. Eenzijdige aanpassingen van de gemeente bij de berekening van de grondwaarde (btw, depreciatie en te laag ingeschatte herbouwkosten) moeten worden teruggedraaid. Voor deze aanpassingen ontbreekt de wetenschappelijke onderbouwing, is de gemeenteraad niet juist geïnformeerd en ze zijn in het nadeel van erfpachters die zich hiertegen niet kan verweren. Amsterdam moet de consumentenbescherming voor erfpachters nu snel op orde krijgen. Op de korte termijn betekent dit voor het CDA dat de pauzeknop die het college van burgemeester en wethouders bij de uitvoering in april al indrukte definitief moet worden. Geen nieuwe aanbiedingen versturen, zodat er geen verdere schade voor burgers ontstaat. Ook de tijdsdruk moet ervan af waarin huiseigenaren een keuze voor de overstapaanbieding moeten maken. Het grondwaardebeleid moet terug naar de tekentafel en er moet nieuw, eerlijk beleid komen, waarin de huiseigenaar wél centraal staat.”
Om verder te duiken in het ophef rondom het Berendschot rapport en wat dit betekent voor erfpachters, schrijf je in voor "Het doolhof van de Amsterdamse erfpacht", een event georganiseerd door de Balie op maandagavond 5 juli vanaf 19.30 uur.