De gemeenteraadsverkiezingen komen veel te vroeg

Waar gaan de gemeenteraadsverkiezingen eigenlijk over? Over landelijke thema’s? Dat zou je wel zeggen als je naar Pauw en Witteman kijkt, die de landelijke lijsttrekkers uitnodigen.

Of over thema’s al een nieuw kunstgrasveld voor hockeymeisjes? Natuurlijk kan dat een verkiezingsthema zijn, maar het echte antwoord zou toch de gemeentelijk voorzieningen en gemeentelijke belastingen moeten zijn. Wat betaal je als burger en welke zaken regelt de regering en hoe doet zij dat?

Deze regering was zeer ambitieus. In het regeerakkoord van Rutte-2 staat een aantal grote operaties: de jeugdzorg gaat naar de gemeentes. En veel taken op het gebied van werk en inkomen en zorg worden een verantwoordelijkheid van de gemeentes.

Lees even mee in het regeerakkoord, bijvoorbeeld op het onderdeel zorg:

“De gemeenten wordt een zeer ruime beleidsvrijheid gegeven met betrekking tot de concrete invulling van deze gedecentraliseerde voorzieningen.” (pagina 23 van het regeerakkoord)

De gemeenteraden moeten dus keuzes maken. Ideaal in een democratie zou je zeggen: er zijn keuzes te maken en dat kun je mooi inzet maken van de verkiezingen, waarna je keuzes maakt in bijvoorbeeld een coalitieakkoord. En aangezien een aantal gemeentes de begroting met ongeveer de helft zal zien stijgen, gaan die keuzes over grote bedragen. Totdat je beseft dat  

-          De wet op de decentralisatie van de jeugdzorg pas net aangenomen is in de Eerste Kamer. Nu staat het kader vast. Wel te laat voor de verkiezingsprogramma’s. (dossier jeugdwet)

-          De wet die de bijstand veranderd is pas net in de Tweede Kamer aangenomen. Hij moet nog behandeld worden in de Eerste Kamer. (dossier wet maatregelen WWB)

-          De wet die de bijstand, de sociale werkvoorziening en de Wajong samenvoegt is pas afgelopen week in de Tweede Kamer behandeld en aangenomen. (dossier participatiewet)

-          De wet die de inkomensondersteuning van chronisch zieken regelt is door de Tweede Kamer aangenomen en moet nog in de Eerste Kamer behandeld worden. In de wet zit onder meer terugwerkende kracht (de afschaffing van de WTCG en CER vindt per 1/1/2014 plaats volgens de wet) en daar zou de Eerste Kamer wel eens heel scherp op kunnen zijn. (dossier wet afschaffing WTCG en CER)

-          En als klap op de vuurpijl de WMO. Daarop hebben de gemeentes de grootste beleidsvrijheid straks. Dat wetsvoorstel is pas net ingediend bij de Tweede Kamer en het is nog totaal onduidelijk hoe het er uiteindelijk uit zal zien. De wet moet overigens op 1/1/2015 ingaan en dat is zeer, zeer ambitieus. (wet maatschappelijke ondersteuning 2015)

Daarbovenop komt nog het probleem dat veel gemeentes deze voorzieningen in samenwerkingsverbanden gaan aanbieden en die zijn helemaal moeilijk te controleren

Het is dus vooral jammer dat de regering er niet in geslaagd is om een aantal wetsvoorstel eerder in te dienen bij het parlement. Dan was duidelijker geweest waarover de verkiezingen echt kunnen gaan. En dan waren de lokale verkiezingsprogramma’s wellicht ook duidelijk geweest dan “zorg dicht bij mensen organiseren”.  Een gemiste kans op meer inhoudelijke campagne op de moeilijke en belangrijke keuzes die gemeentes moeten en zullen maken.