Oekraïense ooggetuige
Omdat de spanning tussen Oekraïne en Rusland ook Nederland beginnen te raken heb ik, in samenwerking met mijn vriend Eric Barc, besloten om u deelgenoot te maken van wat er zich de afgelopen 10 jaar zich heeft afgespeeld in Oekraïne en nog steeds.
Volksprotest op de Maidanplein in Kiyv, 2013
De oorlog in Oekraïne begon onmiddellijk na de gebeurtenissen op de Maidan, het centrale plein in de hoofdstad Kiev, toen het Oekraïense volk in opstand kwam tegen het bewind van een pro-Russische regering uit Donbass, Janoekovitsj. Maidan pleitte niet alleen voor het aftreden van Janoekovitsj, zij sprak ook hartstochtelijk de idealen uit van een jonge pro-Europese generatie die niet in een autoritaire staat wilde leven. De slogans van de Maidan Beweging riepen op tot een democratische ontwikkeling van het land, naar Europees model op basis van mensenrechten en vrijheid van meningsuiting.
Annexatie van de Krim, lente 2014
Een paar dagen na het bloedbad van 100 mensen op het centrale plein van Kiev, dat het hele land schokte, hoorden we het nieuws dat Oekraïense militaire bases op de Krim waren geblokkeerd. Een illegaal referendum werd gehouden over toetreding van De Krim tot Rusland en Russische troepen, die zich “groene mensen” noemden, verschenen op het grondgebied.
In die tijd bestond er geen officiële macht meer: Janoekovitsj vluchtte naar Rusland. Er was niemand om bevelen te geven. Daarom werd de verovering van de Krim gemakkelijk.
Massapropaganda en andere mechanismen van hybride oorlogsvoering
Gelijktijdig met de Krim begon Rusland de situatie in het oosten en zuiden van Oekraïne te destabiliseren. We werden geconfronteerd met massapropaganda voor de lokale bevolking. Russische zenders begonnen met het verspreiden van informatie dat mensen uit de Maidan naar de oostelijke en zuidelijke regio's zouden gaan om iedereen te vermoorden die Russisch spreekt. Een absolute leugen, maar hersenspoeling was zo wijdverbreid dat een deel van de bevolking het geloofde.
Russisch-Oekraïense oorlog, 2014 – tot nu...
Vermoeiende jaren voor het Oekraïense volk begonnen - de oorlog. Duizenden vrijwilligers hebben in het eerste oorlogsjaar, ongeregistreerd en vrijwel ongewapend, hun leven opgeofferd om het land en de vrijheid van toekomstige generaties te beschermen. In mei 2014 werden vervroegde presidentsverkiezingen gehouden en werd een regering gekozen met een duidelijk Europees standpunt en een duidelijk actieplan om het gebied te beschermen. Al die tijd vonden er in het oosten van Oekraïne hevige gevechten plaats. In 2014-2015 verlieten ongeveer 1,2 miljoen mensen het bezette gebied: mensen vluchten van hun huizen onder vuur. Al die tijd is er onrust geweest op het binnenland Oekraïne. Rusland heeft systematisch informatie- en hackaanvallen uitgevoerd, er zijn massale meldingen geweest van mijnen in scholen en metro's, en talloze protesten om de lokale autoriteiten omver te werpen en het land te destabiliseren.
Het Oekraïense leger krijgt hulp van de lokale bevolking
In die tijd was er vrijwel geen Oekraïens leger. De overgebleven militaire bases hadden oude kapotte apparatuur en machines die niet functioneerden. Toen de eerste militairen met tientallen verouderde tanks in maart naar het front werden gestuurd, hadden zij niet eens militaire kleding of voedsel tot hun beschikking. Vanaf dat moment werd de bevolking ingezet om de militaire bases in al het nodige te voorzien. Mensen verzamelden warme kleding, eten, brachten reserveonderdelen mee om apparatuur te repareren. Kinderen op scholen schreven brieven, maakten tekeningen en weefden camouflagenetten voor installaties. Iedereen hielp zoveel als ze konden: oude vrouwen gaven potten jam en gebreide warme sokken, jongeren wierpen zich op als vrijwilligers in de oorlog. Maar we mogen niet vergeten dat 30 procent van de mensen in Oost-Oekraïne Rusland steunde.
De rol van het maatschappij bij de hervorming van het bestuur van het land
Hoe dan ook voerde de regering moeilijke, maar voor de verdere ontwikkeling van het land noodzakelijke hervormingen door: bestuurlijke hervormingen, plus de hervorming van de financiële sector en het bankwezen. Veel jonge, actieve mensen en vrijwilligers, die hun verantwoordelijkheid en de noodzaak realiseerden om het bureaucratische systeem te hervormen, kwamen naar de uitvoerende macht en de lokale autoriteiten. Deze mensen werkten onder een oud, inefficiënt systeem, geërfd uit de Sovjettijd. Hun salarissen in verantwoordelijke functies varieerden van 100 tot 400 euro, ruim onder de marktsalarissen. Helaas koos het Oekraïense volk vijf jaar later een populistische president die beloofde “Poetin in de ogen te kijken en vrede te vinden” en binnen een maand snel de armoede zou overwinnen. Mensen voor wie hervormingen pijnlijk waren, en degenen die de noodzaak om het land elke dag te verdedigen een zware last vonden , gaven hun steun. Helaas koos het voor onvervulbare beloften. Een les voor iedereen die kiest voor populisten.
De toestand van de samenleving ten tijde van de geopolitieke crisis:
De huidige situatie kwam niet onverwacht voor Oekraïne en zijn bevolking. Degenen die voor de Europese toekomst van het land al die jaren hebben gewerkt, zijn klaar om zich te verdedigen en blijven kalm. Volgens de peiling is 50% van de mensen bereid om te vechten of zich te verzetten in het geval van een invasie door Rusland. Ongeveer 20%, deze mensen wonen meestal in het oosten van het land, zullen niets doen. Nog eens ca 10% gaat op zoek naar een mogelijkheid om naar het buitenland te gaan.
Interne destabilisatie door betaalde pro-Russische activisten en politieke krachten blijft een grote bedreiging voor het land. Deze dreiging is gelijk aan de externe. Een recente cyberaanval op Oekraïense officiële websites en een massale melding van landmijnen in en om scholen hebben dit bewezen.
Is er hoop?
Aangezien de huidige regering in twee jaar tijd de meeste hervormingen teniet heeft gedaan en bijna is gestopt met het kopen van de benodigde uitrusting om de legerreserves aan te vullen, zullen Oekraïense vrijwilligers (een machtige kracht van de Oekraïense samenleving) een groot deel van de verantwoordelijkheid op zich moeten nemen, net als in 2014.
Gelukkig zien we sterke steun van Europa en de Verenigde Staten, die de aandacht vestigen op de problemen van Oekraïne, de oorzaken van het kwaad begrijpen en de gevolgen van een soepel beleid jegens de agressor - dus we hopen dat de agressie van een autoritair regime dat probeert de wereld te veranderen in chaos zal worden gestopt.
Geschreven door Anja Gerashchenko
Vrijwilliger van Oekraïense leger 2014-2015
Gecoriggeerd van Eric Barc,
een moedige man die de tekst redigeerde terwijl hij de pijn van een agressieve ziekte overwon.